S'abonner à flux Les Nouvelles Les Nouvelles
Mis à jour : il y a 1 heure 47 min

Mahajanga – « Tulipe 2025 »: Raikitra ny sarinady iraisam-pirenena

mar, 04/22/2025 - 07:52

Notontosaina ny alahady 20 avrily 2025, tao amin’ny “Poste de commandement Interallié Tulipe” (PCIAT), ny fanokafana tamin’ny fomba ofisialy ny fanombohan’ny sarinady iraisam-pirenena hatao any Mahajanga.

Mandray anjara amin’izany ireo tafika eo anivon’ny Firenena mivondrona ao amin’ny Kaomisionina ranomasimbe Indianina. Nitarika ny lanonana ny lehiben’ny Etamazao­ron’ny Tafika an-tanety ny Jly Rakotoson Jocelyn. Tonga nanotrona izany hetsika izany koa ny lehiben’ny hetsika ara-miaramila eo anivon’ny Tafika frantsay aty amin’ny Faritra atsimon’ny ranomasimbe In­dianina sady nisolo tena ny kaomandin’ny “Forces Ar­mées de la Zone Sud de l’océan Indien” (FAZSOI) ny Lieutenant-Colonel Doulesse sy ireo tomponandraiki-panjakana ao an-toerana notarihin’ny Préfet an’i Mahajanga, Tokifaharana Herimiaro Zo Randrianarivony, ary ireo manamboninahitra sy mpandray anjara rehetra eo anivon’izany firenena dimy miantsehatra ao anatin’izao hetsika ara-miaramila izao.
Fanamafisana ny fahaiza-manao…
Nandritra ny lahatenin’ny jeneraly Rakotoson Jocelyn no nanamafisany ny maha zava-dehibe ny fanazaran-tena iarahana amin’ny Tafika vahiny satria izany no hahafahana manamafy ny fahaiza-manao sy fifanakalozana traikefa ary ny fanamafisana ny firaisankina ao anatin’ny fiaraha-miasa amin’ny samy Ta­fika. Nambarany ihany koa fa efa nisy ny fanomanana mialoha, na ny teto an-toerana na ny tany amin’ny Nosy La Réunion, teo amin’ny lafiny olona sy ny fitaovana. Ma­rihina fa efa nahazo ny fankatoavana teo anivon’ny filankevitry ny minisitra ny fanatanterahana izao hetsika ara-miaramila izao. Nisy, araka izany, ny hafatra ho an’ny vahoaka malagasy, indrindra ny vahoaka any amin’ny faritra Boeny sy ny manodidina, mba tsy handairan’ny tsaho isan-karazany. Teo am-pamaranana no nilazany fa amin’ny maha Nosy an’i Madagasikara dia rariny sy hitsiny isika raha miaraka mifehy ny fari-dranomasina mba ho fandrindrana filaminana maharitra satria izany no antoka iray hisian’ny fampandrosoana ho an’ny firenena iray.

Jean Claude

Catégories: National

SOMBIM-BAOVAO

mar, 04/22/2025 - 07:51

Efa tonga any Maroc ireo delegasionina malagasy Barea Ladies, izay miatrika ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja baolina kitra anaty efitrano «Futsal 2025», sokajy vehivavy. Tsiahivina fa miisa 18 mirahavavy izy ireo no nentin’ny mpanazatra, Manitriniaina Steve Princy. Hifandona amin’ny ekipa nasionaly senegaley moa izy ireo.

Hiankina amin’ny lalaon’ny Uscafoot sy ny Fosa Juniors, hatao ny 27 avrily ho avy izao, any Mahajanga, ny hahatafita na tsia ny Mama FC any
amin’ny dingan’ny “Playoffs”, fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, “World Cola PFL”. Tsiahivina fa mbola eo amin’ny laharana fahavalo vonjimaika ny Mama FC. Raha mandresy moa ny Uscafoot amin’io fihaonana io, izy ireo no miakatra any amin’ny dingana manaraka.

Mitohy hatrany ny fiofanana hahazoana ny mari-pahaizana DAF (Diplôme d’animateur fédéral), ho an’ny mpampianatra ny taranja karate. Fiofanana izay hatao eny amin’ny ANS Ampefiloha, nanomboka ny herinandro lasa teo ary haharitra 5 herinandro.

Tontosa ny faran’ny herinandro teo, tany Toamasina, ny fiadiana ny tompondakan’i Mada­gasikara, taranja lomano, ho an’ny dobo filomanosana 50 metatra. Nisy ny famontsanana zava-bita tsara indrindra, ka anisan’izany ny Malagasy mpilomano, Rabejaona Holy Antsa. Nahazo medaly volamena moa izy.

Catégories: National

Slalom Ranovisy : Chronomètre vaovao no ampiasaina

mar, 04/22/2025 - 07:51

Hotanterahina eny amin’ny Circuit bout de piste Ivato, ny sabotsy 26 sy alahady 27 avrily ho avy izao, ny «Slalom Ranovisy». Fifaninanana ka­rakarain’ny klioba TMF izay dingana voalohany amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara. Fihaonana misantatra ny fandaharam-potoanan’ny Federation sport automobile malagasy (FSAM), tarihin’ny filoha vaovao Ra­bekoto Jeannot.
Hiavaka ity slalom ity satria hampiasana ny «chronos» vaovao, hialana amin’ny fisian’ny «faux départ». Hisy dingana roa amin’ny piste 2 samihafa ataon’ny mpanamory. Alefa mivantana ny fe-potoanan’izy ireo. Mpanamory 40 no andrasana amin’ity ka anisan’ireo handray anjara i Mika sy i Faniry ao amin’ny klioba TMF. «Hanomananay ny taom-pilalaovana amin’ny rallye sy ny fifaninanana hataonay any am-pitandranomasina ity», hoy i Mika. Araka izany, hitondra ny fiara Peugeot 208 i Faniry, raha ny Peugeot 206 ny an’i Mika. Ankoatra azy mirahalahy, handray anjara koa ilay vehivavy mpanamory, tompondaka tamin’ny taon-dasa. No­hararaotin’izy mirahalahy ny nanentana ireo tanora maniry hiditra ao amin’ny klioba TMF Rallye. Mandra-piandry izany, hifarana amin’ny alakamisy 24 avrily ny fisoratana anarana. «Hahita fahafinaretana tokoa ny mpijery amin’ity satria ny sangany no hifaninana», hoy Ramahandry Thierry, mpitantana eo anivon’ny TMF Rallye.

Torcelin

Catégories: National

Volley-Mada U18 : Tompon’amboara ny ASI sy ny GNVB

mar, 04/22/2025 - 07:51

Tontosa ny faran’ny herinandro teo, teny amin’ny Kianja mitafon’Ankorondrano, ny fiadiana ny amboaran’i Ma­dagasikara,taranja volley, ho an’ny sokajy latsaky ny 18 taona. Voahosotra ho tompon’amboara nandritra izany, ny ekipan’ny ASI, teo amin’ny sokajy lehilahy, rehefa nandresy ny GNVB tamin’ny seta 3 no ho 0 (25-14/25-16/25-15). Teo amin’ny sokajy vehivavy kosa, nisalotra ny anaram-boninahitra ny ekipan’ny GNVB rehefa nandavo ny ekipan’ny MVBC tamin’ny lalao famaranana, tamin’ny seta 3 no ho 0 (25-17/25-21/25-21). Ankoatra ny U18, nisy ihany koa ny fifaninanana teo amin’ny sokajy U14, izay tena nahafahana nijery ireo taninketsan’ny taranja volley-ball malagasy. Nambaran’ny filohan’ny federasionina, Raharimalala Léa, fa natomboka ta­min’ny sokajy zandriny ny fifaninanana mba hahafahana mitily izay hiatrika ny CJSOI hatao any Seychelles. Vehivavy no nosafidian’ny FMVB hiatrika ny CJSOI amin’ity satria hita fa manana mpilalao zandriny, tsara sy mahay, ny Malagasy. Teo amin’ny sokajy U14, nahazo fandresena ny ekipan’ny MVBC Boeny.

Mi.Raz

Catégories: National

Lycées techniques – Filière BTP : des renforcements de capacités en vue

mar, 04/22/2025 - 07:25

Les formations académiques dans la filière Bâti­ments et travaux publics (BTP) dans les lycées techniques seront désormais renforcées par des séances de pratiques sur chantier. Pour ce faire, une collaboration vient d’être conclue entre le ministère de l’Enseignement technique et de la formation professionnelle (METFP) et l’Association Eau Soleil- Provence Alpes Côtes d’ Azur (AES-PACA). Un partenariat stratégique qui se concrétisera par la mise en place de « chantiers pédagogiques » dans le domaine de l’installation de réseaux d’eau par pompage solaire.
Cette collaboration prévoit également l’instauration d’un parcours pour l’obtention d’un Brevet de technicien supérieur (BTS) dans ces domaines. Lors de la signature de l’accord de partenariat entre ces deux entités, Marie Marcelline Rasoloarisoa, ministre du METFP, souligne l’importance de cette initiative. « Elle entre dans le cadre du 4e engagement du président de la République, relatif à l’adéquation formation- emploi », a  soutenu le numéro un du METFP. L’association AES-PACA, représentée par son président, Bernard Caufape, a manifesté son engagement à transférer des compétences dans le domaine précité aux lycéens de l’enseignement technique.
Notons au passage que la collaboration entre le METFP et l’AES-PACA ne date pas d’hier. Plusieurs actions, notamment dans le domaine de l’installation de réseaux d’eau par pompage solaire ont été déjà menées conjointement par les deux partenaires.

 Fahranarison

Catégories: National

Trouble mental: l’association Psy-kôzy en parle

mar, 04/22/2025 - 07:25

Le trouble mental sera au menu d’un atelier organisé dans la capitale par l’association Psy-kôzy Madagascar, le 26 avril. Cette session s’adresse spécialement aux proches de personnes souffrant de troubles mentaux. Suivant les constats de cette association, les cibles peuvent être exposées à plusieurs types de risques tels que l’anxiété, le stress, l’épuisement émotionnel et physique tout comme le sentiment de culpabilité et bien d’autres maux. Raison pour laquelle, Psy-kôzy Madagascar s’engage à les soutenir en leur offrant un espace d’écoute et de soutien à travers cet atelier.
Les intéressés, qui devraient avoir plus de 14 ans, sont incités à s’inscrire sur la page Facebook de l’association. Les inscriptions sont ouvertes jusqu’au vendredi 25 avril. Il faut noter que la place est très limitée. Le lieu exact de l’atelier sera communiqué aux participants une fois leur inscription soumise. Cet accompagnement est dispensé gratuitement par l’équipe de Psy-kôzy Madagascar. Cette association s’engage à restaurer la dignité des personnes souffrant de troubles mentaux en sensibilisant la population à ces problématiques et en améliorant leur prise en charge médicale et sociale pour favoriser leur bien-être.

Fahranarison

Catégories: National

Le monde Catholique en deuil: le Papa François décédé à l’âge de 88 ans

mar, 04/22/2025 - 07:25

Au lendemain d’une ultime apparition au balcon de la basilique Saint-Pierre, le Pape François est décédé hier lundi de Pâques dans sa résidence la Casa Santa Marta à l’âge de 88 ans, selon le Vatican.

Au cours de ses 12 années de pontificat, il a été premier dans plusieurs domaines, selon le Vatican News. Entre autres, le premier Pape jésuite, le premier pape originaire d’Amérique Latine. Né Jorge Mario Bergoglio, il a été également le premier à choisir le nom de François sans chiffre, le premier à être élu alors que son prédécesseur est encore en vie, le premier à visiter des terres jamais touchée par un pontife à l’instar de l’Irak et La Corse, le premier à signer une déclaration de fraternité avec une autorité islamique ainsi qu’à abolir le secret pontifical pour les cas d’abus sexuels et à supprimer la peine de mort du catéchisme. De par sa doctrine conservatrice concernant les droits LGBT et l’accès à l’avortement, il a été très critiqué par les partis d’extrême droite ainsi qu’au sein de l’Eglise où il est contesté par les conservateurs.

Non à la culture du privilège
Le Pape François s’est rendu à Madagascar du 6 au 10 septembre 2019 où il a été accueilli par le président de la République, Andry Rajoelina ainsi que son épouse. Lors de sa grande messe du dimanche 8 septembre 2019 à l’Akamasoa du père Pedro, Le Pape François s’en est pris à la culture du privilège et de l’exclusion. De dénoncer par la suite la course à l’accumulation qui devient étouffante et accablante, aggravant l’égoïsme et l’utilisation de moyens immoraux. Il a ainsi souligné que les richesses ne permettaient pas forcément de se rapprocher de Dieu. « Une expérience spirituelle et de fraternité que tout le peuple de Madagascar et d’Akamasoa a vécue », a souligné le Père Pedro.
Laudato si’
La sortie de sa seconde encyclique « Laudato si’ », ou la sauvegarde de la maison commune, a aussi marqué le pontificat du pape François. Une œuvre consacrée aux questions environnementales et sociales, à l’écologie intégrale, et de façon générale à la sauvegarde de la Création. En effet, dans cette encyclique, le Pape François critique le consumérisme et le développement irresponsable tout en dénonçant la dégradation environnementale et le réchauffement climatique provoqué par l’activité humaine. Le contenu s’appuie ainsi sur une vision systémique du monde et appelle tout un chacun à repenser les interactions entre l’être humain, la société et l’environnement. Il a lancé un appel afin de passer à l’action rapidement.

Le Pape François a publié ensuite le 4 octobre 2023, jour de la fête de saint François d’Assise, une suite de cette encyclique sur l’exhortation apostolique « Laudate Deum ». Elle est portée plus particulièrement sur la crise climatique et adressée à toutes les personnes de bonne volonté.

Une période de deuil de 9 jours
En principe, le décès du Pape va entraîner un deuil de 9 jours dans l’ensemble de la cité du Vatican. Pendant cette période, son corps sera exposé pendant 5 jours dans la basilique Saint-Pierre afin que les fidèles puissent lui rendre un dernier hommage. Le service funéraire sera dirigé par le doyen du Collège des cardinaux, le cardinal Giovanni Battista Re.
Au minimum deux semaines après ses funérailles va débuter le Conclave. Le collège des cardinaux, composé des moins de 80 ans, ils sont environ 120, se réunira dans la chapelle Sixtine afin d’élire un nouveau pape.

Recueillis par Sera R.

Ils ont dit :

. Andry Rajoelina, président de la République de Madagascar : « Les mots me manquent, mon cœur est bouleversé. Lors de sa visite apostolique, il a su unir les malgaches dans un esprit de fraternité et de solidarité ».
. Roberta Metsola, présidente du parlement Européen : « L’on se souviendra du Pape du peuple, pour son amour de la vie, son espoir de paix, sa compassion pour l’égalité et la justice sociale ».
. Narendra Modi, Premier ministre indien : « Le Pape François est une phare de compassion, d’humilité et de courage spirituel par des millions de personnes à travers le monde ».
. Emmanuel Macron, le président de la République française : « Le Pape François voulait que l’Église apporte la joie et l’espoir aux plus pauvres ».
. La conférence des Evêques de Madagascar : « Que notre cher Pape François repose en paix ». Elle va consacrer la journée du mercredi à la célébration d’une messe de la Sainte eucharistie à l’Ecar Antanimena afin de remercier Dieu sur les bénédictions obtenues par les églises, notamment à Madagascar, grâce au Pape François.

Catégories: National

DIAMANGA CAPOEIRA

sam, 04/19/2025 - 18:15

Catégories: National

Volana mey : Hizara traikefa marolafy i Fidimalala

sam, 04/19/2025 - 08:18

… Tsy ela fa vao andro vitsy. Nanamarika ny faha-97 taonany i Fidimalala. Mpanakanto anisan’ny zokiny indrindra eto Madagasikara sy any ivelany. Hizara ny traikefa maro ananany izy.

Hiavaka tanteraka ny hetsika Sehatra Bagasy amin’io volana mey io. Ao amin’ny efitrano malalaky ny Aro Antsahavola no hitondrana sy hizaran’i Fidimalala ny traikefa ananany eo amin’ ny hira sy ny gitara. Fa, indrindra, ny famelabelarana ny fiainan’ny mpanakanto malagasy nitondra sy niaina ny bagasy tany Eorôpa. Ankoatra ireo, ny hanolorany miaraka amin’ny tarika R’imbosa ireo hira noforoniny sy niarahany tamin’i O’Suza sy Barijaona. Ao anatin’ny zara sehatra malalaka no hifampitafa mivantana
amin’i Fidimalala ireo rehetra te hanao izany amin’io foto­ana io.
Anisan’ny Sehatra Bagasy mafonja ity amin’ny volana mey ity. Ankoatra ny fampitana zavakanto sy kolontsaina, efa ela no nangetaheta ny ahafantatra tantara ny tanora. Iray amin’ireny ny fanirian-dry zareo hahalala ny fiainan’ny mpanakanto malagasy monina any ivelany. Ny fitiavan’ny vahiny ny zavakanto malagasy. Ny zava-takina amin’ny mpanakanto malagasy raha te hivelona amin’ny kanto ataony…
97 taona i Fidimalala. Mahafantatra tantara maro momba ny lalana nizoran’ny hira malagasy sy ireo mpanakanto niangaly izany izy. Vitsy ny mpanakanto malagasy manana io fahalalana io. Fanararaotra, indrindra fa ho an’ny tanora, ny hetsika tahaka izao. Ny tantara rahateo, saro-pady.
Mbola lesoka eo amin’ny hira malagasy rahateo ny tsy fananana soratra mitoetra. Saika ry zareo vahiny no nahavita izany. Saingy, misy amin’ireny no diso na tsy ampy rehefa hanaovana famakafakana sy fanadihadiana lalindalina kokoa. Faharoa, azo lazaina fa fitaratra ho an’ny tanora ny fananana mpanakanto zoky tahaka an’i Fidimalala.

HaRy Razafindrakoto

Catégories: National

TARATRY ny KANTO

sam, 04/19/2025 - 08:17

Feno 20 taona ny lanonam-panokafana ny fitokanana ny sampana Havatsa-Upem Frantsa. Homarihina amina hetsika lehibe io vanim-potoana io, ny 26 avrily izao, ao amin’ny Espace André-Magné, 18 bis, rue du 14 juillet 94 270 Le Kremlin-Bicétre. Hisy ny «Antsan’i Frantsa» ravahina hira. Ny «Antsa nanavà­tsa», faha-18 taona namafazan’i Hajaina ny teny sy ny literatiora malagasy ivelan’i Madagasikara.

Manana ny andraikitra sahanina ny ray aman-dreny eo amin’ny tontolon’ny fanabeazana. Amin’izao vanim-potoana izao, mihena be izany, satria, tsy manam-potoana, reraky ny asa, sns, izy ireo. Nanjary taizan’ny fiarahamonina ny zaza ka mahazo fanabeazana «tsy voasivana». Mila fanarenana goavana io tranga io. Mila toekarena matanjaka!

Fankalazana ny «Andro maneran-tany ho an’ny boky». Hetsika kolontsaina sy zavakanto maro no hanamarihina izany. Fampirantiana boky sy sanganasa kanto, mazia, teatra, fampisehoana hatsikana, slam, dihy sy zumba. Hetsika hotanterahina ny alarobia 23 avrily izao, ao amin’ny Tranomboky Monisipaly Analakely. Maimaimpoana ny fidirana.

Anisan’ny sehatra lehibe ahafahan’ny kolon­tsaina malagasy mivelatra ny foibe kolotoraly tanta­nan’ny vahiny. Na izany aza, tsy tokony hijanona
amin’ny fananana azy ireny ny tontolon’ny zavakanto malagasy. Any amin’ny kaominina no mila hananganana ny foibe tahaka ireny. Sady ezaka famohazana talenta izy io no hoenti-mampahafantatra ny kolontsaina sy zavakanto fototra.

Catégories: National

VAOVAO TAMBATRA

sam, 04/19/2025 - 08:17

Manomboka ny fanarenana ny lalam-pirenena faha-6, eo anelanelan’Ambondromamy hatrany Ambanja. Anisan’ny asa atao ny any amin’ireo toerana tena ratsy lalana, toy ny any Tsarahasina, Anjiaman­girana ary Marovantaza. Tafiditra ao anatin’ny tetikasa PCMCI-CERC, vatsian’ny Banky iraisampirenena vola ny fanatanterahana azy. Tanjona ny hanatsarana ny fifamoivoizana sy fitandroana ny filaminan’ny mpampiasa lalana.

Miisa 300 ny tantsaha niofana mahakasika ny fanamboarana zezi-pahitra kaomposta sy ny teknika basket-compost. Nisitraka izany ny mpamboly any amin’ny kaominina Ambia, Andohanilakaka, Irina ary Sahambano, faritra Ihorombe. Nanatanteraka ny fiofanana ny Fid sy ny Fitantanam-paritry ny Fambo­lena sy fiompiana (Drae) Ihorombe. Tanjona ny hanatrarana ny fahavitan-tena ara-tsakafo.

Ampiharina ny delestazy maharitra adiny roa eto Antananarivo sy ny manodidina. Antony, mihena ny rotsakorana tato anatin’ny andro vitsivitsy. Araka ny vaovao nampitain’ny Jirama, mihena torak’izany koa ny haavon’ny rano mamatsy ny toby mamokatra herinaratra avy amin’ny riandrano any Andekaleka, izay miantoka ny ampahatelon’ny herinjiro amin’ny Tamba­jotra iraisan’Antananarivo (RIA).

Catégories: National

Fanodinana fako: Hampiasa angovo madio ny 50% ny Malagasy

sam, 04/19/2025 - 08:17

Hitondra vokatsoa amin’ny fitandroana ny tontolo iainana ny fahaiza-mitantana ny fako. Anisan’ny tombontsoa lehibe amin’ny fanodinana azy ho lasa vokatra azo ampiasaina ny famadihana ny fako ho lasa angovo. Nomarihin’ny minisitry ny Angovo sy ny akoranafo (MEH), Olivier Jean Baptiste, nandritra ny fanokafana ny Tsenaben’ny fako tetsy amin’ ny Carlton, ny 17 avrily teo, fa mbola mampiasa saribao sy kitay ny 95% ny tokantrano malagasy. Mbola miankina amin’ny solika ihany koa ny famokarana herinaratra. Araka izany, tanjona ny hampiasana fandrahoan-tsakafo amin’ny angovo madio ny 50% ny tokantrano malagasy hatramin’ny 2030.
Hanatrarana izany, nohazavain’ny minisitra fa tsy maintsy misy ny fiaraha-mi­asan’ny fanjakana amin’ny sehatra tsy miankina. Ao ireo orinasa lehibe sy salantsalany, misy ny mpamokatra eny ifotony, eo ny mpikaroka ary ny mpianatra, entina hampiroboroboana ny fitantanana ny fako, manomboka izao. Nisy ny fanaovan-tsonia mirakitra ny fiaraha-miasan’ny fanjakana sy ny tsy miankina momba ny tetikasa fitantanana ny fako, tamin’io 17 avrily io.
Nambaran’ny minisitry ny Tontolo iainana sy ny fampandrosoana lovain-jafy (Medd), Andonirina Max Fontaine, fa efa misy ny tetikasa amin’ny fanodinana ny fako an-tanàn-dehibe. Anisan’izany ny any Toamasina, izay hifarana amin’ ny 23 mey 2025 ny fara-fandraisana ny antso tolobidy.

Njaka A.

Catégories: National

Andraikitra sosialy: Mpiasa 49 niofana mahakasika ny RSE

sam, 04/19/2025 - 08:16

Misy ny lalàna mifehy ny orinasa tsy miankina amin’ny adidy tsy maintsy handraisan’izy ireo anjara amin’ny lafiny sosialy eo amin’ny toerana sy ny faritra iasany, antsoina hoe, «Andraikitra sosialin’ny orinasa» (RSE). Voarakitra ao anatin’ izany koa ny lafiny fitandroana ny tontolo iainana.
Miisa 49 ny mpiasa avy any amin’ny Vondron’ny orinasa afakaba sy ny mpiara-miombon’antoka (GEFP), niofana mahakasika ny andraikitra sosialy RSE, tamin’ity herinandro ity. Nampanao ny fiofanana ny orinasa Innoveo, matihanina amin’ny fomba fametrahana ny maodelim-panjakana RSE, miaraka amin’ny tantsoroka avy amin’ny fandaharanasa Padeir. Eo ambany fiahian’ny minisiteran’ny Tontolo iainana sy ny fampandrosoana lovainjafy (Medd) ity hetsika ity, iarahany miombon’antoka amin’ny GEFP ary ny sehatra tsy miankina (3P). Tanjona ny hanamafisana ny fandraisana andraikitry ny orinasa tsy miankina rehetra amin’ny fiarovana ny tontolo iainana.

Njaka A.

Catégories: National

Visite d’Emmanuel Macron – Sommet de la COI: Andry Rajoelina ne permettra pas les troubles commandités

sam, 04/19/2025 - 07:52

Lors d’une allocution à Mandroseza, le président, Andry Rajoelina, a haussé le ton face aux agissements de l’opposition de fomenter des troubles pendant la visite du président français Emmanuel Macron et le 5e Sommet des chefs d’Etat et de gouvernement de la Commission de l’océan Indien (COI).

En vue du sommet de la COI et de la venue d’Emma­nuel Macron, Andry Rajoelina prône les valeurs fondamentales de la société malgache, à savoir l’hospitalité et le respect envers autrui, aussi bien des invités de marque que des touristes de passage dans le pays. C’est une grande qualité qui différencie Madagascar.
« C’est l’identité de la population malgache et nous devons la préserver et prôner », a-t-il déclaré, évoquant également la tenue prochaine d’autres événements diplomatiques, dont le sommet de la Sadc et la visite de la présidente slovène.
Le président a fermement condamné tout acte de perturbation avec provocation à travers des manifestations controversées, pour ternir l’image du pays. Il rejoint la déclaration des Forces de défense et de sécurité, qui ont déjà mis en garde les fauteurs de troubles, Rajoelina a averti que toute tentative de déstabilisation est inacceptable.
« L’opposition doit encourager les débats d’idées au lieu de vouloir semer le chaos », a-t-il martelé.
Dans ce sens, le président a tenu à remercier les volontaires impliqués dans les préparatifs des sommets aussi bien les particuliers que les sociétés. Il a appelé à continuer la mobilisation générale, pour assainir les villes, quartiers voire foyers avant la célébration de la fête de l’Indépendance.
« Même si les Malgaches traversent des périodes difficiles, la nation suit sa trajectoire d’émergence, » dixit le président.

Madagascar compte tirer profit des sommets Macron et COI
Pour Andry Rajoelina, la visite d’Emmanuel Macron, et le sommet de la COI, ne peuvent qu’être bénéfiques pour Madagascar. Le chef de l’Etat a évoqué que l’effacement de la dette de la Grande île, serait au cœur de sa rencontre avec le président français, ainsi que la facilitation des visas à destination de La Réunion.
« Des conventions sur l’agriculture, l’enseignement supérieur, caractérisées par la construction d’une université jumelée avec un établissement français et des projets énergétiques, sont également attendues », a-t-il ajouté.
Même si les cicatrices de la colonisation restent indélébiles dans l’histoire, la France a construit des infrastructures à cette époque comme le chemin de fer, a rappelé le chef de l’Etat. Mais après cela, plus d’innovation ni de rénovation. Ainsi, il a lancé le défi de moderniser le système de transport ferroviaire du pays. Le thème de la souveraineté alimentaire dans l’océan Indien qui sera également largement débattu, avec un objectif de renforcer les échanges régionaux.

F.M

Catégories: National

Toamasina: Fianakaviana maro mivelona amin’ny fakana sary sy hosodoko

ven, 04/18/2025 - 09:05

Asa mahavelona fianakaviana maro ao Toamasina ny asa fakana sary sy fanaovana sary hosodoko. Efa ma­nomboka mivelatra amin’ny karazana fihariana hafa iha­ny koa izy ireo, an­kehitriny. Arakara­ka ny fiakarana na fivoaran’ny teknolojia ny antony ma­hatonga azy ireo manao izany, raha ny fanadihadiana natao.

Anisan’ny mpisehatra amin’ny asa fakana sary sy fanaovana sary hosodoko ny raim-pianakaviana iray antsoina hoe: i Sa­daka, manambady sy manan-janaka dimy. Mivelona amin’ny fanaovana fakana sary fotsiny izy, nandritra ny 32 taona. Nanomboka nisehatra teo amin’io asa io izy, ny 23 desambra 1993. “Niainga tamin’ny fanaovana sary ta­min’ny pensily hazo izy ta­min’izany ary nandoko izany tamin’ny alalan’ny pensily hazo miloko”, hoy izy nitantara. Hitako fa tsara ny zava-bitako tamin’izany ary niezahiko notohizana sy nohatsaraina hatrany. “Amin’izao fotoana izao, afaka manao fampisehoana ireo sary rehetra efa vitako hatramin’izay aho”, hoy izy. Anisan’ny fotoana nampisehoany izany ny fandraisany anjara tamin’ny Tsenabe no­tanterahina tao amin’ny Lycée teknika, ny taona 1985. Na­hazoako mari-pankasitrahana tamin’ny mpikarakara ny hetsika ihany koa ny fahavitako sarina vehivavy iray, teny an-toerana, raha ny filazany hatrany.
Noho ny fitiavana ny kanto ara-tsary ny antony nanaovany ny asa. Nambarany fa tsy nividy fankan-tsary fa mbola ireny ampesana “pellicule” ireny no nampiasaina tamin’
izany. Mba nirosoana amin’ny fankan-tsary fahatsiarovana sy hanomanana ny sary ho kanton’ny tanàna na “photo d’archive”. Eo koa ny hampisehoana ny sary an-tantara arakaraka ny zava-misy. “Mila fehezina ny asa fakana sary ary inoana fa mahavelona ny ankohonana tsara na be na kely ny vola miditra”, hoy izy. Ilaina ny finiavana sy ny fitiavana ny asa sary mba hahavitana azy tsara. Ny sary dia zavatra mitoetra sy kanto. Mpitahiry ny vakoka, na tantaram-pirenena na ny faritra iray, eto amin’ny firenena, noho izany, ny mpaka sary.

Tsy matahotra fivoaran’ny teknolojia

Mivoatra tokoa ny teknolojia ampiasain’ny rehetra amin’ny fakana sary, toy ny finday avo lenta. Ho azy manokana, efa miroso amin’ny sary apetaka amin’ny akanjo sy lambahoany izy. Maro ny tolotra azony amin’izany. Miroso amin’ny famadihana ny sary ho solaitra ihany koa ny tenany ary saika ireo orinasa lehibe na fikambanana no mpanjifa ny asa tanany. “Tsy hatahoranay ny sary amin’ny finday avo lenta ary betsaka ny milaza fa hafa ihany ny sary avoakan’ny fakana sary matihanina raha mitaha amin’izy ireny”, hoy hatrany izy. Nohamafisiny fa raha misy olona hanambady ka tsy mampiasa sary amin’ny finday dia omeny tolotra fakana sary matihanina. Tsy mora ny fifaninana fa ilaina ny fanajana ny asa efa nahazatra sy nivelomana. Nambarany fa fialamboly ny sary fa saingy fialamboly mahavelona sy natao hivelomana. Efa nitety an’ i Madagasikara tamin’ny fakana sary ny tenany.

Mandraoka vola rehefa lanonana

«Anisan’ny fahatsiarovana tsara tamin’ny asa fakana sary ny fanolorana mari-pankasitrahana ahy», hoy i Sadaka nitantara. Teo koa ny fivarotana asa tanana vita amin’ny sary miisa 1 900 tamin’ny taona 2017. Nahazoana volabe izany ary zava-dehibe ho an’i Madagasikara satria misy fiantraikany amin’ny fizahantany eto amin’ny Nosy. Mandraoka vola sy ilaharana mihitsy ireny mpaka sary ireny rehefa manatona ny toerana misy lanonana. Anisan’ny hitiavan’ny olona azy ireny ny mahavita ny sary eo no ho eo.
Amin’ny ankapobeny, noho ny haavolentan’ny teknolojia ankehitriny dia efa mampiasa fitaovana fanasana sary manatona mpanjifa ny mpaka sary. Tanjona ny mba hanamora ny fidiram-bola sy hahazoan’ny mpanjifa ny takelaka sary eo no ho eo. Efa miova ihany koa ny fomba fakana sary amin’izao. Efa tsy misy mampiasa matetika intsony ny sary 10×15 (kely) fa efa miakatra hatramin’ny sary A4 ary fonosina plastika mihitsy.
Nohamafisin’ity mpaka sary ity fa ny vehivavy sy ny ankizy no tia maka sary bebe kokoa raha oharina amin’ny lehilahy. Ho an’ i Toamasina manokana, misy fikambanan’ny mpaka sary matihanina. Hita manoloana ny Lapan’ny tanàna sy ny eny amoron-dranomasina misy ny Miami izy ireo rehefa tsy misy kaomandy any amin’ny lanonana. Nohamafisiny hatrany fa asa mahavelona tsara ny fakana sary fa mila finiavana sy fanajana azy.

Nanatontosa : Sajo

Catégories: National

Tontolo iainana: Maro ny mpisehatra manodina fako

ven, 04/18/2025 - 09:03

Natao omaly 17 sy anio 18 avrily, etsy amin’ny Carlton Anosy, ny hetsika miompana amin’ny «Fanodinana ny fako ho lasa vokatra hafa azo ampiasaina indray», andiany faharoa. Am-polony ny tranoheva mandray anjara, ahitana orinasa vaventy, antonony, hatramin’ny madinika indrindra sy vao misondrotra. Nisantatra ny fotoana ny minisitry ny Tontolo iainana sy ny fampandrosoana lovainjafy, Andonirina Max Fontaine. Nilazany fa miompana amin’ny zavatra roa lehibe ny tan­jon’ity hetsika ity. Voalohany, ahafahan’ireo mpisehatra rehetra mihaona mivantana, ikarohana fiaraha-miombon’antoka. Voakasik’izany ny orinasa madinika indrindra, sy ny indostria lehibe, toy ireo misehatra amin’ny lamba, ohatra, izay mampiasa angovo betsaka, mandeha amin’ny solika, ohatra. Faharoa, ha­mantarana ny hetahetan’ny mpisehatra na orinasa hikarohana ny fomba hanohanan’ny fanjakana azy ireo. Toy ny hanalefahana ny hetra, ohatra, ny fanamorana ny haban-tseranana, sns.
Eo koa ny fanomezan-danja ny fanodinana ny fako ho lasa vokatra hafa indray. Anisan’ny efa hifantohana, ankehitriny, ny foibe fanodinana ny fako any Toamasina, hanodina fako 60t isan’andro. Efa mandeha koa ny fikarakarana ny fitantanana ny fako eny Andralanitra, eto Anta­nanarivo. Maromaro ny orinasa namaly ny antso tolo-barotra, naneho ny fahavononany hanodina ity toerana fanariam-pako lehibe ity.

 

Njaka A.

Catégories: National

VAOVAO TAMBATRA

ven, 04/18/2025 - 09:03

Tombanana any amin’ny 15,93% ny asa vita fanarenana ny lalampirenena RN18 (Vangaindrano-Befotaka). Anisan’izany ny eo amin’ny PK0 hatrany amin’ny PK136. Efa nahitana vokatra tsara ny fanamboarana ny ampahany tena ratsy (PK17+500). Namboarina ny lakandrano sy ny «dalot», ifehezana ny fikorinan’ny rano, indrindra ny PK5+500. Mamatsy vola ny asa ny fanjakana malagasy.

Miisa 49 ny tanora mpandraharaha misitraka ny tetikasa Titra maitso (Titre vert), any Mahalavolona, kaominina Fihaonana, distrika Ankazobe. Mahazo velarantany 1 ha avy izy tsirairay ireo amin’ny fiafaran’ny tetikasa. Fepetra takiana ny mivondrona anaty fikambanana sy kaoperativa, sady mandray anjara amin’ny fiofanana sy foara. Miisa 20 nisafidy hamboly mangahazo, 9 hanao vary an-tanety, 19 voly sakay ary eo koa, ny soja sy voanjobory.

Tanjon’ny fanjakana ny hampiasan’ny 50% ny malagasy angovo azo havaozina, araka ny voafaritra ao anatin’ny Fifanarahana nasionaly mikasika ny angovo tany Tanzania, ny janoary 2025 teo. Ao ana­tin’izany ny fampiasana fatana mitsitsy, ny saribao ekolojika, ny angovo «bio éthanol», sns. Marihina fa mbola mampiasa saribao sy kitay ny 95%-n’ny ma­lagasy, izay tena manimba ny tontolo iainana sady mandripaka ny ala eto amintsika.

Catégories: National

Fanodinana: Vokatra azo avy amin’ ny volontsangana

ven, 04/18/2025 - 09:03

Maro ny vokatra azo avy amin’ny volontsangana. Anisan’ny orinasa tena madinika misehatra amin’izany ny orinasa Moi Ecolo, natsangan-dRakototiana Santatra sy ny mpiara-miombon’antoka aminy. Niorina ny taona 2019, mifototra amin’ny famokarana vokatra avy amin’ny volontsangana. Maro ny vokatra vitan’izy ireo, toy ny kojakoja fanahazan-damba (pinces), sotrobe manokana fandoaran-tsakafo (spatule), boatikely, zavamaneno sodina, sns. Anisan’ny miavaka amin’ny zava-bitan’izy ireo koa ny borosy nify vita amin’ny volontsangana ny tahony sy ny volony.
Nambaran-dRakototiana Santatra, fa tanjona ny tsy hampiasana ny akora plastika, izay iaraha-mahita ny voka-dratsiny eo amin’ny tontolo iainana. Eto Antananarivo ny vokatra no hamidy, fa fikasan’izy ireo ny hanapariahana azy any amin’ny faritra. Mandray anjara amin’ny varotra fampirantiana mahakasika ny Fanodinana ny fako ho lasa vokatra hafa indray, etsy amin’ny Carlton Anosy, ny Moi Ecolo.

Njaka A.

Catégories: National

Ravinala Airports: Mandeha ny fanavaozana ny seranan’Ivato

ven, 04/18/2025 - 09:03

Mihazakazaka ny fanavaozana ny seranam-piaramanidina iraisam-pirenena Ivato Antananarivo. Hitarina ny fiantsonan’ny fiaramanidina.

Mitohy ny fanatsarana hanaraka ny toetrandro ny seranam-piaramanidina eny Ivato. Taorian’ ny fotodrafitrasa hanaraka ny fenitra iraisam-pirenena, mi­ditra amin’ny fanitarana ny arabe fiantsonan’ny fiaramanidina (Tarmac) indray ny Ra­vinala Airports, ankehitriny. Tanjona ny hahafahana mandray fiaramanidina vaventy karazany maro.
Efa nanomboka ny 27 janoary 2025 ny dingana voalohany amin’ny asa amin’ny Tarmac 1, ataon’ny orinasa Colas, eo ambany fiahian’ny orinasa Setec. Mirefy 400 m ny halavan’ny arabe hatao, miaraka amin’ny fanajariana samihafa miaraka aminy. Ho vita amin’ny jolay 2025 ny asa, andaniana vola 6,5 tapitrisa euros. Nilaza ny tomponandraikitry ny asa ao amin’ny Setec Madagasikara, Ra­kotovao Rivohary, fa «ankoatra ny fanatsarana sy ny fanamafisana ny Tarmac, nitarina nampiana 10 m ny sakan’ny arabe».
Nohavaozin’ny orinasa TotalEnergies koa ny fotodrafitrasa amin’ny fitantanana ny famatsiana solika «kérosène» ho an’ny fiaramanidina. Nambaran’ny Mpiandraikitra ny raharaha, Rakotonirina Solofoniaina, fa hatrany amin’ny 40% ny fivoaran’ny asa, ary ho vitaina amin’ny aogositra 2025 izany.

Zotra nasionaly
Anisan’ny asa goavana efa mandeha ihany koa ny fanatsarana sady fanitarana ho avo roa heny ny toeram-piantsonana iraisam-pirenena teo aloha, novaina handraisana ny zotra nasionaly eto an-toerana, ampiasana vola 1 tapitrisa euros. «Azo ampiasaina ity fotodrafitrasa fikarakarana ny mpandeha amin’ny zotra nasionaly ity manomboka amin’ny jona 2025», hoy ny mpiara-mitantana ny orinasa ECE, Raharinosy Nathalie.
Nilaza ny lehiben’ny serasera Ravinala Airports, Ra­hantamalala Sandrine, fa «anisan’ny paikady hanohanana ny tanjona hisian’ny mpizahatany 1 tapitrisa amin’ny taona 2028 ireo asa rehetra ireo».

Njaka Andriantefiarinesy

Catégories: National

New York – “Ecosoc 2025” : Tanora 3 manatevina ny delegasiona malagasy

jeu, 04/17/2025 - 09:28

Manatrika ny hetsika mahakasika ny fanamafisana ireo zon’ny tanora eo amin’ny sehatry ny fampianarana sy ny asa, izay karakarain’ny Ecosoc 2025 Youth Forum, tontosaina any New York, i Madagasikara. Araka ny vaovao voaray, manatrika ity fihaonana ity, any an-toerana, ny minisitry ny Tanora sy
ny Fanatanjahantena (MJS), Marson Moustapha Abdulah, ary hatevenin’ireo tanora miisa roa avy eto an-toerana.
Tanjon’ny hetsika ny ha­moaka ny tatitra izay nataon’ ny Firenena mikambana mifototra amin’ny fanombanana miisa 298, izay nataon’izy ireo. Anisan’izany ny fananana paikady manokana hoentina mampandroso ny fampianarana sy ny lafiny toekarena, ho an’ny tanora. Tsara ny mampahafantatra fa ity tatitra ity dia manome tari-dalana amin’ny fandrafetana fandaharanasa amin’ny hoavy, ho an’ny fanabeazana manara-penitra sy fahaleovantena ara-toekarena, amin’ny alalan’ny asa mendrika.
Ankoatra izay, nifampizara traikefa ireo tanora mpitarika sy manam-pahaizana mahakasika ireo sakana eo amin’ny sehatry ny asa sy ny fampi­anarana. Niampy ny fandraisan’anjaran’ny tanora amin’ny fandrafetana ny tetikasa entina mampandroso ny firenena misy azy avy. Tsara ny mampahatsiahy fa manana hetsika lehibe tahaka izao, horaisina i Madagasikara, ny Youth Con­nekt 2025. Hotanterahina eto amintsika, ny volana novambra ho avy izao, izany.

F.R

Catégories: National

Pages