Anisan’ny hanamarihina ny fankalazana ny faha-35 taonan’ny UASC (Union amicale et sportive des Che­minots), taranja Judo, ny fananganana amin’ny fomba ofisialy ny dojo ho azy manokana amin’ity taona ity. Mbola vitsy ny klioba eto Antana­narivo, indrindra ny any amin’ny faritra, no manana dojo ho azy manokana fa voatery tsy maintsy mindrana na ihany koa manofa, rehefa hanao fanazaran-tena. Tsara ihany koa ny manamarika fa mamolavola judokas an-jatony ny UASC ary antony tsy maintsy hananganana ny dojo izany ho fanatsarana ny fampianarana ity taranja ity eo anivon’ ny klioba, araka ny nambaran’ ny filohany, Andriamiha­rivola­mena Liva Zavamanitra.

Tsiahivina, vao nanokatra ny fankalazana ny faha-35 taona nijoroany, ny sabotsy lasa teo, teny amin’ny Tanàna Soa Ambohimanga, ny klioba ary hitohy mandritra ny taona ny fankalazana amin’ny alalan’ny hetsika isan-kazarany sy ny fanatanterahana vinanasa ho fampandrosoana ny klioba sy ny taranja Judo. «Tsy miova ny teny filamatra ho an’ny klioba Sahia manova, sahia miova ary hampiharina amin’ny fitantanana ny klioba izany», hoy ny filohany. Tan­jona kosa ny hamerina ny hasin’ny Judo, ny hampiakatra ny lafiny teknika ho an’ny ankizy ary ny hanomana sahady ireo fifaninanana rehetra ho avy, amin’izao fankalazana ny faha-35 taonan’ny klioban’ny UASC izao.

Mi.Raz

Hotontosaina ny alahady 23 febroary ho avy izao, etsy Mahitsy, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja Moto, sokajy “Enduro”. « Endurance Cram” moa ny anaran’ny hetsika. Tsiahivina fa ity ny fifanintsanana voalohany amin’ity taom-pilalaovana 2025 ity.

Tontosa ny herinandro lasa teo ny fifaninanana fanokafana ny taom-pilalaovana 2025, ho an’ny taranja Echecs. Fifaninanana natao teny amin’ny ACSA Ambohidahy ary nisokatra ho an’ny sokajin-taona rehetra, lahy sy vavy, mixte ary ny ho an’ny ekipa. Hitohy amin’ny fifaninanana ho an’ny orinasa ny fandaharam-potoan’ny federasiona.

Hotanterahina ny 15 marsa izao ny fifaninanana “Big Miami”, taranja Bodybulding. Fifaninanana rezionaly ho an’ny ligin’Atsinanana izy ity izay tsy maintsy vitaina mialoha ny hiatrehana ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara amin’ny volana avrily ho avy izao. Ao amin’ny Amphithéatre CJST Toamasina no hanaovana ny fifaninanana.

Mipetraka eo amin’ny laharana voalohany amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Espagne, « La Liga », ny ekipan’ny FC Barcelone, afakomaly. Samy manana isa 51 izy ireo sy ny Real Madrid FC, saingy manatombo amin’ny famonoam-baolina ny Barça. Eo amin’ny fahatelo kosa no misy ny Atletico Madrid.

Hotontosaina any Tunisie, ny 25 hatramin’ny 27 febroary ho avy izao, ny fiadiana ny amboaran’i Afrika, taranja tenisy ambony latabatra, “Ping Pong”, sokajy lahy sy vavy. Araka ny fanadihadiana natao teo anivon’ny Federasiona malagasin’ity taranja ity (FMTT), omaly, mpilalao enina, efatra lahy sy roa vavy, no hiaro ny voninahitr’i Madagasikara, mandritra izany.
Raha ho an’ny lehilahy, handrafitra ny ekipa nasionaly Razafindralambo Lino Zo Andrianina, tompondakan’i Madagasikara farany teo, sy Razafindrakoto Itokiana. Eo ihany koa Rakotoarimanana Fabio sy Razafinarivo Antoine, Malagasy mpilaravinahitra any Eoropa. Rakotondrazaka Océane sy Andriantahina Gracia kosa, Malagasy vehivavy handray anjara amin’ity lalao afrikanina ity.
Nilaza moa ny tale teknika nasionalin’ny federasiona, Razakarisoa Patrick, fa hisy ny fifaninanana isan-tarika ka ry Lino sy Itokiana, no hiady ho an’ny lehilahy raha toa ka ry Gracia sy Oceane, ho an’ny vehivavy. Eo amin’ny olon-tokana, ireo mpilaravinahitra, Fabio sy Antoine, hifanintsana amin’ireo afrikanina mpilalao. Izy mirahavavy ihany kosa ny an’ny vehivavy amin’ity sokajin-dalaon’ny tsirairay ity.

Tompondaka

Nivoaka omaly ny lisitra ofisialin’ireo mpilalao mandrafitra ny ekipan’ny Ankoay, hiatrika ny dingana faran’ny fifanintsanana amin’ny “Afrobasket 2025”, hatao ny 21 hatramin’ny 23 febroary izao, eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina.

Telo andro tsy higadonan’ny fifaninanana, vonona ary efa feno ireo mpilalao 12 mirahalahy voafantina handrafitra ny ekipa nasionaly Ankoay. Izy ireo no hiatrika ny dingana faran’ny fifanin­tsanana amin’ny “Afrobasket”, hatao eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahama­sina. Omaly io lisitra io no nivoaka. Azo lazaina ho efa nampoizina ihany ny mpilalao voatsonga, raha jerena izany lisitra izany. Tafiditra avokoa ireo mpilalao milaravinahitra 6 mirahalahy, ahitana an’i Mathias M’Madi, Rabibisoa Jerry Pépin, Raharimananto­anina Sitraka, Razanamahe­nina Kiady, Randriamananjara Johan ary Lahontan Rija. Efa tonga eto an-tanindrazana avokoa izy 6 mirahalahy ireo ary efa miatrika ny fampivondronana eny amin’ny Cnaps Vontovorona. I Mathias M’ Madi no tonga farany, omaly.
Ankoatra azy 6 mirahalahy, mpilalao tsy zoviana eo amin’ny tontolon’ny basikety avokoa ny ankamaroan’ireo mpilalao ambiny, ahitana an-dRandriamampionona Elly, So­lon­drainy Arnol, Ratiana­rivo Livio, Faralahy Romain ary Rasolomanana Anthony, izay samy andrarezina eo amin’ny lalao basikety 3×3 avokoa. Rasolonandrianina Hasina no mpilalao faha-12 manampy azy ireo izay azo lazaina ho sambany handrafitra ny ekipa nasionaly. Mahakasika ny fandaharam-potoana eo amin’ny fanazarantena, anio sy rahampitso no tena hanamafy izay ireto mpilalao ireto miaraka amin’ny mpanazatra, Ravonimboka Jeannot sy Rakotonanahary Ndranto.

Mi.Raz

Ireo mpilalao 12 handrafitra ny Ankoay Seniors

1-Mathias M’Madi
2-Lahontan Rija
3-Ratianarivo Livio
4-Razanamahenina Kiady
5-Randriamampionona Elly
6-Randriamananjara Johan
7-Faralahy Monja Romain
8-Raharimanantoanina Sitraka
9-Solondrainy Arnol
10-Rasolomanana Anthony
11-Rabibisoa Jerry Pépin
12-Rasolonandrianina Hasina

Hotontosaina, anio, ao amin’ny kianja Santiago Bernabeu Espagne, ny lalao miverina hifanandrinan’ny Real Madrid FC sy ny Manchester City, ekipa anglisy. Fihaonana tena andrasan’ny maro izy ity. Tsy maintsy hiady mafy ny Man City, hitady ny tapakila hiakarany, saingy, hiezaka ny hitazona ny fandresena efa azony ny klioba espaniola, Real Madrid.
Tsara ny mampahatsiahy fa manantombo amin’ny isa efa azo ny Real Madrid amin’izao fotoana. Efa nandresy tamin’ny isa 3 no ho 2 ny Manchester City ry zareo ny talata 11 febroary lasa teo, tany amin’ny Etihad Stadium.
“Kely ny fanantenana handresenay ny Real Madrid. Hiezaka ihany izahay mba handavo azy ireo. Manoloana ny zava-misy anefa, milaza aho fa mbola lavitry ny tokony ho fahaizanay anaty fifaninanana rehetra izahay tamin’ity taom-pilalaovana ity”, hoy i Pep Guardiola, omaly, tao anaty vaovaon’ny Figaro.fr.
Etsy ankilany, ny teknisianin’ny Real Madrid, Carlo Ancelotti, nilaza fa vokatra fandrika ihany ny azon’izy ireo teo amin’ny fifandonana voalohany ka tsy hanao ity lalao ity ho ambanin-javatra mihitsy.

Fitia Randria

Hotanterahina ny 25 feb­roary hatramin’ny 1 marsa ho avy izao, any amin’ireo faritra telo : Ihosy sy Antsirabe ary Mahajanga, ny dingana faharoan’ny fifaninanam-pirenena, sokajy vehivavy, taranja baolina kitra. Nozaraina tamin’ireo toerana telo ireo ny klioba 12 tafita amin’ity dingana ity. Anisan’ireo tafaray vondrona any Antsirabe, amin’izany, ny Askam Afa Itasy, sy ny AC Sabnam Analamanga. Ny ekipan’Itasy izay tsy mitsahatra ny manomana ity fifaninanana ity, ary tanjon’izy ireo ny handrombaka ny amboara.
Araka ny vaovao voaray, omaly, dia ireo roa voalohany isaky ny vondrona no miakatra amin’ny dingana manaraka, izay hotanterahina ny 19 hatramin’ny 23 avrily ho avy izao, eto Antananarivo. Ampahafantarina fa hatao amin’io fe-potoana io ihany koa ny lalaon’ireo sokajy zandriny, U17, vehivavy. Tsara marihina fa ity fifanintsanana nasionaly ity, mbola ao anatin’ny taom-pilalaovana 2024.

Fitia Randria

Ireo vondrona telo sy ireo klioba mifaninanana ao anatiny :
Antsirabe :
Askam Afa Itasy, AJSM Analamanga, AC Sabnam Analamanga, La Perousse Canon FC Analamanga
Ihosy :
As Myeco Anosy, As Comato Atsimo Andrefana, Ascuf Matsiatra Ambony, As Ammi Amoron’i Mania.
Mahajanga :
Disciples FC Vakinankaratra, Samba DS Diana, FC Melaky, Tsaramandroso FC Boeny.

Araka ny fikarohana natao omaly, mitana ny laharana voalohany hatrany ny AS Fanalamanga, amin’ny fifaninanana nasionaly « World Cola-PFL ». Ma­nana isa fito izy ireo. Manaraka azy aoriana kosa ny Elgeco Plus, isa dimy ary ny Fosa Juniors FC, isa efatra. Ratsy kosa ny toerana misy ny Tsaramandroso FC, izay mitana isa tokana.

Efa tonga eto Madagasikara avokoa ireo mpilalao basikety milaravinahitra hanatevin-daharana ny Ankoay, amin’ny fiatrehana ny dingana faran’ny fifanintsanana amin’ny “Afrobasket 2025”, izay hanomboka afaka andro vitsy. I Mathias M’Madi no nandrasana farany izay higadona eto Madagasikara, anio.

Miatrika fiofanana ara-teknika eo amin’ny taranja Muay Thai, any Thailande, ny Tale teknika nasionaly eo anivon’ny Federasiona malagasin’ny Muay Thai, Razanajatovo Gildas. Ny alahady alina teo izy no niala teto an-tanindrazana ary haharitra iray volana izany fiofanana hatrehany any Thailande izany.

Taorain’izay andro maro niverenan’ilay brezilianina, Neymar JR, tao amin’ny klioban’ny Santos FC Brezila izay, nahatafiditra baolina voalohany ho azy ihany izy. Nahazo fandresena 3 no ho 1, teo anatrehan’ny Agua Santa, ry zareo. Marihina fa mbola “penalty” ihany aloha ity baolina nampidiriny ity.

Araka ny vaovao efa nampitain’ny Federaasion’ny karate-do malagasy, hisy ny fampiofanana hahazoana ny « Diplôme d’animateur fédéral” karakarain’izy ireo, natokana ho an’ny mpampianatra ity taranja ity. Ny alatsinainy 24 febroary izao no hanomboka izany, eny amin’ny Akademia nasionalin’ny spaoro, eny Ampefiloha. Mpampianatra 25 mianadahy no hanaraka izany, amin’ity andiany voalohany ity, izay hiarahan’ny federasiona sy ny ANS misalahy ny fikarakarana. Nambaran’ny filohan’ny federasiona, Ratefinanahary Emile, fa tafiditra tanteraka anatin’ny vina napetrany ny fiatrehana fiofanana toa izao, ka tanjona ny mba hananan’i Madagasikara mpampianatra na “Maître de salle” manana fahaiza-manao amin’ny fampianarana. Nohamafisiny fa efa nisy hatrany ny fampiofanana ho an’ny mpitsara sy mpanazatra nomen’ny vahiny manam-pahaizana ary ho hampitomboina izany.
Tsiahivina, hiatrika ny fiadiana ny amboaran’i Mada­gasikara, ho an’ny ankizy (U-8, U-10, U-12, U-14) sy ny sokajy vehivavy ny federasiona, aorian’izao fampiofanana izao. Ny 1 sy 2 marsa izao no hatao ka karatekas hatramin’ny 500 no andrasana eny amin’ny Kianja mitafon’i Mahamasina.

Mi.Raz

Anisan’ireo taranja mijoro ara-dalàna eto Madagasikara ny golf. Nizara ny tetikasany teny anivon’ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), tetsy Mahamasina, ny Federasiona malagasin’ny golf (FMGolf), omaly.

Nanatanteraka fitsidihana ara-pomba fifanajana teny amin’ny biraon’ny minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), i Marson Moustapha Abdulah, tetsy amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina, omaly, ny filohan’ny Fede­rasiona malagasin’ny taranja golf (FMGolf), Ravatomanga Maminiaina. Anton-dian’ity rafitra federalin’ny golf ity teny an-toerana ny hametraka ny fandaharanasany eny anivon’ny minisitera. Nilaza ny mpitarika ny taranja fa misy ny tetikasa maro hataon’izy ireo, amin’ ity taona ity, sy mandritra ny fe-potoana hiasan’izy ireo. Ny volana avrily ho avy izao, hiatrika ny fifaninanana golf ho an’ny sokajy vehivavy “Ladies Cup”, i Madagasikara. Araka ny fanazavana voaray, ireo firenena aty amin’ny ranomasimbe Indianina sy ny kaontinanta afrikanina no hifanintsana amin’izany. Noma­rihin’ny filohan’ny golf malagasy fa tsy tokony hisy olana ny fidiran’izy ireo ao anatin’ ny Komity Olimpika malagasy (COM) satria taranja iraisam-pirenena izany. Efa nanao fangatahana izy ireo ary miandry ny valiny izany ankehitriny. Ankoatra izay, tsy asiana ny fanavahana eo amin’ireo federasiona. “Hatao mitovy tantana avokoa ny Fede­rasiona rehetra eto Mada­gasikara. Fanolorana ny drafitrasa ho an’ny taona ihany no fomba hahazoana fanampiana avy amin’ny minisitera”, hoy ny minisitra.

F.R

Tontosa tany Douala Cameroun, ny alahady lasa teo, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja badminton, sokajy Senior.

Noho ny tsy fahampian’ny nenti-manana, tsy nisy afa-tsy atleta iray ihany no afaka niatrika izany ho an’i Madagasikara, tamin’ny alalan-dRamanana Rahary Lalaina. Mpilalao mipetraka any Frantsa ny tovolahy.
Fandresena roa sy faharesena iray, teo amin’ny dingana ampahavalon-dalana, no vo­katra azony, nandritra ity fi­fa­­ni­nanana aty amin’ny kaontinanta afrikanina ity. Raha tsiahivina nandresy tsy niady nanoloana ilay senegaley, Ahmad Abdul–Samad, teo amin’ny ampaha-32-ndalana avy eo mbola nanilika ilay renioney, i Xavier Chan, tamin’ny seta 2 no ho 1 nandritra ny lalao ampaha-16-ndalana saingy niondrika teo anatrehan’ilay maorisianina, i Georges Julien Paul, tamin’ny seta 2 no ho 0. Mbola vato misakana ho an’ny Malagasy hatreto ry zareo maorisianina amin’ity taranja ity.
Nanaporofo izany ny Lalaon’ny Nosy, natao teto Madagasikara, izay nanjakan-dry zareo ary nandraofany medaly volamena maro. Na izany aza, efa traikefa goavana ho an’i Lalaina ny fiatrehana iny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika iny. Zava-dehibe ihany koa izany satria misy filaharana eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena. Iny lalao ho an’olon-tokana iny ihany koa ny anjaran’ny Malagasy tamin’ity.

Tompondaka

Miankina tanteraka amin’ ny fampiasana ny arina fandrehitra sy kitay avokoa ny 95% ny tokantrano malagasy. Mbola lafo vidy ho an’ny vahoaka kosa anefa ny fampiasana gazy, fatana mandeha amin’ny herinaratra…, raha ny fanadihadiana natao. Anisan’ny antony iray tena manimba ny tontolo iainana sy ny ala anefa izany. Vokany, mihamaro ny famoronana ny arina maitso na ny arina ekolojika mba hiarovana sy hanahenana ny fampiasana arina tsotra. Amin’ny ankapobeny, tsy mbola marisika amin’ ny fampiasana ny arina ekolojika ny ankamaroan’ny Malaga­sy. Antony mahatonga izany ny tsy fahampian’ny fahafantarana sy ny tsy faharesen-dahatra eo amin’ny tsirairay. Ani­san’ny angovo azo havaozina maneran-tany ny arina ekolojika. Efa ahitana azy io avokoa ny firenena mandroso rehetra, eny fa na ny andalam-pandrosoana aza. Matetika vita amin’ny vovoka arina tsotra, poti-kanina, fako, ravinkazo, bozaka, apanga ary afangaro amin’ ny vovoka mangahazo ny akora ampiasaina.
Maro tombontsoa ny fampiasana ity arina maitso ity. “Anisan’izany, ny fiarovana ny tontolo iainana sy ny fanenana ny fanapahana ala”, hoy i Mi­andrisoa Andrinirina, tale ara-barotra eo anivon’ny orinasa mpamokatra arina vanja ao amin’ny Mada ecolojy. Mana­he­na ny fandaniana eo amin’ny vola mivoaka isan-tokantrano koa izany. Mitsitsy no sady maharitra am-patana ary tsy mandoto ny arina ekolojika. “Mampihena ny fandaniana ihany koa satria tsy mila manapoka be intsony fa arina kely ihany dia mahamasaka sakafo”, hoy izy. Tsy misy voka-dra­tsiny amin’ny fahasalamana ihany koa, raha ny fanazavana voaray hatrany.

Lasa 1 600 Ariary ny 6 000 Ariary teo aloha

Varotana amin’ny kilao ny arina ekolojika eny anivon’ny mpivarotra. Manodidina ny 800 hatramin’ny 1 000 Ariary eo izany. Raha ho an’ity orinasa mpamokatra arina iray ity, ma­havokatra arina manodidina ny 5 t isan’andro ary mampiasa olona 26 izy ireo. Anisan’ny mpanjifa ny vokatra ny mpivarotra hani-masaka, ny toeram-pisakafoana ary ny mpanao savony, hoy hatrany ity loharanom-baovao ity. Mbola vitsy ny olon-tsotra manjifa izany.
Ho an’ny tokantrano iray nanontaniana, nihena ho 1 600 Ariary isan’andro ny arina ekolojika lanin’izy ireo. Raha toa ka nahatratra 6 000 Ariary isan’ andro taloha. Nahafa-po azy ireo ny fampiasana ity arina maitso ity satria manahena tanteraka ny fandaniana sy ny vola mivoaka. “Vola tsy main­tsy mivoaka mantsy ny hivi­diana arina, ka atao ny hanahenana izany araka ny tokony ho izy ka antony ampiasaiko ny arina maitso”, hoy i Nirina Malalatiana, renim-pianaka­viana iray nanontaniana. Mandany arina tsotra iray gony ny tokantrano iray amin’ny ankapobeny. Mahatratra eo amin’ny 35 000 Ariary ny vidin’izany amin’izao fotoana izao. Nihena ho 25 000 Ariary kosa izany, raha toa ka mampiasa ity arina maitso ity. Manodidina ny 20 kg eo ny gony iray amin’izany. Raha ho an’ny trano fisakafoana iray nanontaniana kosa, nandany arina tsotra 30 gony isam-bolana izy ireo teo aloha. Nihena ho 14 gony isam-bolana izany ankehitriny, noho ny fampiasana arina ekolojika.

Miteraka olana ny haratsian’ny toetr’andro

Mandalo dingana maro ny asa fanodinana sy famokarana ny arina ekolojika. Angonina ny akora ampiasaina, izay safidian’ny mpamokatra. Totoina atao malemy tsara ary avy eo sivanina. Andrahoina amin’ny vilany mandritra ny 30 minitra eo ny koba mangahazo (fecule). Afangaro amin’ny vovo-tsaribao izany rehefa masaka, ary ampiana sira vaingany. Mba hahatsara ny vokatra. Volavolaina hahazo endrika izay tiana avy eo ary hamainina tsara mba ho azo ampiasaina tsara. “Miandry fotoana kely ny fanamainana ny arina vita, miankina betsaka amin’ny toetry ny andro izany”, hoy hatrany i Mi­andrisoa Andrinirina, tale ara-barotra eo anivon’ny orinasa mpamokatra arina vanja ao amin’ny Mada ecolojy.

Fandrehetana ny arina ekolojika

Tsy mitovy amin’ny fampiasana arina tsotra mahazatra ny arina maitso. Anisan’ny mampiavaka azy ny tsy maintsy ampiasana ny makaraka vita amin’ny “fer 6”, raha ny fanazavana voaray hatrany. Ilaina be ny rivotra mba hampiaina ny afo tsara ka anton’izany. Mila kororohina tsara ihany koa ny afo mba hampiala ny lavenona. Fomba tsotra tsara atao ny mandrehitra arina tsotra raha mbola tsy zatra. Rehefa mahazo rehitra tsara izany vao ampiana arina ekolojika amin’izay.

Nanatontosa : Mino

Tafapetraka omaly, eo amin’ny toeran’ny ben’ny Tanànan’i Mahajanga I, i Heriniaina Tia Solofomanga. Olom-panjakana maro no tonga nanatrika ny lanonana tany an-toerana.

Notontosaina ny sabotsy teo, tao an-drenivohitr’i Boeny, ny lanonana manokana nametrahana ny ben’ny Tanànan’i Mahajanga I, i Heriniaina Tia Solofoman­ga na i Maire Daddy. Nitarika ny lanonana, tamin’izany, i Marson Moustapha Abdulah, minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS) sady ray mpiahy ity faritra ity. “Ilaina ny manambatra ny hery, mba hahafahana mametraka ny tena asa fampandrosoana ho an’ny tanàna”, hoy ny minisitry ny MJS, nandritra ny anjaram-pitenenany.
Nomarihiny fa maro ny andraikitra miandry sy mbola hatao amin’ny tanànan’i Ma­hajanga. Anisan’izany ny fa­metrahana ny toby famokarana angovo azo avy amin’ny herin’ny masoandro, “Parc solaire”, ny fanamboaran-dalana izay efa mizotra amin’izao fotoana. Tonga nanatrika ity lanonana ity koa ireo loholona, minisitra maro avy amin’ny governemanta, ny governora, ireo lehiben’ny prefektiora sy distrika, ary ben’ny Tanàna maro.
Mialoha ity hetsika ity, niaraka nidina ifotony, nijery ny toerana hametrahana ilay toby famokarana angovo azo ha­vaozina na “Parc solaire”, ny minisitry ny MJS sy ny sekreteram-panjakana misahana ny Tanàna vaovao sy ny toeram-ponenana, ny zoma lasa teo. Hisy ny fiaraha-miasa amin’ny minisiteran’ny Indostria sy ny varotra, mba hijerena akaiky ny tetikasan’ny filohan’ny Repoblika, mifandraika amin’
izany any amin’ny faritra Boeny.

F.R

Miisa 64 ny fiofanana momba ny tetikasa « Jumelage SPS », novatsian’ny Vondrona eoropeanina (UE) vola, nandritra ny roa taona sy tapany. Tetikasa fiofanana ho an’ny teknisianina nifantoka tamin’ny fifehezana ny Fenitra ara-pahasalamana sy fahadiovana (SPS) ny vokatra ara-pamokarana sy ara-tsakafo. Miara-miombona antoka amin’ny fanatanterahana azy i Frantsa, Italia ary Madagasikara.

Nihena 50% ny vokatra letisia teto Mada­gasikara ho an’ny taom-pambolena 2024, araka ny tombana nataon’ny foibe CTHT Toamasina. Antony, tsy ampy ny rotsakorana, nandritra ny fotoana tokony haha matoy ny voa. Manodidina ny 80 000 t isan-taona ny vokatra letisia eto Madagasikara, saingy io nihena io, izany hoe, tombanana ho 40 000 t ny taona 2024. Manodidina ny 18 000 t kosa ny fanondrana any ivelany.

Misokatra ny fisoratana anarana ho an’izay handray anjara amin’ny ITM 2025, hetsika iraisam-pirenena ho an’ny fizahantany. Manomboka ny 20 febroary ny fisokafan’ny fisoratana anarana, fa ny 17, ny 18 ary ny 19 febroary kosa ny famandrihana ny toerana tiana hosafidina. Misy koa ny fiantsoana ny orinasa liana hikarakara ny ITM, ka misy fivoriana atao ny 18 febroary amin’ny 3 ora tolakandro, ao amin’ny biraon’ny ONTM Antsahavola.

Mandeha ny fampidirana herinaratra amin’ny tontolo ambanivohitra. Toerana roa no nisitraka angovo azo havaozina, jiro azo avy amin’ny herin’ny masoandro, tato anatin’ny herinandro. Tafa­petraka ny 14 feboary 2025 teo, ny fotodrafitrasa any amin’ny kaominina Lokomby, distrika Manakara, faritra Fito­vinany. Tobim-pamokarana he­rinaratra avy amin’ny ma­soandro manana tanjaka 17,28 kWC. Mahatra­tra 68 kWh ny tanjaky ny bateria Lithium mitahiry ny herinaratra, raha 20 kVA ny tanjaky ny mpihary herinaratra. Miisa 4 292 ny mponina misitraka herin-jiro tontolo andro sy alina.
Tafapetraka ny 7 febroary teo koa ny any amin’ny kaominina Andilanatoby, distrika Ambatondrazaka, faritra Ala­otra Mangoro. Manana tanjaka 33 kWc, ahitana bateria mitahiry herinaratra 82 kWh, ka miisa 4 820 ny mponina misitraka azy ny 24 ora/24.
Hampitomboina avo roa heny

Tafiditra ao anatin’ny Politika ankapoben’ny fanjakana (PGE) ny hampitomboana avo roa heny ny tahan’ny tokantrano misitraka herinaratra hatramin’ny taona 2030. Misy ny fiaraha-miasany amin’ny tsy miankina (3P). Toy ny Antokon-draharaha fampiroboroboana ny herinaratra any ambanivohitra (Ader) eo ambany fiahian’ny minisiteran’ny Angovo sy ny akoranafo (MEH) ary ny fandaharanasa WeLight Madagasikara, vatsian’ny Tahirim-bola norveziana Norfund. Nanomboka ny taona 2018 ary miisa 100 ny tanàna ho vatsiana jiro.

Njaka A.

Natao ny 14 febroary teo, teny Ankadilalana, fokontany Ambatomirahavavy, kaominina Ampanotokana, ny fambolen-kazo 2025 ho an’ny fianakaviamben’ny minisiteran’ny Asa vaventy (MTP) sy ny rantsamangaikany. Nitarika ny hetsika ny minisitra Rafidison Richard Théodore, niaraka tamin’ny mpiara-miasa aminy. Nandray anjara koa ny solontena avy amin’ny minisiteran’ny Tontolo iainana (Medd). Natao izany, araka ny vinan’ny Filoham-pirenena ho fanamaitsoana an’i Madagasikara.
Miisa 2 000 ny zana-kazo voavoly, tamina velarantany 2 ha. Nahitana Acacia, kininina « Eucalyptus citriodora » sy « Eucalyptus robusta » ary hazo fihinam-boa ireo novolena. Nanamafy ny minisitra Rafidison Richard Théodore fa vita ny adidy masina ho an’ny tanindrazana, sady nametraka lova ho an’ny taranaka. Nanome toky ny vondron’olona ifotony, ny fokonolona any Ampanotokana, fa hanara-maso sy hiaro ny zana-kazo amin’ny doro tanety. Tsiahivina fa lohahevitra amin’ity taom-pambolen-kazo 2025 ity ny hoe, « Ny ala, antoky ny rano sy ny angovo ».

Njaka A.

Hifantoka tanteraka any amin’ity resaka Kianja Barea ity ny sain’ny mpankafy baolina kitra, mandritra ity faran’ny herinandro ity. Efa vita avokoa ny asa nataon’ireo Inspecteur roa lahy avy amin’ny Caf, i Diabete Zakarihya, sy i Craig Ian William, nitsirika ny kianja teto an-toerana.
Hatreto, tsy mbola misy ny feo mandeha na nahazo fankatoavana ny kianja na tsia, fa raha ny filazan’izy mirahalahy ireo no dinihina, azo heverina fa ambony ihany ny fanantenana ho an’ny Malagasy. Marihina, efa vita avokoa ireo singa valo notakin’ny Caf, saingy misy ireo zavatra vitsy mbola tokony hatsaraina.
Zava-dehibe ho an’ny ekipa nasionaly sy ny Federasiona malagasin’ny baolina kitra (FMF) ary ny fanjakana ity raharaha ity. Raha mahazo valiny tsara ny FMF, afaka mandray lalao iraisam-pirenena amin’izay ny Kianja, izay mahazaka mpijery maherin’ny iray alina. Ampahafan­tarina fa ny volana marsa ho avy izao, hifandona amin’i Centrafrique, any ivelany, ny Barea de Madagascar. Aorian’ io, handray an’i Ghana. Fifa­nandrinana izay tafiditra amin’ny fiadiana ny tapakila hiatrehina ny fifaninanana maneran-tany “Mondial 2026”, ha­tao any Meksika sy Eta­zonia.
Hirarian’ny maro ny mba hiverenan’ny fijerena ireo lalaon’ny Barea eto an-tanindrazana

Fitia Randria

Hotanterahina amin’ity faran’ny herinandro ity ny andro fahatelon’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja baolina kitra, « World Cola PFL ». Maro ny fihaonana handeha amin’io fotoana io, saingy ho toy ny famaranana ny fifanandrinan’ny Avenir Ste Anne sy ny CFFA Andoharanofotsy. Hatao etsy amin’ny Kianja Elgeco Plus, By-pass izany, rahampitso.
Nahemotra amin’ny volana marsa indray ny fifaninanana Badminton, natao hanokafana ny taom-pilalaovana 2025, araka ny vaovao nampitain’ny avy eo anivon’ny Federasiona malagasin’ny Badminton. Tsiahivina fa tokony ho notontosaina tetsy Mahamasina, tamin’ity volana febroary ity, izany.
Misaona ny tontolon’ny baolina kitra any Mahajanga, amin’izao fotoana izao. Nodimandry, afakomaly, i Robinson Jean na i Golibe, izay lehiben’ny seksiona ao Mahajanga 1 teo aloha. Efa mpitsara iraisam-pirenena izy, ary efa filohan’ny kaomisionina mpitsara CRA tao Boeny ihany koa. Ny gazety Taratra dia mirary fiononana feno ho an’ny fianakaviany.
Mpilalao mianadahy no hiatrika ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja tenisy, ho an’ny sokajy zandriny U14, hatao any Kenya, ny 19 hatramin’ny 23 febroary ho avy izao. I Matei Eliana, vehivavy mpilalao sy i Ny Avo, lehilahy mpanao tenisy, no misolo tena an’i Madagasikara amin’izany.

Tontosa omaly, tany Aix-en-Provence France, ny antsapaka amin’ny famaranana lehibe taranja tsipy kanetibe, « Passion pétanque française (PPF 2025) ». Nozaraina ao anaty vondrona efatra ireo ekipa 16. Fantatra fa tafaraka ao amin’ny vondrona faharoa ny ekipa misy ireo frantsay, i Dylan Rocher sy ny an’i Quintais ary i Montoro, sy ny ekipa malagasy faharoa, misy an’i Racle sy i Nanou ary i Tselonina. Ambaran’ny rehetra fa sokajin’ny fahafatesana izy ity.
Ny ekipa malagasy voalohany, ahitana an’i Zigle sy i Tiana kely ary i Baloty kosa ao amin’ny sokajy fahefatra, misy ny ekipan’i Petit-Jean ary i Monros sy i Santini. Tsiahivina fa hanomboka anio, ao amin’ny Kianja Aix-en-Provence, izany ka hifanintsana ireo ekipa 4 ao anaty vondrona. Tafita amin’ny ampahefa-dalana izay mahazo fandresena roa. Manao lalao sakana miady ny toerana faharoa, ireo ekipa resy. Tontosaina anio folakandro ny dingana ampahefa-dalana ary rahampitso alahady ny manasa-dalana sy ny famaranana. Andrasan’ny rehetra fatratra ny fifanandrinana eo amin’i Rocher sy i Racle, izay samy niatrika ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany 2024 teo.

Tompondaka