Hizara ny traikefany i Anjara Rakotozafiarison. “Ahoana nyhitondrana ny anjara biriky amin’ny maha mpitendry zavamaneno?” Anisan’ny hovoaboasan’ity mpitendry gitara ity izany, anio amin’ny 2 ora, etsy amin’ny CGM Analakely. Natao ho an’ireo efa mpitendry matihanina na tsia na mbola mpianatra mozika aza, ny fifanakalozana. Fotoana iresahana ny asa manodidina ny mozika rahateo io.
Naverin’ireo ankizy sy tanora taizan’ny ONG Bel avenir ny “Waka Waka”. Ilay hiram-pandresena nampalaza an’i Shakira izy ity, izay nindramin’izy ireo hampiasaina amin’ireo fanentanana isan-karazany, andraisan’ny Bel Avenir anjara. Anisan’ny nampiasa ny zavakanto ho fitaovana amin’ny fanabeazana sy ny fanentanana amin’ny fiarovana ny zon’ny ankizy izy ireo.
Nisongadina ny literatiora malagasy, nandritra ny hetsika ho an’ny boky afrikanina, tany Paris, ny faran’ny herinandro teo. Nisolo tena ireo mpanoratra malagasy nanatrika izany i Michèle Rakotoson, Johary Ravaloson ary Jean-Luc Raharimanana. Nanasongadina sy nanome voninahitra an-dRabearivelo izy ireo nandritra izany.
Niteraka resabe ilay mpanakanto namalan-kira, nandritra ny fifaninana “Smatch’in” teny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina. Nitondra fanazavana izy, fa noho ny tsy fahenoana ny “retour”, izany hoe, lafiny teknika, no nahatonga izany. Nanahirana ihany satria teo ampovoan’ny kianja ireo mpanakanto no nihira. Soa fa navotan’ireo namany hafa, izay tsy nanana olana loatra izany.
Fararanon-danonana ny teny Anosizato, ny faran’ny herinandro teo. Na dia antomotra aza vao fantatra ny fisian’ny hetsika, rakotra mpifety ny « THB Mifety » tao amin’ny Santilo, nanomboka ny zoma hatramin’ny sabotsy teo. Mazava loatra fa noho ny fisian’ireo mpanakanto nanafana ny sehatra no antony voalohany. I Samöela no nanokatra izany ny zoma. Avy hatrany dia nasesin’ity mpanakanto ity ireo hirany mazala sady mihetsika, ka nampiakatra ny hafanan’ireo mpijery. Notohizany tamin’ireo somary milamindamina izany ny tapany faharoa, izay niarahan’ny teny an-tsehatra sy ny mpijery niredona avokoa.
Natao ho an’ireo tanora kokoa ny sabotsy. I Raouto no efa nambara voalohany fa hanafana ny fotoana rehefa harivariva. Ny atoandro anefa, dia efa feno avokoa ireo toerana nomanin’ny mpikarakara. Mbola tsy nampoizina, niaka-tsehatra nanokatra ny fotoana i Cky Cky. Niakatra vetivety ny hafanana, izay tody tamin’ny fara-tampony rehefa nanesy ireo hirany malaza amin’izao fotoana Raouto. Niandraikitra ny fanentanana toa ny mahazatra i Barhone.
Zo ny Aina
Zavakanto marolafy. Aingam-panahy sy karoka manokana, efa avy narantin’i Tsiriniaina Hajatiana Irimboahangy tany amin’ny Fondation H Paris, no harantiny indray etsy amin’ny IFM Analakely.
I Tsiriniaina Hajatiana Irimboahangy no nahazo ny loka voalohany tamin’ny “Prix Paritana 2024”,andiany fahavalo. Anisan’ny loka azony nandritra izany ny fikotrehana zavakanto tao amin’ny Cité internationale des arts tany Paris, ny faramparan’ny taona 2024. Narahina ny fampirantiana voalohany tao amin’ny Fondation H any Paris izany, izay nitondrany ny tetikasa “Ridô – Dévoiler les souvenirs”. Efa fantatra tamin’ny fanambarana ny vokatry ny fifaninanana ihany koa fa hampiranty etsy amin’ny IFM Analakely ny nahazo ny voalohany, aorian’ny any Frantsa. Araka izany, hosokafana anio ny fampirantiana “Ridô – Dévoiler les souvenirs”, entin’i Tsiriniana Irimboahangy. Hisokatra ho an’ny besinimaro kosa izany manomboka rahampitso 18 marsa, ka tsy hifarana raha tsy amin’ny 19 avrily.
Tsy diso safidy ny mpitsara matoa ity tetikasan’i Tsiriniaina Irimboahangy ity no nasongadina tao anatin’ny maro. Tetikasa maneho ny zavakanto marolafy, manasongadina ihany koa ny talenta maro ao anatin’ity mpahay kanto ity izany. Hainy ny nanambatra ny zavakanto mahazatra ny maso amin’ireo maoderina manaraka ny teknolojia. Nivelatra sy feno kokoa, rehefa nampiasany “video”, ohatra. Tsy ny endrika hanehoana ny fampirantiana ihany no miavaka, fa indrindra koa ny votoatiny. Maneho ny karazan-tadidy mitambolina ao anatiny ny mpanakanto, navoitrany amin’ ireo karazan-kanto nosafidiany mba hamoaka ny lohahevitra. Mifototra kokoa amin’ny tantarany, saingy maneho ilay fototra maha Malagasy amin’ny ankapobeny izany. Mamaka any amin’ny nipoirana mihitsy, izay vao ifangaroan’ireo tadidy manokana, hampitain’
ny kanto.
Misongadina ao, ohatra, ny horonantsary kely, maneho ny renibeny nanome tsodrano azy nialoha ny nandehanany tany Frantsa. Izay endrika fisarahana izay, manelanelana ny lasa tsy hay hadinoana sy ny hoavy mbola tsy fantatra, kanefa ihany koa mamaritra ny ankehitriny no hampiainan’i Tsirinaina Irimboangy ny sanganasany. Ilay endriky ny lambam-baravarana, natao hanakona ny anaty efitra tsy ho hitan’ny maso miranga, kanefa koa natao ahitan’ny anatiny izay miseho any ivelany, dia manamafy izay hafatra ampitain’ny mpanakanto izay. Misy tantara mifanjohy amin’ireo karazan-kanto rehetra hanehoany izany, nanamarika vanim-potoana maro, izay misy ampahany betsaka tamin’ny fiainan’i Tsiriniaina Irimboahangy. Mazava loatrafa tetikasa mitohy fa tsy mifarana, mivoatra manaraka ny fotoana izy ity. Mitombo hatrany mantsy ny tadidy, ary manaraka izay koa ny aingam-panahy azo haseho maso sy henoin’ny sofina ary raisin’ny fanahy anatin’ity tetikasa “Ridô – Dévoiler les souvenirs” ity. Anjaran’ireo mpitsidika kosa no mandray ny hampitain’ny mpanakanto ao anatin’izany.
Zo ny Aina
Simba ny lalana sasany ao an-tampon-tanànan’i Taolagnaro vokatry ny ora-mikija nisesy any an-toerana. Anisan’izany ny any amin’ny fokontany Asokaky sy Betsioky, izay mampitaraina ny rehetra satria tapaka ny fifamoivoizana. Nijery ireo tany an-toerana, ny minisitry ny Asa vaventy, Rafidison Richard Théodore, ny 14 marsa teo, ary nambarany fa tsy maintsy karohina ny vahaolana, hanarenana haingana ny simba.
Nahatratra 1 668 ny mpizahatany miampy mpiasan’ny sambo miisa 896 tao anatin’ny sambo vaventy Costa Deliziosa, nigadona tany Toamasina, ny talata 11 marsa teo. Nidina an-tanety ny 1 182 tamin’ireo mpandeha, nitsidika ny hakanton’i Toamasina ara-pizahantany. Anisan’izany ny fitsangatsanganana tamin’ny Lakandranon’i Pangalana, fandehanana fiara 4×4 hatrany amin’ny tanànan’i Ariane, nitety tanàna sy tsena, sns.
Miisa 23 ny mpiofana nahazo ny mari-pahalalana ho an’ny teknisianina ambony ara-pambolena (DTSA), tao amin’ny EFTA Analamalotra Toamasina, ny 3 marsa teo. Nisalotra ny anarana indray mihira hoe « Sandratra », ka vehivavy ny 7 amin’izy ireo. Naharitra roa taona ny fiofanana. Tanjona ny hampahaleo tena ny tanora mpandraharaha, hampiroboroboana ny tontolo ambanivohitra.
Mihaino ny mponina ny fanjakana! Ny minisitry ny Asa vaventy (MTP), Rafidison Richard Théodore, indray no nihaona tamin’ny vahoaka, omaly zoma, teny Anosiarivo Ambohimanga Rova, taorian’ny sekreteram-panjakana miadidy ny Tanàna vaovao, Andriamanohisoa Gérard, ny alakamisy. Mihaino sy miresaka amin’ny vahoaka voakasiky ny fanamboarana ny arabe migodana mampitohy an’ Antananarivo sy Toamasina. Nidinika sady nandray ny hetahetan’ny mponina eny an-toerana ny minisitra Rafidison Richard Théodore, niaraka tamin’ny mpiara-miasa aminy. Satria, nanome toromarika manokana ny filoham-pirenena Rajoelina Andry, ny hanakaikezana ny vahoaka, sady mila hafainganina ny fikarakarana ny antontan-taratasy rehetra mahakasika ny vola fanonerana (indemnité d’expropriation) ho an’ny olona rehetra voakasiky ny tetikasa.
Misokatra ho an’ny rehetra
Nohamafisin’ny minisitra, fa misokatra mandrakariva ny varavaran’ny minisitera MTP, mandray ny fitarainana na ny fiaraha-miasa entina hampandroso ny tetikasa fanamboarana ny arabe migodana.
Tsiahivina fa notandrovina ny tsy handalovan’ny soritry ny lalana eny Ambohimanga Rova, satria manana sata vakoka iraisam-pirenena ny Unesco. Kendrena koa ny tsy hanotofana tanimbary be loatra. Miainga eny Tsarasaotra Ivato ny PK0 ho an’ny arabe migodana ary any Anjozorobe ny PK 80 amin’ny ampahany voalohany. Hatrany Toamasina kosa ny ampahany faharoa, mitotaly 260 km.
Njaka A.
Hojerena ny fiaraha-miasan’i Madagasikara sy Afrika atsimo eo amin’ny sehatry ny fitaterana ana habakabaka. Hampitomboina ny sidina ho tonga eto amintsika na avy amin’ireo kaompaniam-pitaterana avy ao Afrika na eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena. Hojerena koa ny sehatry ny fitaterana an-dalamby hampandrosoana sy hanitarana ny zotra efa misy.
Tsy mbola nampiditra gogo an-dranomamy « poisson chat » eto Madagasikara ny fitondram-panjakana. Ananantsika io gogo io saingy anaty ranomasina no misy azy. Takina ny fanarahan-dalana sy ny fahazoan-dalana samihafa rehefa vita ny fanadihadiana ara-tontolo iainana ho an’ny fiompiana hazandrano atao.
Tafiditra ho mpikambana eo anivon’ny EDBM ny filohan’ny CSI teo aloha, Rabenarivo Sahondra, sy ny tale jeneralin’ny vondrona Arbiochem, Andriamanalina Rivo. Marihina fa andraikitry ny EDBM ny fanatsarana ny tontolon’ny fandraharahana eto Madagasikara ho an’ny fampandrosoana ny toekarem-pirenena.
Manafosafo ny 5 000 Ar indray ny euro iray. Porofo izao fa mitotongana ny Ariary sy ny toekarem-pirenena. Ambony ny fanafarantsika entana raha oharina amin’ny fanondranana atao. Anisan’ireo vokatra afarantsika ny solika, ny kojakoja fampiasa andavanandro. Mbola ambany lavitra kosa ny lavanila, letisia, sy lamba aondran’i Madagasikara any ivelany.
Napetraka ny rafitra hiadiana amin’ny kolikoly eny anivon’ny Fitantanam-paritry ny fambolena sy ny fiompiana (Drae) faritra Atsinanana. Tonga tany Toamasina, ny 5 marsa teo, ny rantsamangaikan’ny Bianco ao amin’ny minisitera Minae (UAI LCC/ Minae), nihaona tamin’ny mpiasa any an-toerana. Nohazavaina ny paikady mifanaraka amin’ny Politka ankapoben’ny fanjakana (PGE) isaky ny sehatrasam-panjakana rehetra.
Tsiahivina fa efa novolavolaina tamin’ny taona 2023 ny Politika anatiny hiadiana amin’ny kolikoly (PILCC) ao amin’ny minisitera Minae, hampiharina mandritra ny 3 taona (2023-2025). Anisan’ny andraikitry ny UAILCC ny fanentanana sy fampianarana, ny fisorohana ary ny fanaraha-maso ny kolikoly. Voakasik’izany ny tsenambaro-panjakana, ny fandraisana mpiasam-panjakana, ny fizarana fitaovana sy kojakojam-pamokarana ary ny fampandehanana ny tetikasa eo anivon’ny minisitera. Raisin’izy ireo koa ny fitarainana avy any amin’ny sokajin’olona samihafa.
Hitohy ny amin’ny fitantanam-paritra hafa ity fanentanana sy fametrahana ny ady amin’ny kolikoly ity.
Njaka A.
Voaresaka nandritra ny fikaonandohan’ ny fanjakana sy ny sehatra tsy miankina ireo paikady maharitra ho an’ny fampandrosoana ny firenena. Mila hamafisina ny fiaraha-miasan’ny roa tonta ho an’ny fampiroboroboana ny toekarena.
Vaindohan-draharaha ho an’ny fampandrosoana ny firenena ny fiaraha-miasan’ny rafi-panjakana sy ny sehatry tsy miankina. Nifanakalo hevitra momba ireo paikady maharitra ho an’ny fampandrosoana ny toekarena sy hanatsarana ny tontolon’ny fandraharahana ny roa tonta tetsy amin’ny Carlton, ny alatsinainy teo. Tanjona ny hanamafisana ny fiaraha-miasa sy hampiroborobo ny fampiasam-bola eto Madagasikara. Voaresaka nandritra ny fivoriana natao fa dingana lehibe hampiroboroboana ny fandraharahana sy hanatsara ny tontolon’ny asa eto Madagasikara ny fifandraisan’ny fanjakana sy ny sehatra tsy miankina, izay fototry ny fandrosoana.
Ankoatra izay, nisy ny famakafakana ny tatitry ny asa tamin’ny taon-dasa, ny tombana sy ny vina ho amin’ny hoavy. Nifanakalo hevitra mahakasika ireo laharam-pahamehana ho an’ny taona ho avy ny mpandray anjara samihafa. Nofintinin’ireo komity ihany koa ireo tondro ara-toekarena sy ara-pandraharahana eo amin’ny sehatra nasionaly sy iraisam-pirenena.
Mifampiankina
Mbola ny 36% ny mponina no misitraka ny herinaratra eto Madagasikara. Ambany io taha io raha oharina amin’ireo firenena aty atsimon’i Sahara izay manodidina ny 48,4%, araka ny tatitry ny Banky iraisam-pirenena. 14% ny mponina no mampiasa ny angovo madio ho an’ny fandrahoan-tsakafo. Miankindoha amin’ny fampiasana ny arina fandrehitra kosa ny Malagasy an-tapitrisa maro. Tanjona ny hampakarana hatrany amin’ny 80% ny tahan’ny fisitrahana herinaratra ho an’ny taona 2030. Azo avy amin’ny angovo azo havaozina sy ny « mix énergétique »ny 85%. Tombanana hatrany amin’ny 7 miliara Ar ny fanatanterahana ny tetikasa. Angatahana ny fandraisan’anjaran’ny sehatra tsy miankina enti-manatanteraka ny vina indrindra amin’ny famatsiam-bola 60% na ny 4,5 miliara dolara ny tetikasa, hoy hatrany ny fanazavana voaray.
Henintsoa Hani
Hotanterahany ny sabotsy izao, eny amin’ny renivohitry ny distrika, ao Andramasina, ny fambolen-kazo iarahana amin’ny fikambanan’ny Mpianatra andrin’ny distrikan’ Andramasina (Manda). Nambaran’ny filoha mpitarika, Ranarizafinjato Hilaire, fa hanasana ireo raiamandreny sy mpitantana amin’ireo kaominina miisa 14 eo anivon’ny distrika izao hetsika izao. Hitohy amin’ny fifampiarahabana noho ny taona vaovao izany ary koa korana samihafa. Efa fanaon’ny Manda isan-taona ny fambolen-kazo tahaka izao ka nanentanan’izy ireo ny rehetra ho tonga maro.
Tsiahivina fa nijoro ny taona 2010 ny fikambanana. “Natao hampiray ireo mpianatra rehetra eny amin’ny anjerimanontolo na ny miankina na ny tsy miankina amin’ny fanjakana”, hoy ihany izy. Manampy izany ny hitondrana ny anjara biriky amin’ny fampandrosoana ny tanàna sy ny tanindrazana amin’ny maha tanora tomponandraikitra ny tsirairay avy.
Synèse R.
Zazavavy 6 taona maty novoin-dreniny tao Ambalasoa, fokontany Antanety, kaominina Antsirabe, afakomaly hariva. Manan-janaka roa io ramatoa io. 6 taona ilay zokiny raha toa ka vao 5 volana ny zandriny. Efa nodimandry ny vadiny ka mitaiza irery ireo zanany ireo io renim-pianakaviana io. “Vao dimy volana an-kibo ilay zaza no namoy ny ainy ilay rangahy”, araka ny fanazavana voarain’ny polisy misahana ny famotorana. Nentin’ilay ramatoa niala teo amin’ny tanànany ireo zaza roa ireo, ny alakamisy 13 marsa teo. Niverina nody izy, no ho ny hariva ny andro. Nahatsikaritra anefa ireo mpiray monina taminy fa tsy nentin’ilay ramatoa niverina ilay zazavavy 6 taona. Nampanontany tena ireto farany rahateo ny fihetsik’ilay renim-pianakaviana. Hitan’ny fokonolona faty tany anatin’ny lakandrano tsy lavitry ny fokontany misy azy ireo ilay zazavavy. Nakarin’ny tsara sitrapo an-tanety ity farany. Nandainga ary voalaza fa namorona tantara nandreseny lahatra ireo manodidina fa tsy namono io zanany io ilay ramatoa. Tezitra noho ny fihetsiny ny fokonolona ka saika hampihatra fitsaram-bahoaka. Voasoroky ny mpitandro filaminana izany. Nosamborina ary notanana atao famotorana ny renin’io zaza namoy ny ainy io.
Tsiferana R.
May kilan’ny afo tanteraka ny trano misy rihana roa tetsy Mandrimena Iavoloha, omaly tamin’ny 11 ora tolakandro. Jiolahy nanafika no tompon’antoka
Voalazan’ny tompon-trano fa nisy olona tsy fantatra niditra sy nanapitsoka ny varavarana iray tao an-trano talohan’ny nirehetan’ny afo. Nambaran’izy ireo fa mpangalatra io lehilahy io, noho ny fihetsiny hafahafa izay tsikaritry ny mponina teny amin’ny manodidina. May kila tao anaty trano avokoa ny entana rehetra, tao amin’ny efitra rehetra amin’ny rihana voalohany sy faharoa. Anisan’ izany ny vola mitentina 20 tapitrisa Ariary, solosaina roa, fanamafisam-peo miisa enina miampy ireo fanaka maro tao an-trano. Niainga tao amin’ny efitrano fatoriana ny afo, ary niampita tamin’ny efitra hafa taorian’izay.
Mpanampy an-trano irery no tao an-trano
Ny mpanampy an-trano irery no tao an-trano tamin’io fotoana io. Efa niomana hivoaka hanatitra sakafon’ny mpianatra izy io no naheno fipoahana. Efa nisy olona nanaraka avy eo alohany tamin’ny fotoana nivoahany ny trano. Tsy tao an-trano ny tompon-trano tamin’io fa nampandrenesina tamin’ny finday. Niezaka namono ny afo tamin’ny rano izy ireo, mandra-pahatongan’ny mpamonjy voina. Tsikaritra tamin’izany ny fisian’ny vola miparitaka teo an-davarangana. Izany zava-misy izany no nilazan’izy ireo fa mpangalatra niditra tao an-trano no nandoro ny trano. Efa misy ny olona ahiahin’ny tompon-trano ho nangalatra sy nanao izao fandoroana ny tranon’izy ireo izao. Efa tonga teny an-toerana namono sy namehy ny afo ny avy amin’ny vondron’ny mpamonjy voina taorian’ny nahandrenesany ny antso. Naharitra adiny roa teo ny fahafehezana ny afo. Marihina fa tsy nisy ny olona naratra sy namoy ny ainy vokatr’izao voina izao.
Mino
Les éléments du CSP7 ont démantelé, avant-hier à Ambohimanarina, une bande de trafiquants de drogue, à l’issue de la filature d’un présumé dealer depuis le marché d’Antohomadinika. Ils ont pris cinq hommes en flagrant délit de préparation et vente de drogue durant leur intervention. Les suspects font actuellement l’objet d’une enquête au CSP7 67 Ha, avant leur défèrement au parquet.
Les éléments du commissariat de police d’Imerintsiatosika ont arrêté pour vol de porc et transport illégal de viande volée, un habitant d’Ambohimandry, mercredi dans la soirée, au niveau d’un barrage routier à Antsorokahitra Imerintsiatosika. Attirés par le comportement suspect de deux hommes, les policiers ont procédé à la fouille de leurs affaires, mais l’un du duo a immédiatement pris la fuite. L’autre capturé sur place, a avoué avoir volé la bête à Ampangabe Imerintsiatosika.
Les hommes du poste de police avancé d’Andohan’Ilakaka ont mis hors d’état de nuire, un présumé chef de gang auteur de la série d’attaques à main armée de ces derniers temps à Andohan’ Ilakaka. Forts de renseignements émanant d’une personne de bonne volonté, les policiers ont débarqué au repère de la bande, mardi. Cependant, le chef du gang a voulu opposer une résistance et utiliser son arme à feu contre les forces de l’ordre, les obligeant de lui tirer dessus.
Une maison à étages sise à Mandrimena Andoharanofotsy était en proie aux flammes, hier peu avant midi. Quatre chambres se trouvant au premier et deuxième étages du bâtiment ont été dévorées par les flammes. Tous les biens immobiliers se trouvant à l’intérieur, tels que des ordinateurs, des baffles et amplis, divers meubles, mais aussi un coffre-fort contenant des centaines de millions d’ariary, ont été réduits en cendre.
Selon des témoignages, une forte explosion a été entendue précédant l’embrasement dans la maison. Les voisins se sont par la suite précipités pour lutter contre le feu qui se répandait assez vite. Les soldats du feu arrivés peu de temps après, se sont démenés pour maîtriser la situation, et sont parvenus à éteindre définitivement les flammes au bout de deux heures.
Selon le propriétaire de la maison, il s’agirait d’un incendie criminel. En effet, la porte en métal de la maison a été forcée. La femme de ménage, seule sur place au moment des événements, elle aussi, avait aperçu le profil de quelqu’un au moment où elle a pris la fuite en constatant l’embrasement. En outre, les voisins ont avancé avoir aperçu un inconnu s’enfuir à toute vitesse des lieux après l’explosion.
ATs.
Suspectée d’avoir tué sa propre fille âgée de 6 ans, une veuve s’est attirée les foudres du fokonolona d’Ambalasoa Antanety à Antsirabe I, avant-hier soir. La foule, insatisfaite des réponses données par la concernée, a failli la lyncher sans l’intervention rapide des éléments du commissariat de Sécurité publique (CSP1) Ambohimena et de l’Unité d’intervention rapide (UIR). Elle a reconnu le meurtre durant son interrogatoire à la police.
La femme a quitté sa maison sise à Ambalasoa Antanety, avant-hier matin avec son bébé âgé de 5 mois et sa fille aînée pour y revenir avec seulement son nouveau-né. Le voisinage n’a rien soupçonné sur le coup, vu qu’elle aurait probablement laissé sa fillette chez quelqu’un.
Cependant dans la soirée, des habitants d’un fokontany limitrophe ont retrouvé le corps sans vie de l’enfant dans un cours d’eau. Ayant immédiatement reconnu l’identité de la victime, ils l’ont emmenée au domicile de l’habitante d’Ambalasoa. Cette dernière a fondu en larmes en voyant le cadavre de sa fille.
Et lorsque les personnes présentes lui ont demandé ce qui s’est passé, la femme a changé constamment de réponses, laissant planer le doute sur son implication dans la mort de l’enfant. La foule a alors commencé à s’attrouper et a réclamé la tête de la suspecte, avant-hier vers 19h. Mais prise de compassion, une personne de bonne volonté a avisé la police.
Dépression et cherté de la vie
Les éléments du CSP1 Ambohimena et de l’UIR sont alors venus convaincre la foule de laisser l’affaire entre leurs mains. Ils ont par la suite conduit la suspecte à la direction régionale de Sécurité publique Vakinankaratra où la police des mœurs et de protection des mineurs a mené l’enquête. Il est alors ressorti de l’interrogatoire que l’époux de la femme est mort quand elle était enceinte de 5 mois de son dernier-né. Elle a reconnu avoir poussé sa fille aînée dans le cours d’eau et l’y avoir laissé se noyer, sans donner plus d’explications.
En tout cas, cet acte ressemble à celui perpétré par une habitante d’Antanetibe Ampangabe, de la Commune rurale d’Imerintsiatosika, le 30 octobre 2024. La trentenaire, veuve et mère de sept enfants, a enterré vivante sa benjamine qui venait de naître. Le nourrisson a survécu et sa mère a été capturée par la gendarmerie. Durant l’interrogatoire, elle a expliqué son geste par la dépression et la cherté de la vie.
LR
Indray mandeha isan-taona ny fanaovana ny ramadany, atao mandritra ny iray volana. Maharitra eo amin’ny 29 na 30 andro eo ny faharetany. Tsy azo tapahina fa raha sanatria tapaka dia soloina amin’ny fotoana hafa. “Mandidy ny mpino silamo hanao ramadan ny boky masina Korany Coran. Tsy maintsy ataon’ny mpino silamo tsirairay avy izany, raha tsy misy ny sampona tsy ahafahan’ireo mpifehy iray manao izany”, hoy ny filohan’ny Fikambanan’ny silamo malagasy (FSM), Abousoary Saïd Arsène. Mahazo alalana tsy manao izany kosa ireo olona sendra tsy fahasalamana na manao “voyage”. Ankoatra izay, fotoana hitsinjovan’izy ireo ny mpiara-belona sy ny ankohonana ary ny fianakaviana ny Ramadany ka maro ireo hetsika ara-tsosialy atao.
Fototra fahatelo iorenan’ny finoana silamo sady tsy azo lavina ny fanaovana fifadian-kanina mandritra ny volana Ramadany. Volana fahasivy ao anatin’ny tetiandro islamika io volana io. Didy tsy azo ivalozana avy amin’Andriamanitra izany, tahaka ny nataon’i Jesoa zanak’i Maria nanao fifadian-kanina nandritra ny 40 andro. Tsy vitan’ny hoe mifehy vava fotsiny ihany fa mifehy ny vatana iray manontolo ihany koa. Ezahina halavirina ireo fomba amam-panao tsy mendrika, mandritra izany. “Fotoana natao handinihan-tena sy hanatonana bebe kokoa an’Andriamanitra ary hitaizana vatana sy fanahy ary saina ny Ramadany”, hoy hatrany izy. Mba hialana amin’ny fahazaran-dratsy fanao rehetra amin’ ny fiainana andavanandro. Ahafahana miatrika ny 11 volana manaraka indray mba tsy hanao zavatra fahatany, toy ny mandainga, mamitaka…
Misy tombontsoa ny fifadian-kanina
Maro ny tombontsoa azon’ ny tsirairay amin’ny fanaovana fifadian-kanina. Eo ny fahazoana ny famindram-pon’Andriamanitra sy ny fibebahan’ny mpino ary ny famafan-tsazy avy aminy azon’ny olona tsirairay avy manatanteraka izany. Eo koa ny fahazoana tombontsoa ara-pahasalamana. “Misakafo foana ny olombelona mandritra ny taona, ilaina maka aina kely amin’ny fisakafoana ihany koa anefa ny vavony”, hoy ny mpino silamo, Razafimandimby Anicet antsoina hoe Moustafa. Nilaza izy fa fotoana hanaovana izany ny fifehezana mandritra ny iray volana. “Miha mitombo ny hery hananan’ny olona iray aorian’ny fifehezana sy ny fifadian-kanina ataony. Mitondra fahasalamana ho an’ny olona ihany koa izany, toy ny fahasitrananan’ny vavony, ny diabeta…”, hoy hatrany izy.
“Tanjona lehibe amin’izany ny fanadiovana ny ara-panahy hahatonga ny olona iray ho tompon’ny tenany sy ho tomponandraikitra tsy misy manara-maso”, hoy hatrany ny filohan’ ny fikambanan’ny Silamo malagasy (FSM), Absouary Said Arséne. Fanampin’izany, ny fahatahorana an’Andriamanitra araka ny voasoratra ao amin’ny “Coran” na Baiboly Masina. Miseho amin’ny alalan’ny fanatanterahana ny didy nolazainy rehetra ary ao anatin’izany ny fibebahana. Misy fepetra ny fibebahana, toy ny fanenenana tamin’ny ratsy natao. Eo koa ny tsy famerenena izay ratsy natao izay intsony ary ny fangatahana famelan-keloka amin’ilay Nahary irery ihany.
Nanampy zaza marary 40 ny fondation Mohammed IV
Nanatanteraka asa sosialy tetsy anivon’ny hopitalin-jazakely Ambohimiandra ny Fondation Mohammed IV, ny alarobia atoandro teo. Hetsika fanaon’izy ireo rehefa vanim-potoan’ny Ramadany tahaka izao. Notolorana “paniers garnis” nandritra izany ireo zaza marary manodidina ny 40 hatramin’ny 50 isa teny an-toerana. Nahitana zavatra maro toy ny ronono, biscuits, fromage, sy ny maro hafa ny tolotra. Ankoatra izay, notolorana vola mitentina 50 000 Ariary avokoa ireo ray aman-drenin’ny zaza marary teny an-toerana. Tanjona tamin’ny hetsika ny hanohanana sy hanampiana azy ireo manoloana ny tsy fahasalamana sy ny fidirana hopitaly izay hatrehan’izy ireo. “Entinay hanamafisana ny fihavanana sy ny firaisankina eo amin’ny samy mpiara-monina ny hetsika tahaka izao”, hoy Hamidou Ali, filohan’ny fondation section Mohamed IV eto Madagasikara, nandritra ny hetsika fizarana teny an-toerana. Ankoatra ny tolotra, nankahery sy nitrotro am-bavaka ary nirary soa ireo zaza marary sy ny ray aman-dreniny ihany koa ny Fondation nandritra izany. Nambarany fa tena ilaina ny fitrotroana am-bavaka sy fankaherezana azy ireo manoloana ny tsy fahasalamana. Nohamafisiny fa mila jerena tsara ny tena maika ka antony nisafidianana hanampy ireo zaza marary eny anivon’ny hopitaly. Ankoatra ny teto Antananarivo, efa nisitraka fizarana sy tolotra tamin’izy ireo koa ny tany Antsirabe, natao ny talata lasa teo. Fianakaviana 150 isa tany an-toerana no nisitraka fanampiana. Nomena vary 25 kg, menaka, ronono ary tsaramaso avokoa izy rehetra ireo.
Nanatontosa : Mino
Nifampizara traikefa sy torohevitra tetsy amin’ny Antenimieran’ny indostria sy ny varotra Antananarivo (CCIA), afakomaly, ireo vehivavy mpitarika eto amin’ny firenena. Hetsika nanamarihana ny Andro iraisam-pirenena ho an’ny zon’ny vehivavy. Lohahevitra tamin’ity taona ity ny hoe « vehivavy, reny, mpitarika : mpisehatra ho an’ny fanovana ». « Manan-talenta manokana isika Malagasy amina sehatra maro », hoy ny minisitry ny Fampiroboroboana ny haitao ara-kajy mirindra, ny paositra ary ny fifandraisan-davitra, Stephanie Delmotte. Ankehitriny, efa mihoatra ny ¼ ny vehivavy mpandraharaha eto Madagasikara. Ilaina, hoy izy, ny fananana toe-tsaina tia mametraka paikady, ny fahaizana miserasera ary mitantana tetikasa raha maniry ho lasa mpitarika. « Afaka mandray ny andraikitry ny lehilahy ny vehivavy noho izy manana fahaiza-mitantana sy maharisika eo amin’ny fandraharahana », hoy kosa ny filohan’ny Fikambanan’ny Orinasa malagasy (Fom), Tsiranana Fiona. Notohizany fa efa maro ny vehivavy mpitarika eo amin’ny rafi-panjakana sy ny sehatra tsy miankina eto Madagasikara. Efa mivoatra, hoy izy, ny fomba fisaina fa tsy toy ny taloha intsony.
Ankoatra izay, voaresaka nandritra ny hetsika ny fampivadian’ny vehivavy ny asany, ny mahareny azy ary ny andraikiny eo anivon’ny fiarahamonina. Tanjona ny hanomezan-danja ny toeran’ny vehivavy ho an’ny fananganana hoavy mamiratra sy hampandroso ny firenena.
Henintsoa Hani
Tsy azo atao intsony ny fanovanana ny sorabola (avenant) amin’ny tsenambaro-panjakana rehefa vita ny fandraisana tanteraka ny asa. Tsy maintsy atolotra ny filankevitry ny minisitra na ny governemanta ny fanaovana azy raha misy. Tsy azo hahitsy koa ny fifanarahana amin’ny vola aloa mialoha (avance) raha toa ka mihoatra ny 1/3 ny fanovana.
Miisa 131 ny tranoheva hampiranty sy hampahafantatra ny vokatra ataony mandritra ny Fepa (Foaran’ny fiompiana sy ny fambolena), andiany faha-17. Mpitsidika 20 000 no andrasana ho avy. Miisa enina ny lohahevitra ho voaboasana mandritra ny efatra andro raha toa ka fifanaraham-piaraha-miasa miisa dimy kosa no hosoniavina amin’ireo fotoana ireo.
Nisitraka fotodrafitrasa sy fitaovana fitahirizana hazandranomasina ny mpanjono any Antanambao Port, akaiky ny reniranon’i Tsiribihina, faritra Menabe. Tafiditra ao anatin’ny tetikasa “GEF6-AMPs” ny hetsika, entina hiantohana ny fitantanana maharitra ny harena voajanahary an-dranomasina sady hanatsarana ny velon-tenan’ny mponina izany.
Hamoraina ny fampirantiana ny asa tanana malagasy any Sina. Nivoitra izany nandritra ny fihaonan’ny masoivohon’i Sina, Ji Ping, sy ny minisitry ny Fizahantany sy ny taozavatra, Dewa Viviane, ny 11 marsa teo. Eo koa ny hetsika maro samihafa hotanterahina eto Madagasikara amin’ny lafiny taozavatra sy kolontsaina.
Midina ifotony ny minisiteran’ny Tontolo iainana sy ny fampandrosoana maharitra (Medd), nanomboka ny 10 marsa teo. Nobeazina sy nentanina ny mpampiasa fiarakodia sy ny kodiran-droa mahakasika ny voka-dratsy ateraky ny setroka maloto avoakan’ny fitaovam-pitaterana, noho ny fanaovana antsirambina ny fikojakojana azy. Nitarika ny hetsika teny Andranotapahina ny minisitra Max Andonirina Fontaine, niaraka tamin’ny Polisin’ny Tontolo iainana (OPJE) ao anivon’ny minisitera Medd, ny Fitantanana foibe ny aro loza ny fifamoivoizana (DGSR) ary ny Antokondraharahan’ny fitaterana an-tanety (ATT). Nampiavaka ny fitsirihana ny fametrahana marika sy famantarana manokana ny fiara sy ny kodiaran-droa hita fa voakojakoja tsara, ka tsy nahitana setroka be loatra.
Hitohy manerana ny faritra rehetra ny hetsika fitsirihana sy fanentanana hiadiana amin’ny fandotoana ateraky ny setroka avoakan’ny fiara sy ny kodiaran-droa. Satria, miteraka voka-dratsy amin’ny fahasalamana sy ny tontolo iainana izy ireny.
Njaka A.
Mifampiankina ny sehatry ny fambolena sy ny fiompiana ary ny jono. Fototry ny sakafom-biby sy sakafon’olombelona ny katsaka. Ambany ny famokarana eto amintsika, mahatratra 100 000 taonina (t) ny filana raha toa ka 150 000 t eo ny vokatra.
Tsy mbola niakatra io tarehimarika io hatramin’izao ka mampananosarotra ny famokaran’ireo tantsaha izay mipaka mivantana amin’ny fihariany sy ny toekarena. « Tokony ho voizin’ny fitondram-panjakana ny fambolena katsaka sy soja mba hanatsarana ny vokatra sy ahafahantsika manondrana izany any ivelany », hoy ny filohan’ny filankevi-pitantanan’ny Malagasy professionnels de l’élevage (MPE), Anjaratiana Nomenjanahary, omaly. Betsaka, hoy izy, ny akora hafarantsika amin’ny sehatry ny fiompiana nefa malalaka ny tany ka azo trandrahina sy ampiasaina. Ambany ihany koa ny fahefa-mividin’ny Malagasy. Mila jerena, hoy izy, ny tantsaha mba handrisihana azy ireo hatrany amin’ny lalam-pihariana ataony.
Fepa
Ankoatra izay, tanterahina ny 8 ka hatramin’ny 11 mai, eny amin’ny MPE Nanisana, ny Tsenaben’ny fiompiana sy ny vokatra azo avy aminy (Foire de l’élevage et de la production animale) andiany faha-17. Hetsika mifanindry an-dalana amin’ny fankalazana ny faha-30 taonan’ny MPE. Hiavaka ny hetsika, haseho mandritra izany ny fiompiana trondro an-tanety. Hisongadina ny maha zava-dehibe ny fambolena sy ny fiompiana ho an’ny fanatsarana ny sakafon’ny Malagasy. Hihaona mandritra izany koa ireo mpisehatra samihafa hanamafisana ny fiaraha-miasany mba hanatrarana ny fahavitan-tena ara-tsakafo. Nanamafy ireo mpikarakara fa tokony hitodika amin’ny tsena ivelany ireo mpisehatra. Notohizany fa anisan’ny mampananosarotra ny sehatry ny fambolena sy ny fiompiana eto amintsika ny zava-misy eto amin’ny firenena, toy ny fahasimban’ny lalàna ka mampiakatra ny vidim-bokatra. Eo koa ny fahalafosan’ireo vidin’ny akora fototra. Marihina, lohahevitry ny hetsika ny hoe « ny fiompiana, fanoitra lehibe amin’ny fahavitan-tena ara-tsakafo sy ny fampandrosoana maharitra an’i Madagasikara ».
Henintsoa Hani