Hotanterahina any Antsirabe, ny alahady 6 avrily ho avy izao, ny andiany fahasivy amin’ny “Trail d’Ibity”. Hiavaka izy ity satria hatolotra manontolo ho an’ny fikambanana Antena, misahana ireo zaza tratry ny tsy fahampian-tsakafo mahery vaika ao amin’ny faritr’i Vakinankaratra ny vola rehetra azo amin’ny fifaninanana. Io no nambaran’i Vincent Blanchet, tale jeneralin’ny Alpha Ciment, anisan’ireo mpikarakara, tamin’ny mpanao gazety, omaly tetsy Tsaralalana. Misokatra ho an’ny rehetra ny fifaninanana, na ireo efa matihanina na tsia. Heverina hahatratra 2000 ireo handray anjara ka ankoatra ireo mpifaninana malagasy, hisy koa renioney sy maorisianina. Misy dingana telo ny “Trail d’Ibity”, dia ny halavirana 3 km sy ny 15 km ary ny 31 km. Takina amin’ireo mpifaninana ny fitaovana fitondra amin’ny hazakazaka, toy ny “casquette”, ny fitehirizan-drano sy ny fanafody hitsaboana raha sendra loza. Ilaina koa ny finday sy ny kiririoka hiantsoana raha toa very lalana. Nasiam-panovana ihany koa ny lalana hizorana fa tsy toy ny mahazatra. Ankoatra ny maha fifaninanana azy, hianoka ny hatsaran’ireo biby sy zavamaniry ao Ibity sy ny manodidina ny mpifaninana. Tafiditra ao anatin’ny fiarovana ny tontolo iainana koa ity “Trail d’Ibity” ity. Hahazo loka avy amin’ireo mpanohana sy mpiara-miombon’antoka ireo telo voalohany isan-tsokajy.

Torcelin

Na dia amin’ny alarobia ho avy izao aza ny lisitr’i Corentin Martins, mpanazatra Barea vaovao, no hivoaka, nilaza ny loharanom-baovao iray fa miisa efatra ihany ireo mpilalao avy eto an-toerana voaantso handrafitra ny Barea de Madagascar.

Afaka 11 andro eo, hiatrika ny fifanintsanana ahazoana ny tapakila hiatrehana ny “Mondial 2026” ny Barea de Madagascar. Fihaonana izay hikatrohana amin’ny Les Fauves Centra­frique, tafiditra ao anatin’ny andro fahadimy ho an’ny so­kajy “I”. Araka ny loharanom-baovao iray eo anivon’ny Federasiona malagasy (FMF), mpilalao avy eto an-toerana miisa efatra ihany no nan­tsoin’i Corentin Martins, frantsay teknisianina vaovao an’ny Barea.

Tsy nilaza ny anaran’ireo mpilalao ireo moa ity mpampita vaovao ity. Ankoatra ireo avy eto an-toerana, misy ihany koa ny lohalaharana mifanintsana amin’ny diviziona voalohany any Eoropa, nanaiky ny hanao Barea. Ho fantatra ny 12 marsa ho avy izao ireo anarana mpilalao nantsoina hiaro ny voninahi-pirenena ireo.

Tsiahivina fa any Maroc, handray ny Barea de Mada­gas­car ny Les Fauves an’i Centrafrique, ny alarobia 19 marsa ho avy io. Aorian’ity fifanandrinana amin’ny Centra­frique ity, handray ny Black Star Ghana ny Barea ny 24 marsa ho avy izao, any Maroc ihany.

Ambony ny herijika
Sedra iray ho an’ny Coach Martins ny lalao roa hifanandrinana amin’i Centrafrique sy i Ghana. Ambony anefa ny herijika hahafahan’ny Mala­gasy mpilalao amin’ity raha mahita fandresena amin’io ny Barea de Madagascar. Ampa­hatsiahivina ihany fa manana isa 7 izao ny ekipa nasionaly malagasy, ary eo amin’ny laharana fahatelo amin’ny vondrona “I”. Rehefa vita ny lalao iraisam-pirenena tahaka io, andrasana indray ny filaharan’i Madagasikara amin’ny Fifa.

Fitia Randria

Mahasarika ankizy sy tanora malagasy maro ny manohy fianarana any ivelan’ny Nosy, raha ny fanadihadiana natao. No­finofin’izy ireo hatrany kosa ny handrato fianarana any ivelany noho ny eto Madagasikara. Vehivavy avokoa ny ankamaroan’ireo tia mandeha mianatra any ivelany ireo, raha ny fanazavana voaray. “Be mpisafidy indrindra ny mandeha any France sy Canada ary Etats-Unis”, hoy Rajaonah Haingo, tomponandraikitra amin’ny fikarakarana ny hetsika salon des etudes internationals. «Efa mahaliana ny tanora Malagasy ihany koa ny any amin’ny nosy Maurice. Noho izy io akaiky sy mbola azo lazaina ho mirary kokoa ny saram-pianarana. Toy izay ihany koa ny any Inde sy Turquie noho ny fanomezan’izy ireo vatsim-pianarana ho an’ny mpianatra”, hoy hatrany izy. Lalam-piofanana tena mahaliana azy ireo ny mahakasika ny Management sy ny Medecine. Miha misokatra ko­sa ny lalam-piofanana hafa toy ny Informatika sy ny architecture, raha ny nambarany hatrany. Maro ny antony mahatonga azy ireo misafidy ny hianatra any ivelany. Voalohany, ny faniriana te hianatra kolontsaina hafa, eo koa ny tsy fitovian’ny fandaharam-pianarana eto Madagasikara sy any ivelany. Manan-danja kokoa ny mari-pahaizana iraisam-pirenena azon’ny ankizy aorian’ny fahavitan’ny fianarana ka antony hisafidianan’ny tanora hianatra any. Mana­mpy sy manamora betsaka ny fitadiavana asa eny anivon’ny orinasa ihany koa ny mianatra any ivelany.
Any amin’ny firenena toa an’i France, Allemagne, Italie, Inde ary Angleterre. Mila ma­nomana vola manodidina ny 65 tapitrisa Ariary eo ny tanora iray raha maniry hianatra any ivelan’i Madagasikara. Tafiditra ao anatin’izany, ny saram-pitantanana mandritra ny herintaona, manodidina ny 2 000 hatramin’ny 3 000 euros. Manampy izany koa ny saram-piaramanidina sy ny vola atao antoka amin’ny banky raha sendra misy loza, hatramin’ny taom-pianarana. Efa ao ihany koa ny vidin-tsakafon’ny mpianatra, maraina sy atoandro ary hariva mandritra ny herintaona. Manampy izany ny hofan-trano, ny jiro sy rano ary ny wifi. Mahatratra hatramin’ny 300 tapitrisa Ariary kosa ny vola ilaina raha te hahavita fianarana hatramin’ ny farany ny tanora iray.

Fanabeazana eto an-toerana
Nilaza ireo mpianatra nanontaniana fa mbola misy lesoka ny fanabeazana eto Madagasikara, ka antony iray mandrisika azy ireo hianatra any ivelan’ny Nosy. Manampy betsaka ny tanora malagasy ny fanomezana sy ny fahazahoan’izy ireo vatsim-pianarana. Nanodidina ny 45 ireo tanora avy eto an-toerana nandrato fianarana tany Inde, raha ny tatitra voaray teo anivon’ny Parul Université. “Miara-miasa amin’ny orinasa lehibe maneran-tany ny ankamaroan’ny oniversite any an-toerana. Tombontsoa lehibe izany satria afaka mandray avy hatrany ireo mpianatra nivoaka, hiditra eo amin’ny sehatry ny asa. Amin’ny teny anglisy avokoa ny ankamaroan’ny fampianarana, afaka manaraka izany ny tanora iray raha mahazo tsara io fiteny io. “Entanina mba tsy hanao tsinontsinona ny fiteny sy ny fianarana anglisy ny tanora sy ny ankizy malagasy satria anisan’ny teny ampiasana voalohany maneran-tany izy io”, hoy hatrany ny tomponandraikitra.

Hetsika andiany faha-14

Nifarana omaly tetsy amin’ny Novotel Alarobia ny hetsika fampahafantarana ny fianarana any ivelan’i Madagasikara na ny “salon des études internationales”. Hetsika andiany faha-14, izay karakarain’ny Mada jeune. Naharitra roa ny hetsika teny an-toerana, izay nahasarika tanora maro. Nahitana trano heva manodidina ny 30 isa ny nandray anjara tamin’ny hetsika. Nahitana oniversite avy any France, Canada, Inde, Maurice. Anisan’ny nampiavaka iny hetsika iny ny fisian’ireo firenena hafa nandray anjara. Toa an’i Dubai, Maroc, Thailande sy ny maro hafa. Ankoatra ny fitsidihana ny tranoheva, nisy ihany koa ny famelabelaran-kevitra nataon’ny tomponandraikitra teny an-toerana. Natao hanampiana sy nanomezana toro-lalana ireo mpianatra mahakasika ny fisafidiana ny lalam-piofanana sy ny firenena handehanana.

Azo atao ny manaraka ny fiofanana eto Madagasikara ihany
Manodidina ny 20 hatramin’ny 60% ny vatsim-pianarana azon’ny ankizy iray arakaraka ny fahaizan’ny mpianatra omen’ireo firenena maro samihafa manao izany. Azon’ny tanora malagasy ny mandeha manaraka lalam-piofanana any ivelany. Tsy voatery mankany an-toerana anefa ireo mpianatra raha tsy manana fahafahana ara-bola, raha ny fanadihadiana natao. Efa maro rahateo ihany koa ny oniversite any ivelany, manao izany tolotra izany. Mba hanampiana ny tanora malagasy sahirana ara-bola sy tsy nahazo vatsim-pianarana avy amin’ny oniversite. Efa misy, araka izany, ny fanarahana ny fampianarana any ivelany, izay atao eto Madagasikara amin’ny alalan’ny lesona ampitain-davitra”, hoy hatrany Rakotoarivony Seheno, tomponandraikitra eo anivon’ny oniversite mandefa ankizy mianatra any Inde. Hatreo amin’ny mari-pahaizana Licence ihany ny fanaovana izany hatramin’izao fa tsy maintsy makany kosa raha haka ny mari-pahaizana Master.

Nanatontosa : Mino

Manome fotoana sahady ho an’ireo mpisehatra eo amin’ny fizahantany amin’ny taona ho avy ny agence Tropi’Com amin’ny hetsika «Tropic’Awards 2026» taorian’ny andiany voalohany natao teny amin’ny Canal Olympia teny Andohatapenaka, ny sabotsy teo. «Fahombiazana tanteraka ny hetsika ary mbola vonona hanatsara ny ezaka vita izahay», hoy ireo mpikarakara. Anisan’ny fanatsarana hatao ny fampandraisana anjaran’ny rafi-panjakana. Hampiroboroboana ny fampiasana ny haitao ara-kajy mirindra mba hisian’ny fifanakalozana bebe kokoa.
Tosika ho fampiroboroboana ny fizahantany ny hetsika toy izao ka ampirisihina ireo mpisehatra samihafa hanao mihoatra lavitra sy zava-bitany. Nisitraka amboara nandritra ny hetsika natao ireo mpisehatra 13 mendrika indrindra tamin’ny fifaninanana.
Ankoatra izay, nifampizara sy nifanakalo hevitra tamin’ireo matihanina samihafa mahakasika ny tontolon’ny fizahantany ireo mpandray anjara rehetra. Voaresaka ireo fanamby sy fanararaotra ao anatin’ny tontolo. Marihina fa anisan’ny nanotrona ny fotoana ny minisitry ny Fizahantany sy ny asa tanana, Viviane Dewa.

Henintsoa H.

“Aoka hazava ny an­draikitry ny tsirairay manoloana ny fisian’ny traboina. Izahay solombavambahoaka dia tsy manana sora-bola natokana ha­monjena ny olona traboina toy izao”. Io ny fanehoan-kevitry ny depiote voafidy tany Betioky Atsimo tamin’ny anaran’ny vondrona Firaisankina, Rabenirina Jean-Jacques, teny Tsimbazaza, omaly, ny amin’ny famonjena traboina. Raha misy ny mahita an’izay sora-bola izay ao anatin’ny toe-bolan’ny Antenimieram­pirenena, mitsanganà izy. Ny hany azon’ny solombavambahoaka atao raha misy izay voatsirambin’ny tanana na izay any am-paosy. Ny andraikitra amin’ny maha solombavambahoaka dia tsy maintsy mitondra ny fitarainan’ireo vahoaka any amin’ny fahefana mpanatanteraka. Man­draka androany, tsy mbola misy fanampiana tonga any Betioky Atsimo, araka ny nambarany. Manao antso avo ny fitondrana izy amin’izany.
“Amin’izao, betsaka ny ankizy tsy mianatra”, hoy izy. Satria mirodana ny sekoly. Ny ao amin’ny kaominina Soa­manonga, ohatra: ny fokonolona ihany no nanao ny sekoly izay biriky tany. Tratran’ny orana izany dia nirodana. Nihotsaka ny tranon’ny Lycée sy ny CEG. Tsy misy fampianarana amin’izao. Momba ny ao an-tampon-tanàn’i Betioky Atsimo manokana, mahatratra 1 641 ny isan’ny traboina. 70 tafo ny trano rava, ary 96 ny tafo niala fa tratran’ny rivotra. Ankoatra an’izay, difotry ny rano ary betsaka maty ny biby fiompy. Etsy andaniny, ny aretina, ny lalana tapaka mampanahy an’Ampanihy sy i Be­tioky…

R. Nd.

Mihodina tsara ny trano fitahirizam-bokatra sy famokarana lagilasy any Ambatondrazaka. Nanohana ny fananganana azy ny Vondrona eoropeanina. Nidina tany an-toerana ny tale jeneralin’ny Jono sy ny toekarena manga sy ny Vondrona eoropeanina, ny 4 marsa teo, nandinika ny tombontsoa ho azo amin’ity fotodrafitrasa ity.

Hapetraka ny rafitra niomerika ho fanaraha-maso ny fampiasana ny saribao miaro ny tontolo iainana. Hangonina ny antontam-baovao mialoha ny handrafetana ny tranokalam-pifandraisana. Efa voangona ny an’ny faritra Menabe sy Atsimo Andrefana, ary hisy ny fiaraha-mientan’ny fanjakana, ny tsy miankina ary ny mpamatsy vola ho an’ny hafa.

Efa miparitaka amin’ny faritra maro ny vary nafarana 750 Ar ny kapoaka. Ifandrombahana tanteraka ny vokatra noho izy manala fahasahiranana ny mponina. Mbola manohy ny ezaka rehetra hanapariahana ny vary mora ny fanjakana mba hisitrahan’ny mpanjifa ny vokatra amin’izao fotoam-pahavaratra izao.

Salotraina miisa 140 no nozarain’ny APMF maimaimpoana tao Masiakampy. Nisitraka izany ireo tompona kanoto hanamafisana ny fiarovan-tena amin’ny asa fitaterana an-dranomamy. Tanjona ny hanampiana azy ireo sy ireo mpandeha amin’ny fivezivezena hisorohana ny loza mety hiseho.

Naharitra 50 volana ny namolavolana ny tetikasa Fampivoarana ny fahaiza-mitantana ny fikojakojana ny lalana sy ny tetezana eto Madagasikara (F3LTM). Na­natontosa azy ny Jica sy ny minisiteran’ny Asa vaventy (MTP). Natao omaly ny fivoriana faran’ny Vaomiera iombonana mpandrindra (CCC), andiany faha-8 sy ny fivoriana ara-teknika andiany fahefatra. Miisa enina ny vaomiera teknika (GTT) namolavola ny lafiny teknika sy ny fanaraha-maso. Nilaza ny sekretera jeneralin’ny MTP, Sambisolo Emile Joseph, fa voarafitra ny antontan-kevitra mirakitra ny fanaraha-maso, ny fikojakojana ny lalana sy ny tetezana, ny fitaovana ampiasaina, ny fitahirizana ny antontam-baovao. Nisy ny fampiharana tany amin’ny lalam-pirenena, RN1 sy RN2, mahakasika ny fikojakojana ny lalana sy ny tetezana.
Natolotry ny CCC ny minisiteran’ny Asa vaventy (MTP), tamin’ity fivoriana farany, omaly, ity ny antontan-kevitra sy ny fitaovana nampiasaina momba ny fanaraha-maso sy ny fanadihadiana ny lalana sy ny tetezana.

Fampiofanana
Lasa mpampiofana ireo teknisiana malagasy nahazo ny traikefa sy fiofanana avy amin’ny teknsianina japoney. Hampita ny fahaiza-manaony izy ireo, miainga ao amin’ny minisitera MTP, mitohy any amin’ny injeniera malagasy hafa. Hanomboka amin’ny avrily 2025 ny andiany voalohany, eny amin’ny Ivontoe­rana nasionaly mahakasika ny fotodrafitrasa (ININFRA).

Njaka A.

Tontosa omaly, tetsy Mahamasina, ny fifanaovan-tsonia fiaraha-miasa eo amin’ny Kaominina Antananarivo Renivohitra sy ny fikambanan’ny skoto rehetra (miisa valo) eto Madagasikara. Niray hina sy niray saina izy ireo mba hifanome tanana amin’ny kaominina mahakasika ny fanentanana ny mponina amin’ny fanabeazana olom-pirenena. Eo koa ny fifanomezan-tanana manoloana ny fiakaran’ny rano sy fandraisana an-tanana ny traboina sy marefo. Mihoatra ny 1 200 ny skoto nifanome tanana tamin’ny BNGRC sy ny kaominina ary ny teo anivon’ny minisiteran’ny Mponina nandritra ireny voina nandalo ireny. “Misy ny andrasana amin’ny kaominina, misy koa ny tolo-tanana omen’ireo skoto eto Madagasikara”, hoy ny ben’ny Tanà­nan’Antananarivo Renivohitra, Ramanantsoa Harilala.
“Hahafahana mampiorina ny fotom-panabeazana ho an’ny ankizy sy ny tanora ny fisian’ny fifanaovan-tsonia fiaraha-miasa tahaka izao”, hoy ny Dr Razafimandimby Andrianjaka Rado, filoha iombonan’ny mpamakilay eto Madagasikara. “Zavatra mivaingana ny famenoana ny fanabeazana omen’ny sekoly sy ny sehatra maro samihafa mahakasika ny fanabeazana olom-pirenena vanona”, hoy hatrany izy.

Mino

Ho valin’ny fanambarana nataon’ny OSC, nitondra fanazavana ny governemanta tamin’ny alalan’ny minisiteran’ny Asa vaventy. Nodisoin’izy ireo io fanambarana io, araka ny fanehoan-kevitra.

Namoaka fanambarana indray ny vondrona fiarahamonim-pirenena OSC, manohitra ny tetikasa Arabe migodana, Antanana­rivo-Toamasina, indrindra ny ampahany voalohany (Anta­nanarivo-Anjozorobe), mirefy 80 km. Rehefa zohina, miendrika filam-baniny ny fanambaran’izy ireo, satria nisy foana ny fifampidinihana na­taon’ny fanjakana tamin’ny sehatra rehetra voakasika, ary anisany ny OSC. Mihonona amin’ny fitsikerana izy ireo, fa tsy nanome vahaolana mazava sy azo tsapain-tanana, nefa ny mponina voakasika aza tsy nanohitra ity tetikasa ity mihitsy.
Nanazava foana ny governemanta tamin’ny alalan’ny minisitry ny Asa vaventy (MTP), Rafidison Richard Théodore, toy ny tao amin’ny televiziona TVM, ny 5 marsa teo. Nambarany fa, « diso tanteraka ny filazana fa potika ny fanamboarana ny arabe migodana. Voavaha ny ranobe teny amin’ny fiaingana PK 0 eny Tsarasaotra, satria efa noritina ny rano, vokatry ny orambe, farany teo ». Maha­kasika ny tany mihotsaka, miara-miasa ny fanjakana sy ny mponina eny ifotony, toy ny Asa atakalo vola (Himo), omena tambin-karama 10 000 Ar isan’andro, isan’olona, miampy fanomezana vary, manala ny fasika nanototra ny tanimbary manodidina.
Narahina ny lalàna, nalaina ny hevitry ny vahoaka, ka ny septambra 2023 no azo ny fahazoan-dalana ara-tontolo iainana (PE). Ny oktobra 2024 vao nivoaka ny Drafi-pitantanana ara-tontolo iainana sy ara-tsosialy (PGES).
Nofintinin’ny minisitra Ra­fidison Richard, fa “fanambin’ny filoham-pirenena ny tetikasa goavana toy ny arabe migodana, izay mila fahasahiana sy fanohanan’ny rehetra”.

Njaka A.

Ny tsatoka antsy indray izao no fanaon’ ireo jiolahy sy/na ny ankizy ankehitriny. Saika mpianatra no tena resahina eto. Manahy amin’ny mety hipoiran’ny andian-jatovo hanao ny asan-jiolahy tahaka ny “Foroche” ny mpanaram-baovao ankehitriny.
Raha mandre sy manaraka akaiky ny tranga ny Mala­gasy maro, ireo ankizy sy tanora mihitsy ny ankabetsahany amin’ireo nahavanon-doza. Manodidina ny 12 taona – 16 taona eo izany.
Tsy mifidy horatraina fa izay mifanena dia mahazo avokoa. Raha hiverenana kely ny tranga ny 25 febroary lasa teo, nisy renim-pianakaviana iray niandry fiara haka azy hamonjy ny asany teo an-tsampanan-dalana efatra, Tanambao Verrerie, tokony ho tamin’ny 4 ora sy sasany maraina, noravana andian-jiolahy mirongo antsy.
Tapaka ny tanany ary vola 600 Ariary sy vary masaka hoentina miasa no lasan’ ireo mpanao asa ratsy. Mbola tamin’io toerana io ihany, nisy tovolahy nifoha maraina hanao fanatanjahantena hiazakazaka, nosakanan’ireo andian-jiolahy indray. Vokany, tapaka ny tanany, lasa ny finday teny aminy.
Ankoatra izay, ny zoma 28 febroary teo, tokony ho tamin’ny dimy ora hariva, nisy mpianatra ho mpitsabo mpanampy avy amin’ny sekoly tsy miankina iray hanao fanazaram-piofanana any amin’ny Hopi­talibe, voasakan’andian-jatovo maditra teny an-dalana. Tapa-tanana ihany koa, ary norobain’ ireo nahavanon-doza avokoa ny fitaovam-pianarana rehetra miaraka amin’ny finday.
Ny alakamisy 27 febroary teo koa no nitrangan’ilay mpianatra notafihan’ny an­dian-jaza mihoa-pefy teo am-panaovana baolina, avy any Mangarano. Nalentik’izy ireo tany anaty kibon’ilay nahavanon-doza ny lelan’antsy.

Mirongatra ny fitsaram-bahoaka

Taratry ny tsy fahatokisan’ny vahoaka ny lafiny fitsarana, na koa ny eo anivon’ny fitandroana ny filaminana ka mahatonga ny firongatry ny fitsaram-bahoaka. Ny alatsinainy 3 marsa teo ihany, nahitana raim-pianakaviana iray indray, niharan’ny hatezeram-bahoaka, raha tratra namaky trano tao Ambalamanasy. Nambaran’ ity voasambotry ny fokonolona ity fa noana izy, ary tsy misy sakafo ny zanany, ka ireo antony roa ireo no nahatonga azy namaky trano, mba hahafahany mitady izay ho sakafo.
Leo resaka herisetra sy fandrobana ary vaky trano sy hala-boty mahazo ny ao an-toerana ny fokonolona. Tsy nisy azo hifandaharana fa daroka, vely kaboda, totohondry no nasetrin-dry zareo, tamin’ity mpangalatra ity. Tao kosa ireo efa miady amin’ izany fitsaram-bahoaka izany ka nanavotra ary nitondra azy teny amin’ny hopitaly.
Raha tsorina, efa endrika ra mandriaka avokoa izany fitsaram-bahoaka, firongatry ny tsatoka antsy. Fehiny, sempotry ny tsy fandriampahalemana i Toamasina.

Fihanaky ny zava-mahadomelina

Amin’ny ankapobeny, maro ny mitondra fanazavana, indrindra ireo mpanabe anivon’ny sekoly eto an-drenivohitr’ i Toamasina, noho ny ray aman-dreny miraviravy tanana amin’ny fomba fitaizana sy fanabeazana ny zanany. Hany ka tsy maharaka intsony ny ataon’ny zanany amin’ny fitsindromana zava-mahadomelina etsy sy eroa. Ny ray aman-dreny rahateo koa teren’ny fahasarotam-pianana andavanandro. Vokany, lasa raisin’ny ankizy sy ireo mpianatra ho lesona ny zavatra hasehon’ny fiarahamonina azy, izay saika mibahana tanteraka ny zava-mahadomelina. Ohatra, mianatra mandihy misy andrisika, hitsangantsangana miaraka amin’ny namana misy fanalana henatra, hifetifety etsy sy eroa, misy ihany koa ny fisotroana kely sy fandraisana na fifohana miafina. Ireo rehetra ireo mitambatra no mitarika ny tanora sy zatovo, lahy sy vavy, ho lasa mpandray zava-mahadomelina gaigilahy sy gaigivavy ary mitarika amin’ny fahasahiana manindrona antsy olona. Vokany, tao anatin’ny herinandro monja, efa olona miisa dimy naratra vokatry ny tomboka antsy  etsy sy eroa ary mitondra takaitra mandra-pahafaty satria ao ny niala mihitsy ny rantsan-tanana. Manoloana ireo rehetra ireo, tsy nijery fotsiny ireo niharam-boina ny ben’ny Tanànan’i Toamasina, Randriafa­nomezantsoa Lovaheritiana Alain. Tonga nitsidika ireo naratra teny amin’ny hopitaly ny tenany ary nilaza fa horaisiny manontolo ny fandaniana amin’ny fitsaboana. Akilany, nohamafisiny fa efa ao anatin’ny fandinihana ny paikady maharitra ho an’ny fandriampahalemana ny tenany sy ny ekipa miaraka aminy ary ny fitandroana ny filaminana.

Nanatontosa : Sajo

Notontosaina omaly, teny amin’ny Kianja Makis Andohatapenaka, ny fifantenana mpilalao Makis U18, izay hiatrika ny fifaninanana aty amin’ny ranomasimbe Indianina « Aroi 2025 ». Tamin’ireo mpilalao miisa 40, nilaza ny federasiona fa 21 ihany no voafantina hiatrika ny fifantenana farany. Tsiahivina fa hatao eto Madagasikara ny Aroi, ny volana avrily.
Samy laharana voalohany ao amin’ny vondrona misy azy avy ny ekipan’ny GNVB, lahy sy vavy, ary samy tafakatra hiatrika ny lalao ampahefa-dalana, omaly, ao anatin’ny fiadiana ny amboaran’ny klioba tompondaka, faritra faha-7, taranja volley-ball, atao any Maorisy. Tsara ny vokatra hatreto ho an’ny GNVB ary tsy mbola resy mihitsy izy ireo tamin’ireo lalao 3 efa vita.
Hifandona amin’i Serbie, Autriche ary Pays-Bas, ny ekipan’ny Ankoay 3×3, lahy, mandritra ny fiadiana ny amboara maneran-tany, taranja basikety 3×3, hatao any Thaïlande, ny 14 hatramin’ny 17 marsa izao. I Chine, Allemagne ary Canada no miandry ny ekipan’ny Ankoay, vehivavy. Ny 12 marsa izao no hanainga hihazo an’i Thaïlande ny delegasiona malagasy.
Efa tsara ny toerana misy ny ekipan’ny Real Madrid Espagne sy ny Arsenal ary ny Aston Villa anglisy, amin’ity lalao “Champions Leagues” ity. Miandry lalao miverina izay hatao ny 11 marsa ry zareo, saingy mbola ny tongotra ila ihany no efa any amin’ny ampahefa-dalana fa ny ilany mbola any amin’ny ampahavalon-dalana.

Hanomboka rahampitso, ny fifaninanana “XXL Sma­tchin by Be Connect”, andiany faha-11. Lalao 9 avy hatrany no hitranga amin’ity andro voalohany ity, raha ny fandaharam-potoana. Eo amin’ny Kianja Barea, ivelany avokoa no hanaovana ireo lalao ireo. Hifandona voalohany eo amin’ny Kianja Barea 1, ny ekipan’ny Escame sy ny FLSH, eo amin’ny sokajy lehilahy, raha toa ka ny ekipan’ny Estim sy ny Esum no hihaona voalohany, eo amin’ny kianja Barea 2. Marihina fa ny lalao eo amin’ny sokajy lehilahy avokoa no handeha amin’io zoma 7 marsa io, noho ny hamaroan’io sokajy io, raha oharina amin’ny ekipana vehivavy. Raha ny fandaharam-potoana, ny sabotsy 8 marsa no hanokafana amin’ny fomba ofisialy ny fifaninanana, ao amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina. Ny zoma 7 marsa hatramin’ny 14 marsa no hanaovana ny fifanintsanana isam-bondrona. Ny 15 marsa kosa no miditra amin’ny ampahavalon-dalana ny sokajy lehilahy. Ny 16 marsa no hanaovana ny am­pahefa-dalana, ny 17 marsa ny manasa-dalana ary ny 18 marsa kosa no hanaovana ny lalao famaranana.

Mi.Raz

Fandaharan-dalao  5 marsa
Kianja barea 1 : Escame vs FLSH
IEP vs EST
ESSAgro vs UP Ambo­hidratrimo
Cnela vs ES DES
Issig Toamasina vs Esti

Kianja barea 2 : Estim vs Esum
ESD vs ITU
Onifra vs Emit
ISFPS vs Cnam

Manan-danja be ny teny eo amin’ny olombelona sy ny fiarahamonina tsirairay avy. Amin’ny anka­pobeny, mandratra ny ankamaroan’ny olona izy io, izay mi­teraka aretina samihafa ho an’ilay hiantefany. Miteraka ratram-po amin’ny olona eny anivon’ny fiarahamonina ny voka-dratsin’ny fifampiresahana. Toy ny teny mahery, ny fa­nambaniana, ny teny ratsy, ny fanompana sy ny maro hafa… Etsy ankilany, manasitrana sy mitsabo olona maro ihany koa anefa izy io. Indrindra ho an’ireo olona mahay mifampiresaka tsara amin’ny olon-kafa. Ankoatra izay, amin’ny alalan’ ny teny ihany koa no ha­moa­han’ny olona ny alahelo izay tsy zakany ao anatiny ao. Ma­noloana ireny olana rehetra ireny no antom-pisian’ny psy­chologue, raha ny fanadihadiana natao. Olona nianatra manokana momba ny fahafantarana ny toetoetry ny olona izy ireo amin’ny ankapobeny. Miezaka mamantatra ny fihe­tsiky ny olombelona rehefa niha nandroso ny fianarana mahakasika ny atidoha teto amin’izao tontolo izao, raha ara-tantara.
Tsy entina hitsaboana ny olona marary saina fa hanampiana ny olombelona tsirairay avy hahafantatra sy hampivoatra ny maha izy azy sy ny maha olona azy ny anjara asan’ny psychologue, raha ny fanazavana voaray hatrany. Tsy mitsabo amin’ ny alalan’ny fanafody izy ireo fa mitsabo amin’ny alalan’ny psychothérapie. Izany hoe, amin’ny fom­ba efa voadinika sy ampiasaina amin’ny alalan’ny fifampiresahana ihany.
Psychologie,ampiasaina amin’ny sehatra maro

Ankoatra izay, ampiasaina amin’ny sehatra maro samihafa ihany koa ny psychologie. Toy ny sehatry ny fanabeazana, ny varotra, ny orinasa… Raha ho an’ny fanabeazana manokana, hamantarana ny fi­tomboana ara-dalàna eo amin’ny zaza iray. Entina ha­mantarana ny zavatra tokony ho hainy, araka ny salan-taonany ihany koa. Handami­nana ny olana mahazo sy mitranga eo anivon’ny tokantrano ka misy akony amin’ny fianarany. Raha eo amin’ny sehatry ny varotra indray. Entina mampiroborobo ny lalam-barotra ny fampiasana azy. Miseho amin’ ny alalan’ny loko sy ny teny ampiasaina. Raha eny anivon’ny orinasa indray, miasa indrindra amin’ny fotoana andraisana mpiasa vaovao eo anivon’ny orinasa izany.

Efa miara-miasa amin’ny sekoly

Efa maro ny psychologue miara-miasa amin’ny sekoly, hanampiana ny mpianatra amin’izao fotoana izao. Ahitana izany avokoa na eny anivon’ny ambaratonga farany ambany ka hatrany amin’ny ambaratonga ambony. Mbola misy banga ny fanabeazana eto Madagasi­kara, indrindra amin’izao va­nim-potoana mampiroboroboro ny teknolojia izao, raha ny fanadihadiana natao. «Voaka­sik’ izany avokoa ny fanabeazana na any an-tokantrano na ny any an-tsekoly”, hoy i Elisé Rakoto­malala, psychologue. Manom­boka any amin’ny kilasy “maternelle” hatrany amin’ny ambaratonga ambony izany. Antony nahatonga azy ireo resy lahatra hiara-miasa amin’ny karazana sehatra maro samihafa, toy ny sekoly, orinasa… Tanjona ny ha­nomezana tolotra izay ma­maly ny filan’ny mpianatra sy ny ray aman-dreny, raha ny fa­nazavana voaray hatrany.

Mamolavola ny toe-tsain’ny ankizy ny teknolojia

Amin’izao vanim-potoana izao, anisan’ny mamolavola ny toe-tsain’ny tanora sy ny ankizy ny tekonolojia maro samihafa. Anisan’izany ny internet sy ny tambajotra an-tsosialy isan-karazany. Misy andraikitra lehibe ataon’ny “psychologue” manoloana izany. Mampahafantatra sy miara-miasa amin’
ireo sokajina mpanabe izy ireo amin’ny fanatanterahana izany. Olana eto amin’ny firenena ny fahadisoan’ny ankizy safidy mahakasika ny lalam-piofanana arahin’izy ireo. Mate­tika tsy mbola mahafantatra ny asa tiany hatao rehefa any aoriana ny ankamaroan’ny ankizy malagasy. Nilaza ny psy­chologue fa misy toetra tokony hifanaraka amin’ny olona tsirairay avy ny asa tiany hatao. Manampy amin’ny fisafidianana ny asa sy fahafantarana ny talenta tiana ataon’ny ankizy re­hefa lehibe ihany koa izy ireo. “Ezahina fantarina dieny mbola kely ny talentan’ny mpianatra sy ny ankizy iray, mba hamenoana izay banga izay”, hoy hatrany izy. Fa tsy avela manao ny lalam-piofanana tiany sy ataon’ny namany. Nefa lalam-piofanana hafa ny manavanana azy. Mba hahafantarana izany, mampiasa ny “test psychologique” eny anivon’ny sekoly. Ahafahana mamantatra ny lalam-piofanana manavanana azy kokoa. Tsy maintsy arahi-maso tsara ihany koa izy ireny mandritra ny fotoam-pianarana. Rehefa hita sy fantatra izay taranja manavanana azy, taritina moramora mankany amin’ny lalam-piofanana tokony harahiny ny sainy.

Nanatontosa : Mino

Nambaran’ny filohan’ny Antenimierandoholona, ny Jly Ravalomanana Richard, fa tena miezaka tokoa amin’ny fikolokoloana ny tontolo iainana amin’ny alalan’ny fambolen-kazo ny tenany, miaraka amin’ny loholona sy ireo mpiasa eo anivon’ity Andrimpanja­kana ity. Notsindriny fa miezaka hatrany mampivoatra ny diplaomasia parlemantera handraisana anjara amin’ny fampandrosoana an’i Mada­gasikara sy hikatsahana ny soa ho an’ny vahoaka ma­lagasy ny Jly Ravalomanana Richard. Anisan’ireo mpanorina ny fikambanan’ireo loholona aty Afrika association des sénats d’Afrique ny tenany, mi­araka amin’ny avy any Congo sy i Côte d Ivoire.
Notsindriny fa ohatra tsara ho an’ny Malagasy, indrindra ho an’ny mpanao politika sa­sany ny fahatongavana sy fandraisan’ny vahiny anjara amin’ny fikolokoloana ny tontolo iainana tahaka izao natao teny Ambohimanga Rova, omaly, izao. “Ny vahiny aza miezaka mitsinjo ny hampandrosoana an’i Madagasikara sy hiadanan’ny vahoaka ma­lagasy, amin’ny fambolen-kazo ho famerenana indray ny Nosy ho maitso. Mainka fa isika Malagasy, tompon-tanindrazana”, hoy izy.
Tsiahivina fa mifanotrona hatrany amin’ny tomponandraiki-panjakana hafa rehefa misy fanasana ho amin’ny hetsika fambolen-kazo ny eo anivon’ny Antenimierandoho­lona. Anisan’ny tonga nanatanteraka izany ireo minisitra sasany eo anivon’ny governemanta.

Synèse R.

Nisy ny fifanaovan-tsonia lasitra politika teo amin’ny minisitry ny Raharaham-bahiny Malagasy sy ny an’ny congolais, omaly teny Anosy.

“Tsy voatery mitady va­haolana lavitra hatrany vao mety hoe mandroso vahaolana”, hoy ny minisitry ny Rahara­ham-bahiny, Rasata Rafara­va­vitafika, teny Anosy, oma­ly. Taorian’ny fifanaovan-tsonia lasitra politika eo amin’ny minisitry ny Rahara­ham-bahiny malagasy sy ny minisitry ny Raharaham-bahiny congolais, i Jean Claude Gakosso no nanambarany izany. Be ny zava-mitranga eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena. Be koa ny fomba fijerin’ny firenena tsirairay avy ao anatin’ny fanatanterahana ny politika ivelany. Rehefa manao sonia fifanarahana sy fifanakalozan-kevitra eo amin’ny lafiny politika, mijery izay hahazoana miara-miasa manoloana ny zava-misy maneran-tany. Izay no nahatonga ny minisiteran’ny Raharaham-bahiny roa tonta niroso tamin’ny fanaovan-tsonia. Mba hahazoana mifanakalo hevitra sy mampitovy fomba fijery manoloana ny zava-mitran­ga maneran-tany.
Politika iraisam-pirenena ny resaka, mba hahazoana mamolavola fiaraha-miasa mifantoka bebe kokoa amin’ny sehatra tian’ny roa tonta hirosoana no atao. Mampi­hatra politika ivelany mivelatra amin’ny firenena rehetra i Madagasikara, tsy mametra izay firenena hiaraha-miasa. Manana vahaolana i Afrika. Ao anatin’izay no mahatonga an’i Madagasikara mikatsaka bebe kokoa amin’ireo firenena tatsimo toa azy maneran-tany. Hahazoana mijery vahaolana akaiky. Eo amin’ny lafiny toekarena, toy ny fijerena ny sehatry ny angovo sy ny fitrandrahana solika. Manankarena i Madagasi­kara. Mampiavaka azy ny fa­nanana solika, na an-tanety na an-dranomasina. Mi­sin­tona fahaiza-manao mba ha­hazoana mikirakira sy mijery ny fomba hiaraha-miasa amin’ny lafiny maro, araka ny nambarany.

R. Nd.

Nanome tolotra ara-pahasalamana maimaimpoana ho an’ireo traboina noho ny tondradrano nateraky ny rivodoza Honde ireo mpiasan’ny fahasalamana ao amin’ny distrikan’i Beloha, ao amin’ny toeram-pandraisana EPP Zambe. Toy izany koa ny traboina ao amin’ny kaominina Androka sy Itampolo, izay samy nahazo fitsaboana maimaimpoana manandrify azy avy.
Tontosa ny fanamafisam-pahalalana momba ny fahasalamana sy zo ara-pananahana ho an’ireo mpampianatra sy solontena avy amin’ny Dren sy Cisco eo anivon’ny Lycée Toamasina II, lycée Mixte Nosy Be ary lycée Antanimalandy. Nampahafantarina ny fiarovana sy ny ady amin’ireo herisetra mifototra amin’ny maha lahy sy maha vavy, ny vohoka aloha loatra sy ireo aretina azo avy amin’ny firaisana ara-nofo, ny fampiroboroboana ny fitovian-jo eo amin’ny lahy sy ny vavy, ny fampahafantarana ny maha zava-dehibe ny fanekena malalaka sy mazava.
Manome fahafahana ny mpianatra hahazo fanabeazana sy kianja hanaovana fanatanjahantena ny fandaharanasa « Let Us Learn » ao amin’ny sekoly ambaratonga faharoa Antanimora, any Marovoay, Boeny. Tohanan’ny komity nasionaly Unicef avy any Etazonia sy Alemaina ny fandaharanasa hamerenana ny ankizy any an-tsekoly, indrindra ny ankizivavy ka mifantoka amin’ny fanabeazana, fiarovana ny ankizy ary fiarovana ara-tsosialy izany.
Efa nisokatra ny 3 marsa lasa teo, ny fisoratana anarana ho an’ireo Malagasy mpianatra maniry ny hipetraka ao amin’ny toeram-pandraisana Cachan sy Arago any Frantsa. Mandritra ny fianarana any an-toerana ny fe-potoana hitoerana ao. Hikatona ny volana jona ny fandraisana ny antontan-taratasy fangatahana rehetra.

Nifarana ny 1 marsa lasa teo, tany amin’ireo faritra telo: Ihosy sy Antsirabe ary Ma­hajanga, ny dingana faharoan’ny fifaninanam-pirenena, sokajy vehivavy, taranja baolina kitra. Anisan’ireo klioba sambany nandray anjara, nefa tafita amin’ny dingana farany, ny Askam Afa Itasy, izay nifaninana tao Antsirabe.
Nilaza ny mpanazatra azy ireo, i Manitriniaina Steve Princy, fa : “ho sarotra ny ady miandry ka hiatrika fanazarantena avy hatrany izy ireo ary ny tanjona dia ny ho voalohany, sy ho voahosotra ho tompondakan’i Madagasikara”. Tsara ny mampahafantatra fa tamin’ireo lalao telo nataon’ny Askam, nahita isa efatra izy ireo. Izany hoe, faharesena nanoloana ny AC Sabnam Analamanga, 1 no ho 0. Ady sahala, 1 no ho 1, tamin’ny AJSM Analamanga, ary nahita fandresena, 4 no ho 0, nandritra ny lalaon’izy ireo farany tamin’ny Canon FC Atsina­nana.
Tsara ampahatsiahivina fa ireo roa voalohany isaky ny vondrona no miakatra amin’ny dingana manaraka. Hotante­rahina ny 19 hatramin’ny 23 avrily ho avy izao, eto Anta­nanarivo, izany. Ity fifanintsanana nasionaly ity izay mbola ao anatin’ny taom-pilalaovana 2024.

Fitia Randria

Ireo tafita isam-bondrona :
Antsirabe :
Askam Afa Itasy, AC Sabnam Analamanga,
Ihosy :
Ascuf Matsiatra Ambony, As Myeco Anosy.
Mahajanga :
Disciples FC Vakinankaratra, Samba DS Diana.

Hitsara ny lalao hihaonan’i Guinée sy i Somalia, ilay Malagasy mpitsara, Rakotojaona Ando­fetra Avombitana, raha ny vaovao azo omaly. Tsy lalao ara-pirahalahiana akory ity tsarain’ ity Malagasy mpitsara iraisam-pirenena ity, fa fihaonana izay hiadiana ny tapakilan’ny Mondial 2026, izay hatao any Meksika.

Vokatra tsara hatreto no azon’ny ekipan’ny GNVB, miatrika ny fiadiana ny amboaran’ny Klioba tompondaka eto amin’ny faritra faha-7, any Maorisy. Samy nahazo fandresena izy ireo tamin’ny andro voalohany sy faharoa, na ny sokajy lehilahy na ny vehivavy, nanoloana ny Rodrigues (3-2) sy ny Saint Leu (3-0).

Hiditra amin’ny lalao ampahefa-dalana, ny faran’ny herinandro izao, ny fiadiana ny tompondakan’ny seksiona Antananarivo Renivohitra, taranja basikety, izay tontosaina eny amin’ny Kianja Barea Maha­masina. Anisan’ny hifandona eo amin’ny sokajy latsaky ny 16 taona, ny ASSM sy ny GNBC, eo amin’ny sokajy lehilahy.

Hotontosaina anio, ao amin’ny kianja San­tiago Bernabeu Espagne, ny lalao mandroson’ny Real Madrid FC sy ny Athletico Madrid. Fifanandrinana izay tafiditra amin’ny ampahavalon-dalan’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Eoropa, « Ligue des Champions  2025 ». Marihina fa samy klioba ao Espagne ny roa tonta.

Araka ny fanadihadiana natao omaly, hotontosaina ny 12 avrily ho avy izao, ny fifidianana izay ho filohan’ny Federasiona malagasin’ny taekwondo WT (FMTKD) vaovao. Fantatra amin’io fotoana io izany ny anaran’ny olona hitantana indray ny FMTKD. Tsara ny mampahafantatra fa efa nijoro nanomboka ny volana febroary teo, ny Comité Ad’Hoc, izay tantanin’ny sekretera jeneralin’ny Federasionina FMTKD teo aloha, izany hoe, tamin’ny andron-dRamanantsoa Christian. Ny tale teknika nasionalin’izany kosa, dia ny SG, Rako­tomanana Franck Tiana, lehiben’ny Federasiona izay avy noravana teo, noho ny tsy nahazoan’izy ireo taratasy fankatoavana avy amin’ny Komity Olympika malagasy.
Raha ny filazan’ilay loharanom-baovao iray, ny federasiona iraisam-pirenena no nanendry azy ireo. Hatramin’izao, tsy mbola misy antontan-taratasy voaray mahakasika izay ho kandidà ho filoha hitantana ny taekwondo WT malagasy.
Ny faran’ny herinandro lasa teo, nisy ny fifidianana teny anivon’ireo seksionina. Toy ny an’Ambohidratrimo sy Antananarivo Renivohitra, Avaradrano ary Atsimondrano.

F.R