Tontosa ny faran’ny herinandro teo ny fihaonana an-tampon’ny birao foiben’ny Fiangonana loteranina ma­lagasy nohavaozina (FLMN). Niarahany tamin’ny komity foi­be sy ny solontenan’ny FLMN isan-tsinoda ary ny fitandremana maro sy ny zanaka am-pielezana maro samihafa manerana ny Nosy izany. «Andiany voalohany ny fihaonana izay nahafahana nanao ny dinikasa lehibe namaritana ny fandrosoan’ny Fiangona­na», hoy ny filoha nasionaly, ny pasitora Andriamiharintsoa Solofo. Fotoana nahafahana nijery ny ezaka tokony hatao amin’ny fanitarana saha vaovao, antsoina hoe : «Triangle de Nord» mankany amin’ny faritra Atsinanana sy Toa­masina ihany koa izany. Ankoatra izay, maro ny tetikasa ataon’izy ireo, toy ny fananganana fotodrafitrasa isan-karazany. Nambarany fa hojerena manokana ny hanatanjahana ny fiangonana an-drenivohitra sy ny hanitarana izay marefo ary ny hamelomana indray ireo fiangonana maty.

Finoana manana ny maha izy azy

Manana ny maha izy azy ny foto-pinoana ao amin’ity fiangonana ity, ary tsy tafiditra ao anatin’ny antsoina hoe «Secte », raha ny nambaran’ny filoha nasionaly. Marihina fa nivelatra nanomboka ny taona 2022 io fiangonana io, teto Madagasikara. Nanodidi­na ny 10 tapitrisa Ariary ny vola lany nandritra izany fihaonana izany. Tsy nisy famatsiam-bola avy any ivelany fa niantoka ny vola rehetra tamin’izany ireo zanaka am-pielezana rehetra tonga nanatrika ny fotoana. Nanatan­teraka ny tenin’Andriamanitra manao hoe: “Raha fatra-paniry ny zava-panahy dia izay hampandroso ny fiangonana no tadiavo indrindra”, hoy ny filohan’ny zanaka am-pielezana, Rakotomalala Ry Jean.

Mino

Amin’izao fotoana, miakatra ho 1 tapitrisa ireo mpisitraka fiahiana sosialy ao amin’ny Cnaps.
Tena ambany kosa izany raha ny taona 2023, indrindra ho an’ireo mpiasa amin’ny sehatra tsy miankina. Nanodidina ny 7 hetsy ireo misitraka izany fiahiana sosialy izany teo aloha. 9 alina ireo mba misitraka fisotroan-dronono ary 250 000 ireo zaza sy reny mandray fanampiana mahakasika ny fianakaviana.
Nandritra ny atrikasa fakan-kevitra nataon’ny minisiteran’ ny Asa sy ny fampananan’asa ary ny asam-panjakana, miaraka amin’ny Cnaps, no nahafantarana izany. Ireo mpiasa tsy manara-drafitra no tena tsy misitraka io fiahiana io, indrindra ireo mpiasa tena.
Efa lany andro ny lalàna mamaritra ny fisitrahana ny fiahiana sosialy satria efa tamin’ny taona 1960 no nandrafetana azy ka tsy manaraka ny zava-misy ankehitriny intsony.
Hivelatra kokoa amin’ireo mpanao asa tena ny tetikasa manomboka eto. Niompana amin’ny fisotroan-dronono sy ny fiahiana ara-pahasalamana ary ny fiahiana ny fianakaviana ny sosialy hatramin’izay ka izao hitarina amin’ny sehatra hafa izao.

Tatiana A

Hanomboka anio, atsy Cape Town Afrika Atsimo, ny fiadiana ny “Challenger Series Cup 2025”, taranja rugby, la­laovina olona 7 ho an’ny sokajy Senior, lehilahy. Anisan’ireo firenena handray anjara amin’ izany ny Makis de Madagas­car. Efa nanainga omaly ireo mpilalao 12 mirahalahy hiatrika izany fifaninanana izany. Tsiahivina, miray vondrona amin’i Canada sy i Hong-Kong Chine ny Makis, amin’ity fifaninanana ity. Araka ny fandaharam-potoana, hidona voalohany amin’ny Makis de Mada­gas­car i Hong-Kong, aorian’io vao hikatroka amin’i Canada.
Tsiahivina fa mizara dingana roa ity fifaninanana ity ka ny voalohany hatao ny 1 sy 2 marsa ary ny faharoa ny 8 sy 9 marsa ho avy izao. Tafita amin’ny dingana manaraka ny ekipa 8 voalohany aorian’ireo dingana roa ireo ka miatrika ny ampahefa-dalana hatao any Cracovie Pologne, ny 11 sy 12 avrily ho avy izao.
Izay 4 voalohany tafita eo no manao ny “Play-off”, ny 3 sy 4 mai, any Los Angeles. Manao ny “circuits mondiaux 2025” kosa ireo roa voalohany manao famaranana.

Tompondaka

Ireo mpilalaon’ny Makis de Madagascar : 1-Yvon (Cosfa) ; 2-Nofy Tiana (Cosfa) ; 3- Mickael (Cosfa) ; 4-Fabrice (TFA) ; 5-Rado (TFA) ; 6-Jean-Marc (TFA) ; 7-Salotra (3FAI) ; 8-Tolotra (3FAI) ; 9-Laou (CRAI) ; 10-Mickael (SCB) ; 11-Romeo (FTM) ; 12-Jean-Yves (FTM). Razily (Mpanazatra)

Notontosaina ny faran’ny herinandro teo, ny andro fahefatry ny fiadiana ny ho tompondakan’i Ma­dagasikara, taranja baolina kitra, « World Cola PFL ». Nahazo vokatra tsara nanoloana ny ekipan’ny AS Ste Anne Avenir Anosy, ny Fosa Juniors Boeny, ny sabotsy lasa teo, tetsy amin’ny Kianja CFFA Iavoloha. Lavon’ny Fosa tamin’ny isa, 2 no ho 0, ny Ste Anne.

Hotanterahina ny volana marsa ho avy izao ny fifaninanana “Smatchin” taranja basikety. Efa fantatra ireo mpifaninana ka sekoly 50 manerana ny Nosy no handray anjara, izay ahitana ekipa 48 ho an’ny sokajy ary ekipa 17 ho an’ny sokajy vehivavy.

Hotanterahina ny faran’ny herinandro izao, eny amin’ny Kianja mitafon’i Mahamasina, ny fiadiana ny amboaran’i Madagasikara, taranja karate, ho an’ny sokajy ankizy sy vehivavy. Mpikatroka 400 no andrasana amin’io fotoana io.

Notanterahina ny zoma lasa teo ny antsapaka amin’ny lalao ampahavalon-dalan’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Eoropa, taranja baolina kitra « Ligue des Champions 2025 ». Araka ny vokatra azo, anisan’ny fifanandrinana tena andrasan’ny maro, amin’io, ny fihaonan’ny Liverpool FC, klioba anglisy sy ny Paris Saint Germain (PSG), frantsay.

Nisokatra tamin’ny fomba ofisialy, omaly, teny amin’ny ANS (Académie nationale du sport) Ampefiloha, ny fiofanana ho mpampianatra, ho an’ny taranja karate. Fiofanana ha­hazoana ny mari-pahaizana DAF (Diplôme d’animateur fédéral). Mpiofana 15 manerana ny Nosy no miatrika izany, haharitra herinandro. Misy ny avy any Fort Dauphin, Fiana­rantsoa, Vakinankaratra, Alaotra Mangoro ary Anala­manga. Hentitra ny federasiona ary nanamafy fa tsy afaka mampianatra karate intsony izay tsy manana ny mari-pahaizana mifanaraka amin’izany ary tsy ho ela ny fampiharana azy io. Izany, hoy ny filohan’ny federasiona, no antony nikarakarana izao fiofanana izao izay hiarahana miasa amin’ny MJS sy ny ANS. Nampahatsiahivin’ny fi­lohan’ny FKM ihany koa fa mizara 3 ny fiofanana ho an’ny mpampianatra ny taranja ka­raté. Dingana voalohany ity DAf ity, hitohy amin’ny fiofanana hahazoana ny DIF (Diplô­me d’instructeur féderal) izany ary mifarana amin’
ny fiofanana hahazoana ny “Brevet d’Etat”. Tokana ny tanjona dia ny hampivoarana sy hampiakarana ny lentan’ny mpikatroka eo amin’ny taranja karate malagasy.

Mi.Raz

Miezaka mitady vahaolana mahakasika ny baolina kitra eto Madagasikara ny minisitry ny Tanora sy
ny fanatanjahantena (MJS), Abdulah Marson Moustapha. Nisy ny fifampiresahany tamin’ny sekretera jeneralin’ny Caf, any Egypta.

Anisan’ireo taranja tena ma­hasarika ny tanora ny baolina kitra. Araka ny vao­vao hita omaly, tao anaty pejin’ny Kaonfedera­siona afrikanina (Caf), tonga nitsidika ny foiben’ny Caf any Egypta, ny fa­ran’ny herinandro teo, ny minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), Abdulah Mar­son Moustapha. Nandray azy tany an-toerana ny sekretera jeneralin’ny Caf, Veron Mosengo Omba.
Nisy ny resadresaka na­taon’ izy mirahalahy ireto ary nifantoka tanteraka tamin’ny fampandrosoana ny baolina kitra eto Madagasikara sy eto amin’ny kaontinanta afrikanina izany. Nodinihina koa ny fanatsarana ny fotodrafitrasa sy ny mety hampiantranoin’i Madagasika­ra, ireo fifaninanana afrikanina toy ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja baolina atao amin’ny torapasika “Beach Soccer”.
Nankasitraka ny ezaka vitan’ny Malagasy amin’ny finiavana hampivoatra ny ta­nora amin’ ity taranja ity, i Veron Mosengo Omba. Tsia­hi­vina fa tsy olom-baovao eo amin’ny tontolon’ny baolina kitra ny minisitra Abdulah Marson Moustapha. Efa niasa teo anivon’ny Caf, tamin’ny andron’i Ahmad Ahmad, Mala­gasy filohan’ny Caf teo aloha, ny tenany.

Fitia Randria

Valin’ny kianja?

Afaka telo andro eo sisa, ho tonga ny volana marsa. Hatramin’ny omaly, tsy mbola fantatra ny valin’ny fankatoavana, raha nahazo izany na tsia kianja ny Barea Mahamasina. Ampahatsiahivina ihany fa amin’ny volana manaraka io, hifanintsana amin’ny fandraisana anjara amin’ny fifaninanana iraisam-pirenena “Mondial 2026”, indray ny ekipa nasionaly malagasy. Raha mahazo fankatoavana ny kianja Barea, hatao eo Mahamasina izany ny fihaonan’i Madagasikara sy i Ghana.

Hotanterahina etsy amin’ ny Kianjaben’i Maha­masina, ny 4 ka hatramin’ny 6 aogositra ho avy izao, ny « SOS Sokake Cup » na « Eco-tournoi international », taranja baolina kitra. Fifaninanana ho an’olona 11 ary natokana ho an’ny sokajy U15, lahy sy vavy. Io no nambaran-dRazafindra­koto Léon, talen’ny alan-javaboahary arovana any Thonye, Nouvelle-Calédonie, sady mpi­karakara ny hetsika, ta­min’ny mpanao gazety, tetsy Ambohidahy, omaly. Araka ny anaran’ny fifaninanana, hiara-dalana ny baolina kitra sy ny fiarovana ny tontolo iainana. Firenena efatra no hiatrika izany ka anisan’ny ho avy i Nouvelle-Calédonie. Ankoatra izay, eo koa ireo avy atsy
amin’ny Nosy rahavavy izay efa eo am-pamaranana ny fanaovan-tsonia amin’ny fihaviany. Hisolo tena an’i Mada­ga­si­kara eo amin’ny lehilahy, ny 67 City Football Club, mankalaza ny faha-10 taonany ary ny Yfomac kosa eo amin’ny vehivavy. Tanjona ny hiarovana ny fanondranana sy fandripahana ireo sokatra izay harem-pirenena. Hampaha­fan­ta­rina ireo ankizy ny maha sarobidy ny sokatra, anisan’ny mahasarika ny mpizahatany ary mampiditra vola ho an’ny fiarahamonina malagasy. Tsiahivina fa feno 20 taona amin’ity ny SOS Tortues, anisan’ny manana andraikitra goavana amin’ny fiarovana ny sokatra eto Madagasikara.

Torcelin

« Foko iray », anarana nasalotra ny hetsika momba ny lamaody notanterahin’i Sih Rakout tany Etazonia. Dingana lehibe ny tontosan’ity Malagasy mpamorona sy mpikaroka momba ny lamaody ity. Tao anatin’ny hetsika roa notanterahin’i Sih Rakout tany Washington sy New Work no nahitan’ny Malagasy monina any an-toerana sy ny Amerikanina fa « manana mpamorona sy mpikaroka momba ny tontolon’ny lamaody, mendrika sy itoeran’ny traikefa matanjaka i Madagasikara ».
« Foko iray », nametraka ny « vita malagasy » teo amin’ny sehatra iraisam-pirenena. Nanehoan’i Sih Rakout ny fahaiza-manaony eo amin’ny famoronana lamaody ho an’ny lehilahy, ho an’ny vehivavy. Ahitana fiombonana am-po ho an’ireo izay mianjaika ao anatiny. Tany Etazonia no namoahany izany voalohany.
Raha tsiahivina, anisan’ny mametraka ho zava-dehibe ny fikarohana i Sih Rakout. Omeny sehatra lehibe amin’izany ireo akora fototra misy eto Madagasikara. Ireo no mitambatra no mametraka ny sanganasany eo amin’ny tsena iraisam-pirenena.

HaRy Razafindrakoto

Ho fanamarihana ny « Iray volan’ny poezia ». Hotanterahina ao amin’ny Parc botanique Tsimbazaza, ny alahady 2 marsa izao, manomboka amin’ny 9 ora maraina ny hetsika « Tsy mba zaza ». Sady fifampiarahabana tratry ny taona ho an’ireo mpiangaly asa soratra izy io no hanoloran’izy ireo antsa samihafa ihany koa.
Hivoaka tsy ho ela ny andiany faharoa amin’ ny boky « Valihan’Ikaky ». Hanana endrika famintinana izay voarakitry ny laharana faharoa izy ity, sady hanohy sy hampita lesona vaovao. Tafiditra ao anatiny ny fahalalana iraisam-pirenena momba ny mozika sy fanolorana sy fanokafana tsikelikely momba ny maha « fanahy » ny valiha.
Manana ny maha izy azy ny mpamorona. Io no anisan’ny nisongadina tamin’ny fanatanterahina ny fihaonan’ny mpamorona samy mpamorona (zavakanto), ny faran’ny herinandro teo. Na izany aza, nanaiky ny rehetra fa ilaina ny mianatra sy mandalina mba tsy hijanona eo amin’ny sehatra mihidy ny zavakanto malagasy.
Hanana endrika miavaka ny hanamarihana ny « Volan’ny poezia » ho an’ny mpanoratra zandriny sy tsy mbola ao anaty fikambanana. Any amin’ny sekoly misy azy ireo ry zareo no hanatanteraka ny hetsika manandrify azy. Anisan’izany ny fiantsana tononkalo, velakevitra isan-karazany. Napetrak’ireto mpanoratra vao erotrerony ireto fa : « ny fifampizarana no hamoha ny talenta ».

Tao anatin’ny telo andro (21 febroary – 23 febroary). Nahatontosa fampisehoana an-tsehatra miisa dimy teto an-dRenivohitra sy ny manodidina akaiky ny tarika Todoroki&Kouka avy any Japon. Seho tafiditra amin’ny fandaharam-potoana fitetezana an’i Afrika tanterahin-dry zareo amin’ity taona 2025 ity.
Anisan’ny nampahafantaran’izy ireo tamin’izany ny fifamatoran’ny tontolon’ny mozika sy ny soratra. Ny amponga sy ny sodina tsofina mitsivalana izay ananan-dry zareo fahaizana manokana ny mampiaraka azy no nampiasain’i Shingo sy Koji Kishida tamin’izany.
Tany amin’ireo toerana rehetra nalehan’ny Todoroki &Kouka, tonga maro ny mpijery. Tao ireo mpanakanto malagasy efa manana ny lazany. Fa tsy vitsy ihany koa ireo nangetaheta te hahafantatra ny kolontsaina sy ny zavakanto japoney izay tsy mifanalavitra loatra amin’ny tazana eto Madagasikara.
« Somary fohy ihany ny fotoana nandalovanay eto Madagasikara. Azo lazaina ho indray mipimaso aza, satria maro ny zavatra na ny kanto tokony hifanakalozana. Nisy ny fiarahana tamin’ny mpanakanto malagasy manana ny maha izy azy tahaka an’i Dama. Nahaliana be anay izany. Ny feon-kira nalina tamin’ny « Sakura » (hira japoney), ny tonony tamin’ny teny malagasy », hoy i Koki Kishida, nitsoka ny « flûte traversière » na ilay sodina tsofina misompirana tahaka ny sodina hita eto Madagasikara.

HaRy Razafindrakoto

Manana kolontsaina sy zavakanto tsy tambo isaina ny Malagasy. Nisy ihany anefa vanim-potoana « nampilentika » azy ireny. Notadiavina ny very, saingy, izay kely hita, nomena ny todi-damosina. Ny maro voatazona, anefa, hafahafa fivoaka !

Hira, tsy misy manana ny ananan’i Madaga­si­ka­ra. Fomba amam-pa­nao, miova isaky ny 50km. Ny teny ibeazana, tsy tambo isaina ampiasaina isam-paritra, sns. Na maro tahaka izany aza ny kolontsaina sy ny zavakanto misy eto. Tsy misy lanjany manoloana ny tompony. Mbola mila beazina ny Malagasy. Lehibe indrindra amin’izany ny fampahafantarana fa azy ireny kolontsaina sy zavakanto, fomba amam-panao ireny. Noho izany, mila omeny hasina. Mila iainana fa tsy terena ankolaka na mivantana ho vakoka.
Mozika klasika efa tany amin’ny taona 1700, mbola tian’ny vahiny miaina amin’izao, satria, fantany tsara fa azy. Hainy tsara fa manana fiantraikany amin’ny fiainany ny fihainoana izany… Ny an’ny Malagasy, hira tamin’ny taona 1956, raha vantany vao henon’ny sofiny : «hiran’antitra izany» ! Satria, difotry ny lainga sy ny atsanga tsy aman’orana ny Malagasy ka nino avy hatrany fa sokajiana araka ny taona nipoirany ny hira.

Nahazo soa maro raha nahay…
Raha nitohy, anefa, ny fanabeazana ny Malagasy momba ny hira. Fantany sy niainany tsara fa mirakitra zava-panahy goavana be io zavakanto iray io. Hainy tsara fa tsy natao ho fampandihizana fitombenana ny hira. Notanterahiny niaraka tamin’ny hira ny fangatahana amin-Janahary izay hahasoa ny fiarahamonina misy azy, sns. Raha mitohy ny fahaizan’ny Malagasy ny hasin’ny teny. Mbola afaka tsara nitafa tamin’ireo fanahy hafa ankoatra ny azy izy. Mbola afaka nifehy zavaboahary maro (tany, biby, hazo, rano…) ihany koa.
… Izao vanim-potoana izao no mila hanehoana fa manana ny kolontsainy sy ny zavakantony ary ny fomba amam-panaony ny Malagasy. Io fahitana io no tsy ampy amin’ny taranaka ankehitriny ka mahatonga azy ireo hanao rapadango ny an’ny vahiny.

HaRy Razafindrakoto

Hojerena ny fomba hanatsarana ny seha-pihariana lamba sy akanjo eto Madagasikara. Eo koa ny fitsipika vaovao apetraky ny vondrona eoropeanina sy ny vondrona britanika. Tanjona ny hiantohana ny tontolo iainana sy sosialy sy hanamafisana ny fahaiza-manaon’ny orinasa eto an-toerana.
Nampahafantatra ireo fepetra vaovao eny anivon’ny ladoany ny antenimieran’ny indostria sy ny varotra eto Antananarivo (CCIA) sy ny tomponandraikitry ny fadintseranana malagasy (DGD). Hetsika mahakasika mivantana ireo mpandraharaha sy tompona orinasa. Hitondra tombontsoa betsaka ho an’ny mpandraharaha ireo fepetra vaovao ireo.
Hampahafantarina ny alarobia izao, ny fanovana mahakasika ny hetra entin’ny lalàna mifehy ny tetibola (LFI) 2025. Handray anjara mivantana amin’izany ireo tompon’andraikitra voakasika rehetra. Hetsika atao eny Antaninarenina iarahana amin’ireo orinasa madinika sy salantsalany (PMI/PME). Maimaimpoana ny fandraisan’anjara amin’ny hetsika.
Tandindomin-doza ny velaran-tany 200 ha amin’ny fambolen-bary ao Ambohitanilava-Ambohi­kely kaominina Tanambe, distrika Amparafaravola taorian’ny rotsakorana nifanesy. Vaky ny fefiloha ao an-toerana, antony nitondran’ny minisiteran’ny Fambo­lena sy fiompiana fanampiana sy fampitaovana hisorohana ny loza mety hiseho. Marihina fa fototry ny famokaram-bary ny faritra Alaotra.

Nisokatra tamin’ny fomba ofisialy omaly, tao amin’ny Arena Sport Toamasina, ny hetsika “Tanora mandrafitra ny hoavy (TMH)”, izay nokarakarain’ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS). Nandritra ny lahatenin’ny minisitra MJS, Marson Moustapha Abdulah, nanentana ireo tanora tsy ankanavaka izy mba havitrika amin’ny fandraisana anjara amin’ireo hetsika misy eto Madagasikara.
Araka ny vaovao voaray omaly, nahatratra 300 isa teo ireo tanora tonga nanatrika ity lanonana ity teny an-toerana. Tsiahivina fa tanjona amin’ity tetikasa ity, ny hampiofanana ireo zatovo, lahy sy vavy, hanana fahaleovan-tena arakasa sy hampiroborobo ny tontolon’ny fandraharahana.
Marihina fa natao hanomanana ny fihaonamben’ny tanora afrikanina “Youth Connekt Africa Summit 2025” izay hotanterahina eto Madagasikara, ny volana novambra ho avy io, ity hetsika TMH ity. Ankoatra izay, nisaotra manokana ny filohan’ny Repoblika malagasy, Rajoelina Andry, ny minisitra MJS, amin’ny finiavana lehibe izay ataony ho fanohanana ireo tanora malagasy.

Fitia Randria

Miantso fifampidinihana momba ny fanaparitahana ny voly vary safiotra ny MMM. Tsy manohitra ny fanatsarana ny masomboly anefa izy ireo.

Mbola nampahatsiahy ny antso efa nataony. “Miantso izahay ny tokony hisian’ny fandinihana lalina momba ny voly vary safiotra na ny “Riz hybride”. Mikasa ny hanaparitaka izany eto Madagasikara ny fitondram-panjakana”, hoy ny filoha nasionalin’ny MMM, An­drianainarivelo Hajo, omaly. Nohitsiny fa tokony hisy ny fifampidinihana ho amin’ny fakan-kevitra amin’ireo tantsaha sy ny Malagasy manam-pahaizana, manoloana izany.
Nanteriny fa tsy manohitra velively ny fanatsarana ma­somboly izy ireo. “Tokony hojerena kosa ireo fikarohana maro samihafa efa natao sy ny traikefa efa ananantsika Malagasy mba tsy hiteraka fahasahiranana hafa indray”, hoy izy.
Tsiahivina fa vao avy nihaona tamin’ireo mpikambana MMM any Eoropa sy ny fikambanana Soa i Mada­ga­sikara ny filoha nasionalin’ny MMM. Nifampizara sy nifanakalo hevitra tamin’izy ireo ny tenany manoloana ny toe-draharaham-pirenena amin’izao fotoana izao. Voaresaka ny fananana harena eo an-tananan’olom-bitsy nefa ny mponina miaina anatin’ny fahantrana lalina tanteraka. Eo koa ny tsy fanajana ny lalàna sy ny Lalàmpanorenana… “Tena tsy azo ekena intsony izany rehetra izany”, hoy izy ireo. Voatanisa amin’izany ny fisamborana ireo nitaky ny rariny sy ny zony manoloana ny fivadihan’ny voka-pifidianana tany Vatomandry sy An­tsiranana ary koa ny kaominina hafa. “Rahoviana no ho­samborina ireo nangala-bato sy namadika voka-pifidianana… Takinay ny hamotsorana ireo mahery fo sahy nijoro sy niady ho an’ny tany tan-dalàna nefa nosamborina”, hoy izy ireo.

Synèse R.

Tanterahina mandritra ny roa andro, any Casablanca Maroc, ny “African Leadership Persons of the Year Awards (POTY 2024)”. Hetsika iarahan’ireo tomponandraikitra manerana an’i Afrika mahakasika ny fampiraisam-paritra sy fiaraha-miasa amin’ny fampandrosoana. Mitarika ny delegasiona malagasy ny minisitry ny Toekarena sy ny fitantanam-bola.
Mafy orina ny fiaraha-miasan’i Madagasikara sy i Japon amin’ny fampandrosoana ny toekarena. Mamatsy vola ireo tetikasa goavana eto amintsika, toa an’Ambatovy sy Tatom ary ny fanitarana ny seranan-tsambon’i Toamasina, ny japoney. Tetikasa izay vinavinaina ho vita amin’ny taona 2026.
Nampahafantarina ireo mpandraharaha mpikambana ao amin’ny MPME ny momba ny Irsa. Fizarana niarahana tamin’ireo tomponandraikitra eo anivon’ny foibem-pitantanana ankapoben’ny hetra (DGI). Tanjona ny hahazoan’izy ireo fahalalana bebe kokoa mahakasika ny tontolon’ny hetra.
Vonona hihaino sy handray ireo fanatsarana entina amin’ny seha-pihariana lavanila ny MIC. Nifanakalo hevitra tamin’ireo mpisehatra samihafa tany amin’ny faritra Sava ny minisitra. Voaresaka ny fomba hanatsarana ny fari-piainanan’izy ireo, mba hahazoan’ny tsirairay tombontsoa ao anatin’ny lalam-pihariana.

Handray anjara amin’ny final regional, fifaninana “Hua­wei ICT Competition andiany faha-sivy”, ny 27 febroary izao i Madagasikara. Sivy mianadahy ireo handrafitra ny ekipam-pirenena izay hifanandrina amin’ireo firenena 13 hafa. Handray ny lokany any Johan­nesbourg, ny volana avrily, sy miomana amin’ny dingana farany, «Global final» atao any Shenzhen-Sina, ny volana mey, kosa izy ireo, raha toa ka tafakatra amin’izany «Miisa telo ny track handraisan’i Madagasikara anjara amin’ny fifaninanana dia ny Cloud, Network ary Computing», hoy ny tomponandraikitry ny Huawei aty Afrika tapany atsimo, Botoale Quesiah, omaly.
Atao ana habaka ka hamonjy ny biraon’ny Huawei eny Ivandry izy 9 mianadahy mandritra ny dingan’ny final regional, ity farany izay atao amin’ny teny anglisy manontolo.
Tombony
Fandraisana anjara fahefatra amin’ny fifaninanana “Huawei ICT Competition” ity ataon’i Madagasikara ity. Efa nahazo loka iraisam-pirenena isika ny taona 2023 ary laharana faharoa tamin’ny Global final, tamin’ny taon-dasa. Miavaka hatrany ny Malagasy noho izy ireo havanana amin’ny fampiasana ny fitaovana tranainy sy manan-talenta amin’ny fikirakirana ireo teknolojia vaovao.
Ankoatra izay, “miara-miasa hatrany amin’ireo Oni­versite ny Huawei amin’ny fampitaovana ny mpianatra. Manampy ihany koa amin’ny fidiran’ireo mpianatra eo amin’ny sehatry ny asa”, hoy ny fanazavana voaray.

Henintsoa Hani

Nanomboka ny talata 18 febroary teo ny asa fanamboarana ny lalam-pirenena, RN54. Lalana mirefy 8 km miainga ao an-tampon-tanànan’i Mahajanga hatrany amin’ny seranam- piaramanidina Amborovy. Asa natao voalohany ny fandrangotana ny arabe, mitohy any amin’ny fandravonana sy ny asa samihafa, miafara amin’ny fandrakofana godirao.
Ho vita mialoha ny tapaky ny volana marsa 2025 ny asa rehetra amin’ity ampahan-dalana RN54 ity. Miainga eo amin’ny Jirama Amboboka, mandalo ny fivarotan-tsolika Galana Tsaramandroso, ny tranobe « rihana 5 » hatrany amin’ny sampanan-dalana « Mazava Huile ».
Tanjona ny hanatsarana ny kalitaon’ny fomba fiasa sy ny kalitaon’ny lalana, hanamorana ny fifamoivoizana mankany amin’ny seranam-piaramanidina Amborovy. Avy amin’ny Tahirimbola ho an’ny lalana (Fonds routiers) ny vola hanaovana ny asa. Hitondra fampandrosoana any amin’ny faritra Boeny rahateo izao fanamboaran-dalana izao.
Tsiahivana fa tara ihany ny fanombohan’ity asa ity, izay tokony ho efa natao tamin’ny taona 2023.

Njaka A.

Vaky trano etsy, fandrobana nampiasana fitaovam-piadiana eroa. Ny olona matina tsatoka antsy, fanolanana sy ny fanendahana manginy fotsiny manerana ny elanelantrano. Amin’izay indrindra, tonga hatreny am-baravarana sy any an-tokantranona polisy ny asa ratsin’ny jiolahy. Ny alin’ny alarobia 19 hifoha ny alakamisy 20 febroary teo, tokony ho tamin’ny 1 ora maraina, nidiran’olona tao an-tokantranon’ ny polisy iray vao nirava nanatanteraka ny asany nanao “patrouil­le”, niaraka tamin’ny namany sy ny kaomandin’ny Fip. Taorian’ny firavana avy nanao ny asany, namerina basy tany amin’ny birao ary namonjy fodiana any amin’ny tokantranony An­drano­madio parisela 11/41, zana-paritra faharoa, ity farany, izay ratsy lalana no maizimaizina. 2 kilometatra miala ny godorao, ary efa faritra mena amin’ny tsy fandriampahalemana amin’ny alina io faritra io.
Raha ny angom-baovao teny ifotony, jiolahy manodidina ny valo teo ho eo no niara-nanatanteraka ny fanafihana. Niditra tamina lakoro mifanila amin’ny tranon’ilay niharam-boina ireo jiolahy ary nihanika tohatra. Vao tafiditra ny lakoro dia namaky ny varavarana avaratra amin’ilay trano. Nandre izany izy mianaka tao an-trano ka nivoaka ny varavarana atsimo, mifanohitra amin’ny novakin’ ireo jiolahy, Andriamanana Jean Christian, zanak’ ilay polisy. Avy hatrany dia nofirain’ireo jiolahy tamin’ny famaky teo amin’ny fihirifany. Mbola narahina tifitra basy izany. Vokany maty tsy tra-drano ity farany.
Voaroba ny lelavola 7 600 000 Ariary
Vao tafiditra tao an-trano ny ampahany tamin’ ireo jiolahy izay nisaron-tava dia nandrahona an’ilay polisy. Nanery ity farany hamoaka ny vola hividianana bateria sy ny basy fampiasany.  «Tsy mitondra basy mody ary tsy manana vola izahay », hoy ilay niharam-boina. Nivadika tamin’ny efitra hafa ny sasany ka tao ny ramatoa vadin’ilay polisy. Norahonana hamoka vola izy. Raha ny filazany, natsipiny tamin’ izy ireo ny poketrany, tsy nisy afa-tsy vola 3 000 Ariary tao. “Tezitra ireo jiolahy ary nanatona ny armoara fampirimana ny vola hampidirina amin’ny alalan’ny bajaj. Vola efa nokasaina hividianana bateria mitentina 7 600 000 Ariary no tao, ary efa fantatry ny mpamily azy izany fa androany alakamisy 20 fe­broary no hividianana ilay bateria mba hiasan’ilay Bajaj”, hoy hatrany ny fitantaran-dramatoa. Nohamafisin’ ity farany kosa fa tombanana ho avy ato an-trano ihany no misy ifandraisana amin’ ireo jiolahy. “Tsy matoky an’ ilay tovolahy taizanay ato sy ilay mpamilin’ny Bajaj izay maty bateria, aho”, hoy hatrany izy.
Ankilany kosa, ny angom-baovao hatrany no nandrenesana fa misy valifaty tsy nahafahan’ny jiolahy namaky fantsona mitondra solika “Pepili­ne” ny raharaha. Ity polisy ity no tomponandraikitry ny fiambenana sy fanaraha-maso ny fantsona lehibe mitondra solika avy any amin’ny seranan-tsambo ka hatreo amin’ny orinasa Galana Anjoma. Ny alin’ny talata 18 febroary, nisy andian-jiolahy nikasa hamaky fantsona sy hangalatra solika, voasakan’ity polisy niharam-boina ity izany ka tsy tontosa ny asa ratsy. Ny alin’ny alarobia, nitrangan’ny fandrobana sy fanafihana azy io dia vao nirava nanao fisafoana ny fantsona teny amin’ny Depot sy Anjoma ry zareo. Vita izany tokony ho tamin’ny 11 ora sy 30 minitra, nanatitra basy tany amin’ny birao izy ary nody. Vao tonga tany an-trano anefa dia izao voatafika izao.

Sajo

Tsy misy ahina ny ainy

Naharitra adim-pamataranandro maromaro ihany ny fandidiana nanesorana ny bala tao amin’ny fihirifany. Nambaran’ny mpitsabo fa noho ny habetsahan’ny ra very dia nananosarotra ny fandidiana. Taorian’ny nivoahany ny efitrano fandidiana dia tsy naharitra antsasakadiny dia efa nahatsiaro tena Andriamanana Jean Christian. Vokany, afaka nitantara tsara, nandritra ny famangiana nataon’ny ben’ny Tanàna, ny mpitsara, Randriafanomezantsoa Lovaheritiana Alain, izy. “Fantatro ary tadidiko tamin’ny feony daholo ireo olona ireo ary efa nanome toerana tokony hahitana ny sasany sy anarana izy”, hoy izy.
Vokany, teto dia tsy nisalasala ny ben’ny Tanàna manoloana ny ezaka ataon’ny polisim-pirenena, kanefa, izany polisy hiaro ny vahoaka izany indray no niharan’ny asan-jiolahy. “Raisiko an-tanana ny fandaniana rehetra mandra-pahasitrana azy ary toy izay koa izay sakafo manokana tokony hohaniny mba hiverenan’ny tanjany tsy ho ela. Mankahery anareo polisim-pirenena tsy hikely soroka amin’ny asanareo”, hoy ny ben’ny Tanàna. Nankasitrahin’ny fianakaviana sy ny talem-paritry ny filaminana anatiny, ny kaomisera Rakotovao Jean Christian izany, ary nanome toky ity farany fa tsy hamelany raha tsy tratra izay nahavanon-doza. Araka izany, efa nahitam-bokany sahady izany izao ny tolakandron’ny hanoratana ny lahatsoratra, iray no efa voasambotra ka hanaovana fanadihadiana savaranonando.

Miisa 146 ny tantsaha nisitraka kojakojam-pamokarana any amin’ny kaominina Vohilengo, distrika Fenoarivo Atsinanana, ny 18 febroary teo. Nahazo masomboly vary Mihary 9 kilao, zezika NPK 15 kg ary zezika organika 75 kg tsirairay avy izy ireo. Ao anatin’ny tetikasa Purpa, famatsiam-bolan’ny Bad, tantanin’ny minisiteran’ny Fambolena ity hetsika ity.

Ho roahana daholo ireo mpitrandraka harena an-kibon’ny tany tsy ara-dalàna anaty Faritra arovana (AP). Hanatanteraka izany ny minisiteran’ny Tontolo iainana sy ny harena lovainjafy (Medd), miaraka amin’ny mpitandro filaminana ary ny tomponandraikitra isan-tsokajiny.

Miisa 6 ny Valanjavaboahary tantanin’ny MNP hafindra fitantanana. Voakasik’izany ny any Lo­kobe, Analamazaotra Mantadia, Ankarana, Tsimanam­petso­tsa, Nosy Hara ary Bemaraha. Miara-manatanteraka ny tetikasa ny minisiteran’ny Tontolo iainana (Medd), ny Fizahantany (MTA) ary ny Fitsinjaram-pahefana (MDAT).

Ankalazaina anio 21 febroary, ny Andro iraisam-pirenena ho an’ny mpitaridia amin’ny fizahantany. Eny amin’ny Valanjavaboahary Tsimbazaza no hanaovana ny hetsika, ka hisy ny diabe miainga eo amin’ny minisiteran’ny Fizahantany sy ny asa tanana (MTA) Tsimbazaza, arahina fitsidihana ny ao anatin’ny valanjavaboahary.