Suite à une noyade dans un étang, quatre personnes du village d’Andrambita, fokontany d’Ambohimidasy, de la commune rurale d’Ankadimanga Ambohidrapeto (Atsimondrano) ont perdu la vie avant-hier après-midi.
Une adolescente de 13 ans, sa sœur de 8 ans, leur oncle et un autre villageois sont les victimes de ce drame. D’après les témoins, les deux filles avaient accompagné leur oncle qui allait pêcher des écrevisses.
Mais la tragédie est survenue lorsqu’ils se sont aventurés dans les eaux des rizières d’Andrambita. « Le groupe s’est arrêté dans une rizière qui sert de production de brique durant la saison sèche. En voyant les eaux qui la couvraient, ils pensaient y trouver beaucoup d’écrevisses. Pourtant, les deux filles sont tombées dans un profond trou pendant que l’oncle pêchait. Ayant aperçu l’accident, l’oncle et un villageois qui s’y trouvait également se sont précipités à leur secours en plongeant dans l’étang. Malheureusement, ils ont, eux aussi, été pris dans le piège », indique-t-on.
Des témoins ont assisté au drame et alerté les villageois qui sont intervenus rapidement pour repêcher les victimes. Elles ont été immédiatement évacuées à l’hôpital, mais sont finalement décédées.
La gendarmerie s’était rendue sur place pour les constatations d’usage. Après les procédures à l’hôpital, les dépouilles ont été remises aux familles.
ATs.
Les circonstances de la mort de Marie Tricha Ravao alias Tricha, fille aînée de l’artiste Fandrama, laissent penser à un meurtre prémédité maquillé en braquage. Une veillée funèbre se tient à sa maison familiale aux 67 Ha après l’autopsie au CHU JRA hier matin. La Brigade criminelle à Anosy mène l’enquête.
Les faits se sont déroulés samedi entre midi et 14h, alors qu’elle avait assisté du matin et était vue par le voisinage à midi avec ses amis. Elle était seule à la maison familiale sise aux 67 Ha Avaratra Andrefana, quand son (ses) assaillant(s) est (sont) passé(s) à l’acte. Selon les explications, elle vivait avec sa grand-mère et deux autres personnes, mais tout le monde était absent pour y revenir vers 15h après avoir reçu l’alerte pour braquage. Cependant, le corps de Tricha n’a été retrouvé que vers 19h.
D’après le médecin légiste venu sur place constater les faits, la mort de l’adolescente est survenue cinq heures environ avant la découverte macabre. Le corps de la victime, dénudé et lié à une corde, présentait des bleus et des signes de viol. Elle serait morte par strangulation selon sa famille. Ses proches ont encore espéré parvenir à la réanimer mais c’était déjà trop tard. D’après les explications, des cellulaires, subwoofer, machine à coudre et une modique somme d’argent ont disparu. L’hypothèse d’un meurtre prémédité maquillé en braquage, visant principalement Tricha, n’est pas à écarter.
Les obsèques auront lieu demain
La Brigade criminelle à Anosy mène l’enquête. Cependant, étant tenue par le secret de l’enquête, la police n’était pas en mesure de donner de plus amples informations à ce sujet. D’après des sources non officielles, des suspects sont actuellement dans le collimateur des limiers. Pour certains, l’auteur (ou les auteurs) de ce meurtre serai(en)t bien connu(s) de Tricha pour entrer facilement dans la maison sans éveiller le soupçon du voisinage. Ce serait d’ailleurs la raison pour laquelle il(s) lui a (ont) ôté la vie.
La réquisition des caméras de surveillances installées aux environs pourrait apporter plus d’explications. Quoi qu’il en soit, l’autopsie a eu lieu hier au Centre hospitalier universitaire Joseph Ravoahangy Andrianavalona (CHU JRA) à Ampefiloha à l’issue de laquelle le corps de Tricha a été emmené aux 67Ha où se tient une veillé funèbre. Son enterrement aura lieu demain à Andraisoro. Dès l’annonce des circonstances du décès sur les réseaux sociaux en tout cas, les réactions ont fusé de partout. Des amis artistes de Fandrama aux simples citoyens crient justice pour Tricha. Cette fille de la famille de cinq enfants, devrait passer son baccalauréat cette année.
LR
Les rues de la capitale restent propres après la visite d’Etat du président Emmanuel Macron et le 5e Sommet de la Commission de l’océan Indien (COI). « Ces efforts doivent être maintenus puisque nous allons encore accueillir le Sommet de la Sadc », a déclaré le gouverneur d’Analamanga, Hery Rasoamaromaka, hier à Ambohidahy.
D’après Hery Rasoamaromaka, il n’y a aucune raison à ce que la capitale redevienne comme avant. « Chacun doit prendre ses responsabilités et faire en sorte que les actions déjà entamées perdurent », a-t-il souligné.
« Nous devons œuvrer ensemble pour maintenir cette propreté de la capitale, voire même de tout le pays. Cela relève de la volonté de chaque responsable », a-t-il fait savoir. Hery Rasoamaromaka explique ainsi que les opérations d’assainissement se poursuivront, de même que la réhabilitation des routes et des infrastructures.
Toutefois, le gouverneur d’Analamanga et non moins Secrétaire national du parti TGV estime que « Le président Rajoelina mérite d’être soutenu».
Selon lui, les responsables devraient faire preuve d’efficacité dans leurs actions afin d’aider le chef de l’Etat dans le développement du pays. « Le président est toujours pointé du doigt alors que ce sont les responsables qui ne prennent pas leur responsabilité. Les résultats doivent être palpables à court terme », a-t-il affirmé tout en s’adressant aux gouverneurs.
« Il vous appartient de démontrer à la population que le président y a mis du sien dans les réalisations », a-t-il conclu.
T.N
Comme attendu, le cas Paul Maillot Rafanoharana, détenu à Tsiafahy, notamment son transfert en France, a été évoqué, lors de la rencontre entre le président français Emmanuel Macron et son homologue malgache, Andry Rajoelina dans la capitale.
D’après le président français, les démarches sont en cours. « Bien sûr qu’il a été évoqué et je veux ici dire à sa famille que nous faisons toutes les démarches dans le cadre qui convient, c’est-à-dire si vous m’autorisez à le dire ainsi, en en parlant le moins possible directement », a-t-il souligné, lors de sa visite du Rova Manjakamiadana.
Emmanuel Macron entend ainsi « respecter évidemment, la souveraineté malgache le plus possible, mais en ayant plaidé aussi pour notre compatriote, sa vie nationale et pour sa famille ».
A noter que le détenu, ressortissant franco-malgache, a déjà déposé plusieurs demandes de transfert, sans succès, depuis son incarcération en 2021. Cela contrairement à un autre ressortissant français Philippe François, impliqué dans la même affaire « Apollo 21 », ayant obtenu un transfert en France en 2023.
T.N
Le remaniement gouvernemental à nouveau sur le tapis, peu après la tenue du 5e Sommet de la COI et de la visite d’Etat du président Emmanuel Macron. Des bruits courent selon lesquels ce remaniement pourrait avoir lieu au mois de mai.
Le dernier remaniement s’est tenu au mois d’août 2024. Et depuis, les ministres du gouvernement Ntsay font toujours l’objet d’une évaluation constante. Comme si après la tenue du sommet de la COI et de la visite du président français, le chef de l’Etat se tourne à présent vers l’Exécutif qui devrait être apte à mettre en œuvre les décisions prises à cet égard.
« Un remaniement pourrait avoir lieu au mois de mai prochain », a indiqué hier une source au courant du sujet. Certains ministres pourraient être remplacés, dont quelques-uns sont déjà en mauvaise posture. D’autres problèmes doivent également être réglés au plus vite, ne serait-ce que l’insécurité ou encore le projet Base Toliara qui ne cesse d’alimenter les actualités.
Questionné sur un éventuel remaniement, le Secrétaire national du parti TGV et gouverneur d’Analamanga, Hery Rasoamaromaka a indiqué qu’ « Il appartient au président et au premier ministre de constater les réalisations de chacun des ministres ».
« Tout ce qu’on demande aux responsables est de réaliser les projets du président et de démontrer qu’ils en sont capables », a-t-il ajouté.
T.N
Gazety Taratra (*): Afaka milaza ny momba anao ve, inona no naharisika anao ho any Allemagne?
Noeline Erica (-): Rasoanantenaina Noeline Erica no anarako, 24 taona aho izao. Tamin’ny taona 2023 aho no tonga taty Allemagne voalohany. Manaraka izay, tamin’ny voalohany aloha tena hoe tsy nisy inona nahasarika ahy izany mihitsy ary tsy nahataitra ahy loatra akory aza ilay hoe andeha hivoaka an’i Madagasikara. Tsy nahalala akory aho tamin’izany ny fisian’ireo zavatra tsara marobe azo hatao aty ivelany aty. Ireo havana mipetraka aty ivelany sy ny namako no nampiditra an’izay hevitra izay tao an-tsaiko ary izy ireo hatrany no nanentana ahy andeha ho aty, dia izao tonga aty izao. Marihiko fa nanaraka tsara ireo hevitra sy dingana natoron-dry zareo fotsiny aho.
* Manao ahoana ny fiainana any Allemagne raha ampitahaina ny aty Madagasikara?
– Ny fiainana angamba aloha amin’ny ankapobeany dia mitovy daholo ihany eto amin’ity tany ity. Raha ho an’i Allemagne sy i Madagasikara manokana no asiana fampitahana kely, tena misy tombony kokoa ny mipetraka aty ivelany. Aty somary lafo ny fiainana, ary ny asa tsy moramora saingy mifanaraka tsara amin’izay ny karama raisinao. Ny resaka fandriampahalemana ihany koa, azo lazaina mbola milamina tsara ny aty. Madio tanteraka ny tontolo iainana.
* Mifandray tsara ve ianareo Malagasy any Allemagne any ?
– Eny tena mifandray tsara ny Malagasy aty Allemagne. Tena mahay miray hina na ankafaliana, na ankaratsiana, tena hoe mahafinaritra ny firaisankinan’ny samy Malagasy eto an-toerana. Ary azo lazaina hoe tena efa betsaka sy mitombo hatrany ny Malagasy monina aty.
* Inona avy ny dingana tokony hatao raha tiana ny ho any Allemagne ?
– Raha mikasa ny ho aty Allemagne, ilaina ny mianatra ny teny alema, voalohany indrindra. Ary mila mahafantatra ireo fandaharana : «Au pair, FSJ ( année de volontariat), ary ny Ausbildung (Formation professionnelle en alternance)». Ireo zavatra telo ireo no nataoko taty sy ho mbola hataoko. Azonao atao koa nefa ny miala any Madagasikara sy ny miasa avy hatrany aty. Manana ny pejiko manokana anaty tambajotra serasera ny tenako, «Erica et ses aventures», izany, ary afaka mifampiresaka sy manoro hevitra ho anareo aho, ho an’izay maniry ny ho aty.
* Aminao manokana, sarotra sa mora ilay hoe mivoaka any ivelany ?
– Amiko, tsy mora ilay mivoaka aty ivelany aloha amin’ny akapobeany. Any Madagasikara dia efa mieritreritra tsara ny zavatra tianao hatao aty. Ilaina ihany koa anefa ny mahafeno ny fepetra amin’ilay zavatra tianao hotanterahina. Ankoatra izay, somary mandany vola ihany koa, ianao no miantoka ny tenanao raha tiana ny ho aty. Fehiny, tsy misy ny zavatra mora angamba, fa eo amin’ny fiainana rehefa manao zavatra ka te hanatratra ny tanjona iray, ilaina hatrany ny manana finiavana sy faharetana ary tsy ilaina ny toe-tsaina mora kivy. Somary sarotra koa ilay miaina lavitra fianakaviana, saingy ilaina ny manamafy saina.
* Marina ve ilay hoe tia misotro labera ny olona any Allemagne? Efa kolontsaina ve ilay izy ?
– Eny, tena tia misotro labiera ry zareo mponina aty Allemagne, ary manana karazana labiera maro mihitsy. Ho an’izay efa mahafantatra dia efa toy ny kolontsaina sy fombafomba an-dry zareo mihitsy izany. Fa tsy ny olona rehetra aty no misotro labiera na izany aza.
* Hafatrao farany ho an’ ireo tanora malagasy ?
– Hafatra ho antsika tanora Malagasy mba maniry ny hanana fiainana tsara kokoa rehefa any aoriana any, ka maniry ny ho aty ivelany na hoe hijanona ao Madagasikara ihany. Tena miha sarotra andro aman’alina ny fiainana na aiza na aiza, ka aza variana fa mandeha ihany koa ny fotoana, raiso an-tanana ny hoavinao dia aza variana manonofy na mitsiriritra ny hafa fotsiny fa fantaro ihany koa izay zavatra tianao hatao eo amin’ny fiainanao dia mametraha tanjona ary mitadiava hevitra hatrany, ataovy izay hanatrarana an’iny tanjona iny. Manana finiavana ny hikaroka, aza malaina mandany vola sy fotoana amin’ny zavatra mety hahasoa anao. Aza hadinoina ny mametraka ny hoavinao eo anatrehan’ilay nahary. Tsara ny mampahafantatra fa firenena iray efa hitangoronan’ireo tanora malagasy amin’izao i Allemagne.
Nanatontosa : Fitia Randria
Lavon’ny balan’ny mpitandro filaminana tao amin’ny fokontany Malamamaina, kaominina Brieville ny dahalo mpaka an-keriny, ny zoma 25 avrily teo, tamin’ny 4 ora. Mpaka takalonaina tao amin’ny distrikan’i Tsaratanàna, voasambotry ny mpitandro filaminana ny 23 avrily lasa teo, tao amin’ny fokontany Antsampandrano io olon-dratsy io. Noterena hilaza ny toerana hisitrihan’ireo mpiara-manao asa ratsy aminy izy. Nanaiky hitarika ny zandary amin’ny tanàna misy ireo dahalo ireo izy. Namolavola paikady hisamborana ireo mpiara-miasa amin’io dahalo io ny mpitandro filaminana. Nanararaotra nandositra tao anatin’ny haizina nandritra ny fitarihany ny dia anefa ilay mpaka an-keriny. Nampiasa fitaovam-piadiana ny zandary ka lavo tamin’izany io dahalo io. Mitohy ny fikarohana ireo namany. Marihina, tompon’antoka tamin’ny fakana an-keriny tao amin’ny fokontany Ambanitsena, kaominina Brieville, ny 5 janoary teo ity dahalo lavo ity. Nandray anjara tamin’ny fihazonana takalonaina tao amin’ny fokontany Belavabary sy Ambohitrarivo, ny 6 avrily teo, izy.
Tsiferana R.
Mipetraka ny tetikasa fanodinam-bokatra any amin’ny faritra Androy. Voakasik’izany ny vokatra mangahazo, ny apemba, ny varim-bazaha, ny vomanga, ny soja ary ny katsaka. Misahana azy ny tetikasa Purpa, fiaraha-miasa amin’ny Tahirimbola ho an’ny fambolena, famatsiam-bola avy amin’ny Banky afrikanina ho an’ny fampandrosoana (Bad). Tanjona ny hampihenana ny fanafarana avy any ivelany, sady hanohanana ny mpamboly any an-toerana.
Mandeha ny asa fanarenana ao an-tampon-tanànan’i Farafangana. Manohana ara-bola ny fanatanterahana azy ny Banky iraisam-pirenena ao anatin’ny tetikasa PIC 3. Efa vita amin’ny ankapobeny ny fanarenana ny tany sy ny fanamboarana ny lakandrano. Miditra amin’ny fanomanana ny fanondrahana godirao indray ny asa manaraka ataon’ny orinasa, ankehitriny. Tanjona, ny hanafainganana ny fanatsarana ny fifamoivoizana.
Miisa 8 ny mpanjono niofana tany Ambanja. Nomena azy ireo ny fahalalana mahakasika ny harambato anaty ranomasina (récifs coraliens) sy ahi-dranomasina ary indrindra ny fiarovana azy ireny tsy ho faty. Hanao fampiharana anaty rano izy ireo amin’ny jona ho avy izao. Nanatanteraka ny fiofanana ny ONG Blue Ventures, ka ekipa avy any Toliara no nampiofana azy 8 mirahalahy. Hisy fiofanana hafa indray amin’ny volana mey.
Misy ny fiaraha-miasa ao anatin’ny Vaomieran’ny ranomasimbe Indianina (COI), andraisan’ny orinasa frantsay Fonto de Vivo anjara. Nidina any Fieferamanga, distrika Arivonimamo, ny Sekreteram-panjakana miadidy ny fahavitan-tena ara-tsakafo (SESA), Razanamahefa Tahian’Ny Avo ny 21 avrily teo. Nojereny ny fivoaran’ny tetikasan’ny Filoham-pirenena « Ankohonana Miarina ». Nampahafantarina ny fiaraha-miasan’ny governemanta malagasy sy ny orinasa frantsay Fonto de Vivo, manana traikefa amin’ny fanadiovana ny rano ho fisotro.
Mampiasa ny teknolojia avo lenta amin’ny fanadiovana ny rano ity orinasa ity. Tsy mampiasa akora simika, hahatonga ny rano avy amin’ny lavadrano, renirano, ranon’orana ho azo sotroina. Mahavita mamokatra rano fisotro madio 200 000 litatra ao anatin’ny roa taona ny fitaovana fanadiovana tsirairay.
Tafiditra ao anatin’ny fampandrosoana maharitra sy fiatrehana ny zava-misy isan-toerana ny tetikasa. Nilaza ny tompon’andraikitry ny Fonto de Vivo eto amintsika, Anthony Cailleau, fa efa maro ny firenena nametrahan’ny orinasa fotodrafitrasa toy izao.
Notsipihin’ny Sekereteram-panjakana SESA, Razanamahefa Tahian’Ny Avo, fa hatao tetikasa filamatra ny any Fieferamanga, ary haparitaka manerana ny Nosy. Tsotra ny tanjona, fanapariahana vahaolana tsotra sady haingana ary maharitra mifanaraka amin’ny zava-misy isan-toerana.
Njaka A.
Miara-miasa ny Jirama sy ny vondrona Filatex Energies, hanitarana ny angovo herinaratra eto amintsika. Voakasik’izany ny hananganana fotodrafitrasa famokarana angovo azo havaozina sady azo avy amin’ny herin’ny masoandro, mitotaly 68,5 MW, ka hapetraka amin’ity taona 2025 ity ny 25 MW ary amin’ny taona 2026 ny 43,5 MW. Hampifandraisina amin’ny tambajotran’ny Jirama ireo herinaratra ireo. Ao anatin’io fifanarahana io ny adidy ara-bolan’ny Jirama, tsy maintsy andoavany vola tsy tapaka sy manefa ny trosany tohanan’ny fanjakana malagasy.
Misolo tena ny vondrona Filatex Energies, ny orinasa Nova, ny Afripower ary ny Vestop. Tanjon’ity fiaraha-miasa ity ny hampihenana be ny fiankinandohan’ny Jirama amin’ny fampiasana ny solika ny fampihodinana ny milina mamokatra herinaratra.
Njaka A.
Le commissariat de police de Mahamasina vient de démanteler un réseau de voleur de motos très actif dans la capitale. Quatre individus impliqués dans cette affaire ont été capturés hier, à l’issue de plusieurs jours d’investigations, sur lesquels deux motos volées ont été retrouvées entre leur main.
« Cette prise est le résultat de la collaboration avec la population. En réalité, nous avons reçu des renseignements provenant d’une personne de bonne volonté sur l’existence de ce réseau. Un plan a été donc mis en place pour les capturer. Cela a marché puisqu’ils sont tombés dans le piège hier », indique-t-on.
Actuellement les quatre suspects sont placés en garde à vue au bureau du commissariat de police de Mahamasina. Ils seront présentés au parquet au terme de l’enquête.
ATs.
La RN9 au niveau du fokontany de Benetsy, commune rurale d’Ankilimaliniky, dans le district de Toliara II, a été le théâtre d’un violent affrontement entre un groupe de villageois et les forces de l’ordre, hier en fin d’après-midi. Selon les responsables auprès de la gendarmerie sur place, cette affaire n’a rien à voir avec le projet Base Toliara.
Le bilan de cet affrontement est encore attendu. Mais dans la soirée d’hier, l’Etat-major mixte opérationnel du Faritany (Emmo/Far) et l’Etat-major mixte opérationnel Région (Emmo/Reg) ont apporté des précisions sur le sujet. En effet, des bruits ont couru, selon lesquels ces échauffourées sont liées au projet Base Toliara, nécessitant une forte mobilisation massive des forces de l’ordre. Alors qu’à vrai dire, il s’agissait d’une opération pour appréhender un dahalo que la population a voulu empêcher farouchement.
Selon les explications du colonel Lova Randrianasolo, commandant de la Circonscription interrégionale de la Gendarmerie nationale (CIRGN) Toliara, un groupe de gendarmes a mené une descente à Ankilivalo, fokontany Benetsy, commune rurale d’Ankilimaliniky, Toliara II, en vue de capturer un dahalo répondant au nom de Relaso.
Le suspect n’avait pourtant pas été retrouvé sur place. Les forces de l’ordre ont pour autant saisi 48 zébus illicites et une moto. Comme il a été confirmé que la moto appartenait à un villageois, elle lui a été remise sur le champ. Quant au troupeau de zébus, il a été conduit auprès du bureau de la commune en vue d’une mise en fourrière.
Provocation des villageois
A cet instant, les forces de l’ordre ne s’attendaient pas à ce que cette affaire allait prendre une autre tournure. Des villageois ont commencé à manifester des comportements violents, en lançant des projectiles visant les forces de l’ordre, poursuit-on. Afin d’éviter que la situation ne dégénère, les zébus saisis ont été mis fourrière et la gendarmerie a dispersé la foule à coup de gaz lacrymogène. Mais dès qu’elles ont quitté les lieux, les villageois munis d’armes à feu et d’armes blanches ont repris de force les zébus avant de rejoindre la RN9 où ils ont bloqué la circulation en plaçant des troncs d’arbre sur la chaussée. Cinq véhicules passant à l’endroit ont reçu des projectiles.
Ayant appris les événements, les forces de l’ordre ont dû se précipiter sur place. Des renforts provenant de Toliara ont été appelés. Et vers 16 heures, un affrontement entre le fokonolona et les forces de l’ordre s’est produit sur la RN9. Le calme n’y a été ramené qu’après deux tours d’horloge. Vers 18h, la circulation a repris normalement…
ATs.
Naneho fiaraha-miory amin’ny Ekar ny filoha teo aloha, Ravalomanana Marc. Anisan’ireo tonga nitsapa alahelo teny amin’ny Nonce Apostolika sy nanoratra tao aminy boky volamena ny tenany noho ny fahalasanan’ny papa François. Notanterahina teny Ivandry, ny alakamisy teo, izany fanehoana ny fiombonam-po amin’ny mpino katolika izany.
Naneho fiombonam-po sy fankaherezana ny Nonciature koa ny avy amin’ny HVM, tamin’ny alalan’ny filoha nasionalin’ny antoko, Rakotovao Rivo. Nambarany fa nitandro ny firaisam-pirenena ny papa Fransoa. “Niady ho an’ny madinika ary feno fanetren-tena ka mendrika ny hisaorana tamin’ireo ezaka vitany”, hoy izy.
Nanentana ireo ben’ny Tanànan’ny faritanin’ Antsiranana ny filohan’ny Antenimierandoholona, ny Jly Ravalomanana Richard mba hijery ny tombontsoan’ny kaominina. “Ilaina ny fifandraisana akaiky sy ny fiaraha-miasa amin’ny fanjakana foibe”, hoy izy tamin’ny fiofanan’ireo mpitantana eny ifotony ireo ny herinandro teo, tetsy Anosikely.
Sambany naneho hevitra indray ny Raobelina Andry, anisan’ireo kandidà filoham-pirenena, niara-dia amin’ny “Hetsika fotsy”. Nambarany fa tsy azo antenaina hanavotra ny firenena ny mpitondra amin’izao fotoana izao. “Ireny niaraha-nahita ireny ny fahitan’izy ireo ny fiainan’ny vahoaka maro anisa, sy ny famaritany ny hoe Malagasy sambatra”, hoy izy.
“Tsy ekena ny fiaraha-mitantana ireo Nosy malagasy”, hoy ny fanehoan-kevitry ny filoha nasionalin’ny antoko Otrikafo, Rabevahiny Elia, teny Andravoahangy Ambony, ny faran’ny herinandro teo, ny amin’ny fanambaran’ny filoha Frantsay fa ny fiaraha-mitantana no hodinihina. Fanekena faharesena sahady manoloana ny adihevitra ny fiaraha-mitantana. An’ny Malagasy ireo Nosy ireo eo amin’ny lafiny jeografia, tantara, lalàna. Rehefa tafaverina ireo, ho hita eo indray izay mety ho endriky ny fiaraha-miasa azo atao. Ny ady dia ny hiverenan’ireo Nosy ireo amin’i Madagasikara. Mba hialana amin’ny fanagiazan’i Frantsa. Tsy ny Frantsy no hametraka amin’i Madagasikara hoe fiaraha-mitantana. Inona no ho azo amin’izay fiaraha-mitantana izay? Fitaka izany, ka mila mailo.
Tsy maintsy miaraka amin’ny hafa i Madagasikara amin’ny fitakiana. Misy olana izao amin’i Mayotte sy Kaomoro amin’ny fifandraisana amin’i Frantsa. Tokony hazava ny toeran’i Madagasikara amin’ izay. Raha manohana an’i Kaomoro i Madagasikara. Sarotra ny ieritreretana hoe ny Nosy Mayotte dia departemanta frantsay, na amin’ny lafiny jeografia aza. Afa-manohana an’i Madagasikara koa i Kaomoro amin’ny fitakiana ireo Nosy malagasy manodidina. Tsy mila hararaotina ny fahalemen’i Frantsa, mitsotsorika amin’izao. Na ny maro anisa eo anivon’ny parlemanta frantsay aza, tsy azon’ny filoha Emmanuel Macron. Sahirana izy aty Afrika, efa manomboka very remby. Miala aminy i Mali, i Burkina Faso. I Sénégal nanala ny miaramila frantsay ao aminy. Manomboka very tombontsoa aty Afrika i Frantsa, mitady hamahatra mafy aty amin’ny faritry ny Ranomasimbe Indianina.
R. Nd.
Anisan’ny vaindohan-draharaham-panjakana amin’izao ny amin’ny tsy fandriampahalemana? Misesy ary mitohy ny fidinana ifotony. Tsy misy fampandrosoana raha tsy mitoetra sy maharitra ary azo antoka ny fandriampahalemana. Izay no ahazoana miasa sy mamokatra amim-pitoniana, iarovana sy anohizana ny ezaka vita… Nefa tsy misy koa izay fandriampahalemana marina sy maharitra, raha tsy misy fampandrosoana: lalana vita sy tsara, fahazavan’ny tanàna tsy isiana sy anjakan’ny olon-dratsy, mpitandro filaminana ampy isa sy fitaovana… Miara-dalana amin’izay fampandrosoana mampisy sy miantoka ny fandriampahalemana izay koa ny famoronana asa, asa mahavelona, velona milamina sy manana ny hoavy…
Tsy ny tsy fisian’ny asan-jiolahy ihany no hoe filaminana sy fandriampahalemana, fa eo indrindra koa ny asa tsy misy fitaintainan-dava sao voaroaka ny tena na mikatona ny orinasa, ny fananana fahafaha-mividy mahasehaka ny vidim-piainana, ny fisian’ny angovo toy ny herinaratra enti-miasa sy ny rano enti-mivelona sy miasa, ny fahazoana mitsabo tena raha marary, ny fampianarana ny ankizy… Fampandrosoana takina sy mifameno amin’ny hoe fandriampahalemana avokoa izany. Mby aiza?
Miara-dalana mandrakariva ny fandriampahalemana sy ny fampandrosoana. Matoa manjaka, ohatra, ny tsy fandriampahalemana, tsy mbola tafapaka any ifotony ny fampandrosoana? Na ny mifamadika amin’izay: matoa tsy tafapaka any ifotony ny fampandrosoana, misy ny tsy fandriampahalemana… Ny any ifotony no mitondra na iorenan’ny vatan-trano? Mila vina sy fijery vaovao. Ny fiainana milamina no mampandroso, fa ny fampandrosoana koa no mampilamina ny fiainana sy ny fihariana. Aiza ho aiza? Na mba efa misy mipaka eny ifotony ahay izay atao amin’izao…
R. Nd.
Noraisin’ny minisitry ny Filaminam-bahoaka (MSP), ny Inspecteur général de police, Rakotoarimanana Herilala, omaly, ny talen’ny OIM (rantsan’ny firenena mikambana misahana ny fifindra-monina), Frantz Celestin. Marihina fa misahana ny faritra atsimo sy atsinanan’i Afrika ity rantsan’ny firenena mikambana ity. Nandray anjara tamin’ny fivoriana an-tampon’ny COI natao teto Madagasikara ihany koa ny OIM tamin’ny alalan’ny taleam-paritr’ity fikambanana iraisam-pirenena ity ho an’ny faritra Atsimo sy Atsinanan’i Afrika. Nandritra ny fivahinianany teto Madagasikara no noraisin’ny MSP izy. Voaresaka tao anatin’ny fihaonana ny fanamafisana ny fiaraha-miasa eo amin’ny OIM sy ny MSP eo amin’ny sehatry ny fitantanana ny politikan’ny fifindra-monina.
Jean Claude
Nifarana ny fanazarantena iraisam-pirenena notanterahina tao Mahajanga « Tulipe 2025 » nandraisan’ny firenena dimy anjara : Madagasikara, Seychelles, Maurice, La Réunion izay naharitra dimy andro izany.
Famintinana ny fandraisana anjara ho an’ireo solontena isaky ny sehatra no nisantarana ny andro famaranana omaly, notarihin’ny lehiben’ny etamazaoron’ireo Tafika, ny Jly Deramasinjaka Manantsoa Rakotoarivelo sy ny kaomandy ambonin’ny FAZSOI, ny Jly Jean Marc Giraud. Teo koa ireo tomponandraikitra ambony eo anivon’ny tafika Seychelloises sy Maorisianina ary Kaomorianina. Nisongadina tao anatin’ireo lahateny nifandimbiasana fa nizotra araka ny tokony ho izy ity sarinady iraisam-pirenena. Nahafahana nampitovy fijery hanamafisana ny fiarovana aty amin’ny Ranomasimbe Indianina ihany koa ny fanazarantena toy izao. Anisan’ny nahomby indrindra ny fikarakarana ity sarinady ity izay nataon’ireo miaramila miisa 1 500. Nankasitraka ny fandraisana sy ny rindran-damina rehetra nataon’ny Malagasy sy vahiny ny Jly COMSUP FAZSOI, ny Jly Jean Marc Giraud. Nisy koa ny fihaonana tamin’ny mpanao gazety izay nilazan’izy ireo fa nizotra tsara ny fiaraha-miasa sy fampitana ny vaovao nandritra ny hetsika rehetra. Nandritra ny lanonam-pamaranana no nitondra ny tenin’ny minisitry ny Foloalindahy (MFA), ny Jly Sahivelo Lala Monja Delphin, ny Jly lehiben’ny etamazaoron’ireo Tafika niarahaba ny mpandray anjara rehetra nahatontosa ny fanazaran-tena miaraka. Nankasitraka tamin’ny fahavononana hiara-hanamafy ny paikady amin’ny fiarovana aty amin’ny ranomasimbe Indianina sady nirary soa ho an’i La Réunion handray ny andiany manaraka ny MFA.
Jean Claude
Manodidina ny 33 500 ha ny velaran-tany harenina ao anatin’ny tetikasa PLAE VI. Manodidina ny 20 000 ireo tokantrano hisitraka asa mivantana, mahatratra 22 300 ha kosa ny velaran-tany voajary tamin’ny fanaovana voly hazon’olon-tsotra, voly hazo ho ala kaominaly. Ao anatin’izany ireo ala fiarovana, ala vadimboly ary ny toeram-piraofana nohatsaraina. Nampahafantarana ny 14-25 avrily ireo faritra hiasan’ny fandaharanasa.
Hisokatra manomboka amin’ny 6 ora sy sasany maraina ny caisse iray isaky ny agence-n’ny orinasa Jirama taorian’ny fisian’ny andro maro tsy fiasana tato anatin’ny volana avrily. Vahaolana noraisina hanamaivanana ny filaharana lavareny eny an-toerana. Entanina, araka izany, ny mpanjifa handefa ny faktiora ara-potoana hisorohana ny fahatapahana. Tsy mitsahatra mitondra vahaolana ho an’ny rehetra ny orinasa.
Nanamafy ny fahavononany hitondra ny fanovana teknolojika sy ny fampiroborobona ny haitao ara-kajy mirindra amin’ny alalan’ny fanavaozana nomerika ny MNDPT. Fanoitra lehibe ho an’ny fampandrosoana rahateo ny filamatra entiny izay mifanaraka amin’ny vina apetraky ny fanjakana. Fanamby tanterahina ao anatin’ny dimy taona ny fampakarana ny tahan’ny fisitrahana internet sy ny fandraisan’anjaran’ny TIC ho 1,7% ao anatin’ny harinkarena faobe.
Notokanana tamin’ny fomba ofisialy ny alarobia ireo ny trano vaovaon’ny Orange Digital Center, etsy amin’ny gara Soarano. Dingana lehibe amin’ny fampidirana sy fanavaozana nomerika eto Madagasikara ny ataon’ny Orange Madagascar. Nanohana talenta malagasy an’arivony teo amin’ny sehatry ny nomerika ny Orange Digital Center Madagascar nanomboka ny taona 2022, teny amin’ny foibeny teny amin’ny La Tour Ankorondrano. Miisa 4 500 ireo nisitraka izany isan-taona. Vehivavy avokoa ny 51% ary tanora eo anelanelan’ny 18 ka hatramin’ny 24 taona ny 85%. Anisan’ireo nahazo izany i Sayna, ilay tovovavy mpandraharaha namiratra taorian’ny tohana nomen’ny Orange Ventures azy. «Dingana lehibe amin’ny fampiroboroboana ny nomerika eto Madagasikara ny fanokafana ny Orange Digital Center eto amin’ny gara Soarano. Tetezana ahafahan’ny Malagasy misitraka ny fitaovana nomerika sy manatanteraka ny nofinofiny ity toerana ity», hoy ny tale jeneralin’ny Orange Madagascar, Frédéric Debord.
Ho an’ny tanora
Miisa 16 ny Orange Digital Centers aty Afrika sy «moyen-orient», fito kosa ao Eoropa. Eto Madagasikara, miitatra any amin’ny faritrany ny finiavana ataon’ny orinasa amin’
alalan’ny Orange Digital Center Clubs izay manampy ny tanora hisitra ny nomerika. Tanora miisa 400 ihany koa no nahita asa taorian’ny hetsika «ZahaGeek» sy ny fifaninana «Poesam» izay nahafahana nampisongadina ny talentany teo amin’ny sehatra iraisam-pirenena.
Henintsoa