Tontosa ny alarobia teo, teny Antaninarenina, ny fifanoavan-tsonia fifanaraham-piaraha-miasa eo amin’ny Economic Development Board of Madagascar (EDBM) sy ny Agence française de développement (AFD) ao anatin’ny tetikasa «Itovia». Tanjona ny hampirisihina ny fandraharahan’ny vehivavy sy fandraisany anjara amin’ny fampandrosoana ny toekarena. Mitentina 1,52 tapitrisa euros ny famatsiam-bola ampiasan’ny tetikasa hanohanana ireo mpandraharaha sy hanovana ny sehatry ny toekarena eto Madagasikara. Hojerena manokana ireo orinasa madinika sy salantsalany mba hahafahany misitraka mivantana ireo tombontsoa samihafa sy ireo tohana hampandrosoana ny orinasa. Kendrena ny hampiroborobo ireo orinasa madinika sy salantsalany tanta­nin’ny vehivavy. Hiasa amin’ireo faritra miisa telo eto Madagasikara toa an’Analamanga, Vakinankaratra ary Matsiara ambony ny tetikasa noho izy ireo voasokajy fa faritra azo trandrahina ny hampivelarana ny sehatry ny toekarena. Araka izany, vovonana iray hampivondronana an’ireo mpandraharaha vehivavy sy hahafahany mampandroso ny fandraharahany ny tetikasa Itovia.

Henintsoa H.

Faritana mandritra ny fihaonamben’ny CEO Summit ireo vina ho an’ny fampandrosoana toekarena lovainjafy aty amin’ny ranomasimbe Indianina. Hojerena manokana ny faritra malalaka ho an’ny fifanakalozana.

Hifandinika sy hifanakalo hevitra ho fampiroboroboana ny toekarena sy ny tontolon’ny fandraharahana aty amin’ny faritry ny ranomasimbe Indianina ireo mpandraharaha samihafa sy mpanapa-kevitra ary tompona orinasa mandritra ny roa andro hanatanterahina ny fihaonamben’ ny CEO Summit, ny 05 sy 06 desambra. Hojerena manokana ireo vina sy fanamby ara-toekarena hananganana paikadim-piaraha-miasa hampiroboroboana ny fampandrosoana lovain-jafy aty amin’ny faritra. Vita izay, hisy ny torolalana hipetraka hanatanterahana fifanaraham-piaraha-miasa sy imasoana mba hanatrarana ny vina iraisana. «Mila ampahafantarina an’ireo mpampiasa vola ny lalàna sy arofanina efa napetraky ny fanjakana mba hanampiana ireo mpampiasa vola hanatratra ny tanjona apetrany», hoy ny minisitry ny Fampiroboro­boana ny indos­tria sy ny varotra, Ra­lam­bofiringa David, omaly, tetsy Alarobia, nandritra ny fampahafantarana ny hetsika. Ham­pirisihina bebe kokoa ny fampiasam-bola eto amintsika hahazoantsika tombontsoa amin’ny fisokafana eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena.

Fanamby
Vina apetraky ny Sendi­kan’ny indostria eto Madaga­si­kara (SIM) ny hametrahana ny tsena iraisana aty amin’ny ranomasimbe Indianina. «Atom­boka amin’ny fametrahana ny faritra malalaka ho an’ny fifanakalozana (zone de libre échange) ny tetikasa ka atao hametrahana ny indostra iraisan’ny faritra mba hamatsiana ny manodidin», hoy ny filohan’ny Sim, Rasamima­nana Tiana. Manana tany midadasika azo hambolena sy azo trandrahina isika saingy maro ireo sakana. Hitondrana vahaolana amin’izany ny fihaonambe.

Henintsoa Hani

Tomponandraiki-panjakana miisa 44, avy ao amin’ny faritra Atsimo Andrefana, no nomena fiofanana mahakasika ny fampahafantarana ny famarinana olombelona. Nampahafantarina azy ireo, nandritra izany, ireo karazana endrika famarinana olombelona misy eto Madagasikara. Mitohy hatrany ny ezaka ataon’ny BNLTEH amin’ny fanentanana.
Bheki no anarana hoentin’ilay rivodoza miforona ao amin’ny ranomasimbe Indianina, rehefa nahafeno fepetra. Rivodoza faharoa ao anatin’ity taom-pahavaratra ity i Bheki. Mbola any amin’ny 2 500 km atsinanan’ny morontsirak’i Madagasikara no misy azy, omaly. Tsy mbola misy fiantraikany amin’ny toetr’andro eto amin’ny Nosy izy.
Mitohy anio ny fivoriana faha-33 andraisan’ny minisitry ny Fambolena avy amin’ny firenena Afrika­nina mpikambana ao amin’ny “Africa Rice” anjara, eny Anosy. Mahatratra 750 tapitrisa ny olona mihinam-bary aty Afrika, milanja 23 tapitrisa taonina ny vokatra raha 38 tapitrisa taonina ny vary jifain’ireo vahoaka ireo. Ma­mokatra vary 2,3t isaky ny hektara amin’ny ankapobeny ny tanimbary ary ny vary an-tanimbary mampiasa rano betsaka no ataon’ny tantsaha.

Le président Andry Rajoelina s’est rendu à Ambodifasina hier pour constater de visu l’avancée de la construction de la première autoroute à Madagascar, reliant Antananarivo à Toamasina. Les travaux de terrassement de 48km sont déjà achevés. Et d’après le chef de l’Etat, 80 km de route devraient être construits avant la fin 2025.

Les travaux de construction de l’autoroute longue de 260 km qui va relier la capitale à la grande ville portuaire, suivent leur cours conformément au ca­lendrier, en partant du PK0 à Ambodifasina au PK10+250 près de Talata Volonondry. Contrairement à certaines allégations, le chantier en cours n’est pas interrompu. D’ailleurs, une délégation présidentielle dirigée par Andry Rajoelina, s’est déplacée sur le terrain hier, pour constater l’avancement des travaux.
«Tout ce qui a été dit sera accompli», a déclaré Andry Rajoelina. «Certains passent leur temps à critiquer mais cela ne changera pas nos objectifs. Nous allons construire cette route et nous le ferons pour la population», a-t-il soutenu.
Le terrassement de 48 km de route est déjà achevé et les techniciens procèdent à présent à une pose d’une couche de fondation.
«Il s’agit d’une étape importante dans la construction des routes», a indiqué Lova Mamitiana, un technicien responsable du chantier au PK10+250. Afin de garantir la fiabilité et la durabilité de la route, les techniciens ont posé un sol ciment permettant de stabiliser et de renforcer la chaussée. «Cette route sera trois fois plus résistantes que les autres construites habituellement», a fait savoir le technicien.
Tous les composants des matériaux de construction doivent ainsi passer par le Laboratoire national des travaux publics et des bâtiments (LNTPB), avant d’être mélangés. A cet effet, la société égyptienne Samcrete en charge des travaux, utilise un engin spécial, comparable à un robot appelé Full depth recycle (FDR).
Adhésion de la population
Comme l’a déjà indiqué le chef de l’Etat, 80 km de route devraient être achevés avant la fin de l’année prochaine. «Ce délai sera res­pecté», a rassuré le ministre des Travaux publics, Ri­chard Rafidison, hier. Et lui de souligner que cette route facilitera la vie de la population qui pourra la desservir en seulement 2 heures 30 si le trajet actuel se fait actuellement entre 10 et 12 heures de temps. Cela sans parler de la réduction des accidents de la route.
A noter que l’autoroute est déjà passée par une étude d’impact environnemental et le trajet a été étudié pour éviter au maximum qu’elle ne traverse les rizières, à partir du Pk 3 et le Rova d’Ambohimanga. Tout a été planifié pour que les travaux se poursuivent sans encom­bre.

T.N

Pas si loin, Mer et Fleuve , Soleil et Lune , la libre évasion simplement

Nanolotra boky miisa 600 ho an’ny akany fitaizana zaza kambotin’ny polisim-pirenena, ao Ambatolampy, ny Masoivohon’i Etazonia eto Madagasikara, Richard Hays. Natao hampitaovana sy ho fanampiana ireo ankizy beazina eo anivon’ny akany ireto boky ireto. Ahitana boky fampianarana, boky natokana ho an’ny ankizy ary « roman » ireto natolotry ny Amerikanina ireto. Nandray izany, tamin’ny alalan’ny minisiteran’ny Filaminam-bahoaka, ny Sekretera jeneralin’ny polisim-pirenena, ny contrôleur général de police Randriambelo Mandimbin’Ny Aina, sy ireo mpiara-miasa aminy. Nambarany fa hato­lotra ireo ankizy ao amin’ny akany ireto boky ireto ka inoana fa hitondra vokatsoa amin’ny fanabeazana azy ireo. Nambaran’ity manamboninahitra ity fa manan-danja hatrany ny famakiana boky na eo aza ny fisian’ireo teknolojia vaovao izay efa tena mandroso tokoa amin’izao fotoana izao. Manohana hatrany ireo zanaky ny mpitandro filaminana lavo am-perinasa ny eo anivon’ny masoivoho Amerikanina.

J.C

Voatendry ho mpitondra ny feon’ireo Nosy rehetra aty Afrika i Madagasikara. Nivoitra izany tamin’ny fihaonan’ireo firenena mikambana ao anatin’ny Vovonana SIDS/Pied ho an’ny jono sy toekarena manga.

Hifarana anio, ao Nai­vasha Kenya, ny kongresy faharoa eo anivon’izany vovonana izany rehefa nanomboka afakomaly. Fi­haonan’ireo komity mpanantanteraka eo anivon’ny tam­bajotran’ny fampamokarana anaty rano aty Afrika « Aqua­cul­ture Network in Africa – Anaf ». Miisa enina amin’ireo firenena 55 mpikambana ao anatin’ ny Anaf no voafidy handrafitra ity komity teknika ity. Anisan’ny fe­hin-kevitra andrasana hivoaka aorian’izao fikaonandoha izao ny paikady farany izay hiasan’ ny Anaf ka haroso mandritra ny kongresy fahatelo sy ireo volavolavolan-kevitra hatolotry ny solontena handray anjara mandritra ny “Afraq 24”, “Con­férence africaine sur l’aquaculture “, ho fampandrosoana ity sehatra ity.
Tsiahivina fa tombony lehibe ho an’i Madagasikara ny maha ao anatin’ity komity teknika ity, araka ny nambaran’ny solontena avy amin’ny minisiteran’ ny Jono sy ny toekarena manga. “Afaka mandray ny traikefa avy amin’ny firenena mpikambana hafa isika no afaka mizara koa ireo ezaka sy asa mafy ikirizan’ny ekipan’ ny minisitera amin’izao fotoana izao”, hoy izy ireo.

Synèse R.

18 ireo mpanamory handray anjara amin’ny “Rallye des litchis”. Fifaninanana hatao ny sabotsy 16 novambra ho avy izao, karakarain’ny klioba AC 501. Dingana fahadimy amin’ny fifaninanam-pirenena eo
amin’ny familiana fiarakodia izy ity. Tsy ao anaty lisitra i Mathieu sy i A.T izay efa voahosotra ho tompondakan’i Madagasikara 2024.

Hizara roa ny fizotry ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, taranja tsipy kanetibe, sokajy Sénior, olon-telo miaraka, lehilahy. Fihaonana tanterahina any Dijon France, ny 5 ka hatramin’ny 9 desambra ho avy izao. Hisy lalao atao anaty efitrano fa eo koa ny ankalamanjana. Ankoatra izay, hisy ny fifaninanana mitifitra, “tir de précision”, ary ny lalao iraisan’ny ekipa.

Laharana fahenina mendrika indrindra maneran-tany amin’ny taranja Billard Blackball, Andria­mihaja Daniela. Fihaonana notanterahina tany Malte, ny 2 ka hatramin’ny 10 novambra lasa teo. 75 ny lalao nataony ka 49 fandresena avokoa. Tsy nitsanga-menatra, araka izany, i Madagasikara tamin’ity fihaonana ity.

Tsy marisika ny hijery ny lalao hikatrohan’ny ekipany ny israelianina, eo amin’ny taranja baolina kitra. Fihaonana hifandonan’i Israel sy i Fance, anio alakamisy, ao amin’ny Stade de France, izay tafiditra amin’ ny fiadiana ny “Ligue des Nations”. Matahotra ny mety hisian’ny herisetra mety hahazo azy izy ireo.

Nandray fanapahan-kevitra hentitra mahakasika ny fitsipi-pifehezana eo anivon’ny Asief (Association sportive interministérielle pour L’en­tretien des fonctionnaires) ny biraon’ny Asief. Tsy afaka mandray anjara amin’ny Lalaon’ny mpiasam-panjakana intsony manomboka izao izay tsy manana laharana, “matricule”. Io no nambaran’ ny filohan’ny Asief, Andria­narison Jhon Love, omaly, tetsy amin’ny Lapan’ny Fana­tanjahantena Mahamasina. Nohamafisiny fa tsy miresaka CNaPS intsony amin’ny fanamarinana ny maha-ara-dalàna ilay mpilalao. Ho fanatsarana hatrany ity fikambanana ity no anton’izany fanapahan-kevitra izany, hoy ny fanazavany. Tsiahivina, nifarana omaly, ny fifaninanana ho an’ny “vainqueurs de coupe”, ka teo
amin’ny taranja Basikety, lasan’ny avy ao amin’ny fiadiadiana ny Repoblika ny ho an’ny sokajy veterans, vehivavy, raha ny MTP no nahazo ny “Jeunes seniors”.
Ho an’ny Volley dia ny PRM no nandrombaka izany raha ny Zandary no nahazo ny “super coupe”. Nisaotra ny fitondram-panjakana tarihin’ ny Filoham-pirenena sy ny Praiminisitra i Jhone Love namela malalaka ny mpi­asam-panjakana hanao spaoro.

Mi.Raz

Hifantoka ao amin’ny kianja Loftus Versfeld Stadium Pretoria, Afrika Atsimo, avokoa ny sain’ny mpitia baolina kitra rehetra, anio. Hotanterahina amin’ity alakamisy ity mantsy ny fihaonana miverina hikatrohan’ny Barea de Madagasca sy ny Aigle de Carthage Tunisie. Lalao tafiditra amin’ny andro fahadimy amin’ny fifanintsanana hiadian-toerana ho an’ny “Can 2025”, hatao any Maroc.
Vonona ny Barea de Madagascar hiatrika an-dry zareo tonizianina ary tapakevitra ny haka fandresena amin’ity. Tsiahivina fa hanala vela ny Barea, izay efa resin-dry zareo, tamin’ny isa tokana, 1 no ho 0, nandritra ny lalao mandroso. Efa any an-toerana avokoa ireo mpilalao rehetra nantsoin’ny mpanazatra. Nifantoka tamin’ny fanafainganana ny fanafihana sy famonoam-baolina ny fanazarantena farany notanterahina, omaly alarobia. Ambony ny moralin’ny mpilalao rehetra, hiatrehana ity lalao anio ity. Tsy misy kajikajy azo atao intsony fa tsy maintsy mitady fandresena ny Barea raha te hiandrandra ny ho any Maroc, amin’ny taona ho avy.

Tompondaka

Nanamarika ny fahatsiarovana ny datin’ny 11 novambra 1918 izay nitsaharan’ny ady lehibe voalohany ny fanomezam-boninahitra ireo maherifo teny amin’ny Tsangambato Anjely mainty Anosy, ny alatsinainy 11 novambra 2024 teo. Notononina manokana ny anaran’ireo miaramila malagasy lavo am-perinasa nandritra ny taona 2024, izay nahatratra 17. Nitarika ity fotoam-pahatsiarovana ity ny minisitry ny Foloalindahy (MFA), ny Jly Sahivelo Lala Monja Delphin, notronin’ireo tomponandraikitra ambony eo anivon’ny MFA sy ny Eta­ma­zaoro, ny zandarimariam-pirenena ary ny polisim-pirenena. Tazana teny an-toerana koa ny Ambasadaoro Frantsay, Arnaud Guillois sy ireo tomponandraikitry ny Fiarovana frantsay miasa eto Madaga­sikara. Nisy ny fanolorana fehezam-boninkazo fahatsiarovana ireo namoy ny ainy sy ny fanolorana mari-boninahitra sy medaly frantsay fankasitrahana noho ny firindran’ny fiaraha-miasa ara-tafika teo amin’i Frantsa sy i Mada­gasikara. Tsiahivina fa nahatratra 34 000 ireo Malagasy mpiady nandray anjara tamin’ny ady lehibe voalohany ka 2 500 ireo namoy ny ainy nandritra ny ady. Nambaran’ny MFA ny hasarobidin’ny fahafoizan-tena nananan’ireo mpi­ady malagasy. Ilaina ny fanomezan-danja ny fandriampahalemana satria maro ireo loza noho ny voka-dratsin’ny ady, hoy hatrany izy.

J.C

Mirongatra ny vaky fasana sy halatra taolam-paty ankehitriny. Nitrangana vaky fasana efatra indray tany amin’ny fokontany Antsahamaina, kaominina Antanetibe Mahazaza, distrika’Ambohidratrimo, ny alin’ny sabotsy hifoha alahady lasa teo. Lasan’ireo jiolahy tamin’izany, ireo razana sy ny taolam-paty am-polony tao amin’ireo fasana.
Nahatsikaritra fasana vaky teny an-toerana ny olona sendra nandalo, afakomaly. Nampandre avy hatrany ny mponina manodidina sy ny tomponandraikitra momba ny tranga izy avy eo. Nidina nijery ny zava-misy ireo mponina sy ny tomponandraikitra tany an-toerana taorian’izay. Fantatra tamin’izany fa efatra ireo fasana norobain’ny jiolahy. Araka ny fanadihadiana, tsy nisy faty intsony tao anatin’ilay fasana voalohany fa lasan’ ny jiolahy avokoa ireo taolam-paty tao anatiny. Hita nikorontana sy niparitaka tao anatin’ny fasana kosa ireo lamban-drazana. Razana dimy sisa no hita tao anatin’ny fasana faharoa sy fahatelo. Tsy voavahan’ireo olon-dratsy kosa ny fasana fahefatra na dia nohezahina novakiana aza ny varavaram-pasana.
Miantso ny tomponandraikim-panjakana sy ny manam-pahefana, araka izany, ireo mponina noho ny fitrangana loza tahaka izao, izay mateti-pitranga any an-toerana.

Mino

Nilatsahan’ny havandra, taraiky tao anaty tatatra ny raim-pianakaviana iray ka maty. Ramatoa iray hafa koa lasibatra.

Niara-matin’ny havandra tao amin’ny tanànan’ Antsahamaroloa, fo­kon­­­­ta­ny Beapombo, kaominina Manazary, distrikan’i Mi­arina­rivo, ny alatsinainy 11 novambra teo, ny raim-pianakaviana sy ramatoa iray. Na­norana ny andro tao amin’io kaominina io, ny hariva na­nomboka tamin’ny 6 ora. Raim-pianakaviana 45 taona sy ramatoa iray 37 taona samy tratra hariva. Nilatsa­han’ny havandra niseo lany nandritra ny minitra vitsy izy roa. Vokatry ny hamafin’ny fahavoazana, samy lavo tao anatin’ny rano izay niakatra vokatry ny rotsakorana izy roa ireo. Niezaka nijery azy ireo ny fokonolona saingy tsy nisy na inona na inona azo natao in­tsony. Tapitr’aina avokoa ireo olona roa nilatsahan’ny ha­vandra. Nalain’ny fianakaviany izay monina tsy lavitra teo ny vatana mangatsiakan’ireo olo­na roa niara-namoy ny ainy ireo. Ankoatra io fahaverezan’ aina io, potika avokoa ny an­ka­maroan’ny fambelan’ireo tan­tsaha rehetra tao amin’ity kaominina voakasika ity. No­ra­ra­fan’ny havandra ny fiharian’izy ireo ka tapitra simba. Nanampy ny fahavoazana raha teo ny fiakaran’ny rano.

Tsiferana R.

Roa tapitrisa ireo rantsam-batana artifisialy nozarain’ny BMVSS manerana izao tontolo izao izay nametrahana “Camp” 110. Firenena 40 no efa nahita tombontsoa tamin’ny tetikasa. Antony maro no mety mahatonga ny mpitsabo hanaisotra ny rantsam-batana iray na roa amin’ilay marary. Toy ny areti-mifindra na mikraoba manimba ny taolana na hozatra ka tsy voafehy amin’ny fanafody.
Eto Madagasikara, efa nisy ny fandraisana ny fepetra fanafahan-ketra amin’ny fadin-tseranana nanomboka nihatra ny janoary 2011 sy ny TVA nanomboka ny volana aogositra 2021, amin’ny “prothèses” ho an’ny olona manana fahasembanana, mifanaraka amin’ny lalàna velona eo amin’ny andinin-dalàna mifehy ny haban-tseranana, laharana 9021.10 00.
Nihaona tamin’ny masoivohon’i Chine sy ny tale jeneralin’ny orinasa SMATP tetsy amin’ny foiben’ny orinasa tetsy Ankorondrano ny governoran’Analamanga Rasoamaromaka Hery, omaly. Hanatsara bebe kokoa ny asa fanamboaran-dalana izay imasoan’ny faritra Analamanga ny diniky ny telo tonta.
Nandray ny fitaovana andiany voalohany hoentina hampandehanana ny tobim-pahasalamana an-tsekoly ny Cisco Toamasina II, omaly. Ho an’ny Cisco Toamasina I kosa, novatsiana fanafody sy fitaovana fanampiny ny tobim-pahasalamana an-tsekoly entina hanampiana tosika ny fampandehanan-draharaha ao an-toerana.

Araka ny tatitry ny minisiteran’ny Tontolo iainana sy ny fampandrosoana maharitra (Medd), nahatratra 132 948 006 ny isan’ny zanakazo voavoly tamin’ny velaran-tany 76 944 ha nandritra ny taom-pambolen-kazo 2023-2024. Tanjona napetraka ny velaran-tany 78 278,67 ha. Raha ny salanisa ankapobeny, nahomby ny fanirin’ny 70% ny zanakazo.

Avy amin’ny tetikasa na fandaharanasa ny 28% tamin’ireo fandraisana anjara ireo, avy amin’ny sehatra tsy miankina ny 23%, olon-tsotra ny 20%, fikamban’ny mponina any ambanivohitra ny 10%, mpitantana faritra arovana ny 7%, vondrona olona eny ifotony (VOI) ny 6% ary rafi-panjakana ny 6%.
Anisan’ny nahazoana izao vokatra izao ny fahatsapan’ny mponina fa laharaham-pahamehana ny fambolen-kazo. Nanamora ny fanatanterahana ny asa ny fiantohan’ny mpiara-miombon’antoka fitaovana sy kojakoja amin’ny fambolen-kazo (zana-kazo, zezika, angady, sns). Maro ny olona nandray anjara. Nataon’ ny Vondrom-paritra itsinjaram-pahefana voalohan-daharana ny fambolen-kazo, napetraka ho adidy tsy maintsy ataon’ny VOI sy ny orinasa tsy miankina ao anatin’ny Andraikitra ara-tsosialy ataon’ny orinasa (RSE). Teo koa ny filamatra «mpianatra iray, mamboly hazo iray» teny an-tsekoly. Nampidirina anaty fandaharam-pianarana ny lafiny tontolo iainana eny anivon’ny rafitra Dren, Cisco, Zap. Teo koa, ny fizarana karatany ho an’ny toerana ambolena hazo.

Njaka A.

Nosokafana ny «taom-pambolena 2024-2025» ho an’ny faritra Alaotra, ny herinandro lasa teo. Natao tany amin’ny vahilavan’i Soaravo, kaominina Ilafy, distrika Ambatondrazaka. Paikady hatao fampiharana ny teknika SRI sy SRA, amin’ny alalan’ny tetikasan’ny Papriz, tohanan’ny fanjakana japoney. Eo koa ny tetikasa Riz Plus, famatsiam-bolan’ny Banky iraisam-pirenena sy ny AFD avy amin’i Frantsa.

Miisa 13 ny mpanjono sy mpivarotra
hazandrano niofana mahakasika ny fitahirizana sy ny fanodinana ny vokatra, tany amin’ny Nosy Faly, distrika Ambanja. Anisan’ny nampianarina azy ireo ny fomba fanaovana ny saly setroka, fanamainana ny hazandrano. Hampita ny fahaiza-manao norantovina amin’ny mpanjono sy mpivarotra namany izy ireo, taorian’izao fiofanana azony izao.

Hatao any Baku Azerbaidjan ny Fihaonambe Cop 29, anio 11 hatramin’ny 22 novambra. Fivoriambe iraisam-pirenena mahakasika ny fiovan’ny toetr’andro. Miisa 197 ny firenena handray anjara, ka anisan’izany i Madagasikara. Hokarohina ny vahaolana momba ny asa hiadiana sy hiatrehana ny fiovan’ny toetr’andro maneran-tany sy ny famatsiam-bola entina manatanteraka izany.

Mamokatra vary sy fary ny lemak’i Basse Mahavavy, any amin’ny kaominina Mantaly, distrika Ambilobe, faritra Diana, manondraka velaran-tany 18 000 ha. Hambolen’ny tantsaha anarivony vary ny 47%, raha fary ny 53%, mamelona fianakaviana maro. Mirefy 23 km ny fefiloha ao amin’ity lemaka ity, ka simban’ny rivodoza Gamane, tamin’ity taona 2024 ity, ny 150 m, sady nitondra tondradrano tany Mantaly. Hanomboka ny fanarenana ny fotodrafitrasa, hataon’ny orinasa Colas, izay efa tonga any an-toerana ny fitaovana. Iantohan’ny fanjakana ny fandaniana amin’izany. Haharitra iray volana ny asa, hohenjehina vitaina mialoha ny fiavian’ny fotoam-pahavaratra.

Tafiditra ao anatin’ny tanjon’ny fanjakana ny fahavitan-tena ara-tsakafo, ny fampitomboana ny voka-bary, sy ny hamokarana eto an-toerana ny vokatra ilaintsika, entina hampihenana ny fanafarana avy any ivelany.

Nidina ifotony nijery ny fizotry ny asa ny minisitry ny Fambolena sy ny fiompiana, i Hajarison François, ny herinandro lasa teo.

Njaka A .

Manan-karena ambanin’ny tany i Madagasikara, afaka mitondra fampandrosoana. Hisy tetikasa roa lehibe hanomboka amin’ny taona 2025.

Hiavaka ny taona 2025 ho an’ny tontolo ara-toekarena eto Mada­ga­si­kara. Hisy tetikasa roa lehibe momba ny fitrandrahana va­venty ny harena an-kibon’ny tany hihodina, araka ny ao anatin’ny Fandaharanasam-panjakana hotanterahina (PMO), voafaritry ny Politi­kam-panjakana ankapobeny (PGE). Nohamafisin’ny minisitry ny Harena an-kibon’ny ta­ny, Rakotomalala Herindrainy, hatramin’izay, fa laharam-pahamehan’ny governemanta ny fampiroboroboana ny fi­tran­drahana vaventy. Azo heverina fa iray amin’ireo roa ireo ny fanokafana indray ny orinasa Base Toliara, izay efa lasan’ny orinasa amerikana Energy Fuels. Nanamarina izany ny masoivohon’i Etazo­nia eto amintsika, i Claire Pierangelo, fa «hanatsara ny endrik’i Madagasikara sady hampirisika ny mpampiasa vola amerikana ny fisian’ny tetikasa toy izany».
Anisan’ny nasongadin’ny filoha Rajoelina Andry, nandritra ny fivoriamben’ny tsenam-paritra Comesa tany Burundi, farany teo, fa ao anatin’ireo firenena afrikanina manana harena an-kibon’ny tany i Madagasikara. Vahaolana hiadiana amin’ny fahantrana izany, ka mila paikady matotra mba hipaka mivantana any amin’ny mponina sy ny taranaka any aoriana. Efa misy ny fitrandrahana ny karazan-tany tsy fahita firy, ny kobalta, ny bauxite, ny vanadium, ny grafita, sns.

Miantoka ny 33% ny fanondranana any ivelany
Avy amin’ny harena ambanin’ny tany ny 33% ny fanondranan’i Madagasikara entana any ivelany, manampy betsaka ny fidiram-bolan’ny fanjakana izany. Araka ny antontanisa 2024 navoakan’ny Banky afrikanina ho an’ny fampandrosoana (Bad), nitombo 5,2 % ny fitrandrahana indostrialy harena ambanin’ny tany. Nahatonga ny fitomboana ara-toekarena ankapobeny +4,3% ny taona 2022, ary +4,4% ny 2023. Satria nitombo ny filana eo amin’ny tsena iraisam-pirenena (nikela, kobalta, tany tsy fahita firy, grafita, …), noho ny famokarana angovo azo havaozina, toy ny fanamboarana bateria ho an’ny fiara elektrika sy ny angovo avy amin’ny rivotra, ohatra.

Njaka Andriantefiarinesy

Natao teny Ambohidratrimo ny atrikasa manamafy ny andraikitr’ireo sehatrasa momba ny fanabeazana ho fandrindrana ny fiatrehana ny loza voajanahary mba tsy hisy akony loatra amin’ny fitohizan’ny asa fampianarana. Hahafahan’ny eny ifotony mifehy ny trangan-javatra tsy hiantraika mafy ka hanelingelina ny fampianarana no anton’ny atrikasa.
Faritra 3 toa an’Antsirabe I, Sakaraha, Toliara I, sy tanàna 5 no nisitraka ny faradoboky ny Caravane médicale 2024. Mpiasan’ny fahasalamana maherin’ ny 100 no nifarimbona nanatanteraka izany. Ny faritra Atsimo no nandray ireo tolotra ara-pahasalamana marolafy nandritra ity faradoboka ity.
Nofanina amin’ny fanodinana baoritra ny ekipan’ny RF2 ao amin’ny kaominina Antananarivo Reni­vohitra. Ahodina ho lasa arina izany baoritra izany. Natao izany mba hanampiana ny fidiram-bolan’ny RF2. Misy ny fiaraha-miasa amin’ireo orinasa manary baoritra maro ho azon’izy ireo havadika arina fandrehitra.
Manaitra ny sain’ny tanora ny BNLTEH ny hampitomboina ny fahamailoana amin’ny fampiasana ny tambajotra sosialy. Maro ireo mpanararaotra sy mpisoloky any anatin’izy ireny ka mila mitandrina. Misy miseho ho namana tsara kanefa mikendry hatrany amin’ny famarinana olombelona.